Fálkinn - 30.01.1937, Qupperneq 4

4
F Á L K I N N
fíoosevetl forseti og frú Iwns gerðu
sjer ferð til fíoutder i surnar lil
þess að skoða stífhnui miklu, þegar
húu var fullgerð. Iljer á mgiuliniii
sjást forsetahjónin vera að skoðu
mannvirkið.
hljóp oft svo mikill vöxtnr í
fljótið að ]jað riuldi sjer nýja
farvegi eins og auravatn, þegar
niður á láglendið kom. ruddi
á burl lnisum og eyddi akra og
skóga. I>að er margra miljóna
virði, sem fljótið hefir eyðilagl
i tíð livítra manna.
Eitt hlutverk Bouiderstíflunn-
ar er það að fyrirbyggja þessi
flóð. Arið 192!) ákváðu Banda-
rikjamenn að l>eisla fljótið; það
var Hoover forseti sem átti
frumkvæðið að þessu, en sum-
ar tungur mæltu, að hann
gerði þetta til þess að tryggja
sjer endurkosningu og kölluðu
ráðagerðina „feitustu kosninga-
heitu veraldarsögunnar". At-
vinnuleysi var þá orðið mikið
í ríkjunum og var verkið hafið
þegar.
BOULDERS STIFLAN.
AMERÍKUMENN HAFA NÝLEGA LOKIÐ VIÐ
STÆRSTA MANNVIRKI VERALDAR í SINNI GREIN,
BOULDER- EÐA HOOVER-STÍFLUNA SVONEFNDU, í
COLORADOFLJÓTI I ARIZONA, MEÐ VATNSVIRKJ-
UNUM ÞEIM, SEM HENNI FYLGJA. ER ÞETTA TAL-
IÐ MESTA MANNVIRKI VERALDAR OG KOSTAÐI
MEIRA EN PANAMASKURÐURINN.
Aldrei liafa verkfræðingar
starfað jafn ótrauðlega að því
að gera nátlúruöflin sjer undir-
gefin eins og síðasta manns-
aldurinn. Og meðal mannvirkj-
anna eru það einkum vatns-
virkjanirnar, sem menn veita
eftirtekt og svo brúarsmíðarn-
ar. Með vaxandi notkun raf-
magnsíns jukust vatnsvirkjan-
irnar, því að fallandi vatn er
og verður eflaust um langt skeið
aðal orkugjafi rafmagnsins.
Viðast hagar svo til, þar sem
rafstöðvar eru reistar, að stífla
verður fyrir árnar, bæði til þess
að ná meiri fallhæð og til þess
að hafa vatn aflögu til renslis-
jöfnunar á þurkatímum. En
auk þess má nota stiflað vatn
til áveitu í þurkamiklum hjer-
uðum og hreyta með því öræf-
um í gróðurland. Þetta tvö-
falda verkefni er Bouldersstífl-
unni i Arizona ætlað að vinna.
Arizona er eitt al' suðvestur-
fylkjum Bandaríkjanna og ligg-
ur á milli New Mexico og Cali-
forniu að landamærum Mexi-
eoríkis. Fylki þetta er nálægt
þrisvar sinnum stærra en ís-
land og Iifa þar um 340 þús-
und manns, cn stærsti bærinn
Phönix er nokkru minni en
Reykjavík. Yfir 40.000 Indíánar
eiga heima í Arizona og all-
mikið af Mexicomönnum. Fylk-
ið er mjög mishálent og liðast
Colorado-fljótið suðureftir þvi,
i ótal hlykkjum og bugðum.
Sumarhitinn er þar meiri en
i nokkru öðru fylki Bandaríkj-
anna, eða um 32 stig (Gelsius)
að meðaltali en verður stundum
50 stig. Samfara miklum þurk-
um valda þessir liitar eyðilegg-
ingu og varna gróðri enda er
mikill hluti Arizona eyðimörk
ein.
Coloradofljólið mikla hefir
öld eftir öld grafið og dýpkað
farveg sinn i hinum lausa,
hrúna jarðvegi og myndað
risavaxnar g'eilar i landið.
Frægust þeirra er Grand Can-
yon í Arizona, sem er um 300
km. á lengd, um 15 km. á
breidd víðasl hvar og alt að
tveggja kilómetra djúpur. Þyk-
ir liann merkilegasta nátt-
úrusmíði, sem Ameríkumenn
hafa að hjóða. — En fljótið
sjálft var hinn mesti vágestur.
Þegar rigningarkaflar komu og
snjórinn hráðnaði í fjöllunum
Og nú er því lokið með sigri,
þessu mikla verki sem staðið
Iiefir látlaust í nærri því sjö ár.
Það hefir verið látlaus barátta við
hita og þurka, fljótið og klett-
ana. Fimtán þúsund manns
hafa starfað að stíflugerðinni
og helmingur þessara manna
voru hermenn úr lieimsstyrj-
öldinni. Þessi verkamannaher
átti við hinn versta kost að húa,
því að landið umhverfis var að
mestu levti auðn, aðdrættir all-
ir erfiðir og loftslagið drepandi
suma tíma árs, enda týndu
verkamennirnir óspart tölunni.
En altaf kom nóg í skarðið, ])ví
að þúsundir atvinnulausra
manna hiðu í næstu bæjum við-
Þessir miklu straumrofar eru á spennibreytistöð nálægt Los Angeles, á háspennuleiðsliinni frá fíould.er.
fíeir geta lokað fyrir þriggja miljón heslafla straum á 1/20 úr sekundu.