Fálkinn - 26.06.1937, Blaðsíða 7

F Á L K I N N
7
„Þú grætur, Constant? Jeg er
sjálfur liætlur að geta grátið
.... Það er ekki ai' sinnuleysi,
nei .... það er .... það er fjar-
lægðin, sjerðu. Jeg er orðinn
svo gamall að injer fins.t lífið,
forlíðin, vera eins og saga, sem
jeg hefi lesið einhverntima. Jeg
liefi lokið bókinni. Jeg' man
bókina, en jeg er ekki þátttak-
andi í henni framar. Jeg er
ekki ein af persónunum í sög-
unni, skilurðu? Þú manst vísl
sjálfur margt af því, sem þú hef-
ir lesið, sumar myndir sem hafa
gripið þig, og sem ennþá eru
ljósar í huga þínum .... Þetla
er eins og draumar .... Þannig
sjerðu þetta umhverfi með tungl-
iiui .... Kanske er það ekki
annað en mynd .... eða draum-
uf......Teg leita aldrei þangað
framar .... Og auk þess, á
minni sögu h.efi jeg aldrei feng-
ið þá skýringu sem börnin eru
vöu að gefa. Jeg hefi aldrei
i'engið svar við spurningunni:
Hver var það sem myrti ljós
augna minna Hversvegna var
hún myrt? ....? Jæja, jafnvel
þó jeg fengi að vila það i dag
inundi jeg ekki komast í upp-
luini úlaf því. Það er hálf öld
milli inín og fortíðarinnar, skil-
urðu, Con’Stant .... Geturðu
sett þig inn í þessi örlög, að
visna svona upp?
Hann hjelt áfram að tala og
röddin var fjarræn og hæg', en
skinin höndin var á sifeldri
hreyfingu. Alt í einu þagnaði
hann við einhverja hreyfingu.
Ferval hafði slaðið upp af
hekknum og fleygði sjer á Imje
fvrir framan hann. Hann lá
j)arna í linipri og hneigði höf-
uðið og stundi, og sló sairian
höndunum af angist.
„Herra greifi! .... lierra
--—-- ------- ----------------
grefi! .... Jeg afber þetta ekki
lengur! .... .Teg get ekki dáið
án þess að hafa sagt það! Það
var jeg, herra greifi! Það var
jeg sem myrti hana .... Það
var jeg, ])að var jeg!“
Sem snöggvast slarði d’Her-
levor greifi undrandi á hann,
en virtist ekki breyta skapi og
hafa fulla stjórn á sjálfum sjer.
„Varst það þu?“ sagði hann
svo .... „Segðu mjer frá!“
Gamli herbergisþjönninn fór
að segja sögu sína. Það var svo
annarlegt, að bevra þennan liálf
áltræða mann segja frá tryltum
og dýrslegum ástríðum .... Frá
þvi, að hann hefði verið nógu
ófvrirleitinn til að láta hana
skilja livað honum var innan-
hrjósts .... nógu ófyrirleitinn
til þess að biðja og grátbæna
og svo að lokum að beita of-
beldi. Og hvernig hann hafði
drepið hana nærri því án
þess að vita af því.
„Jeg lók gullpyngjuna, sem
hjekk við helti hennar, til j)ess
að láta líta svo út, sem þetta
væri ránmorð .... Og síðan
liefi jeg liðið sífeldar og hræði-
Hreiður íslensku fuglanna.
Ilreiður íslensku fuglanna eru
nieð afskaplega misjöfnu móti
gerð, eins og staðirnir eru ólikir.
sem hinar ýmsu tegundir fugla
vetja sér til lress að verpa á.
Hreiður sumra er tæplega annað
en hola á sljetri grundinni, á
sendnum mel, eða á berri klettta-
syilu. Fuglar sumra tegunda
fóðra hreiðrið með mjúkum dún,
er |)eir reita af sér, eins og end-
ur, gæsir og álftir, en sumir búa
til svo vandaðar hreiðurkörfur
að taka má. þær upp i heilu tagi
(eins og sótskríkjan), og tjafa
þessi hreiður sin á vel skýldum
stöðum inni i urðum eða holum.
Sumir fuglar grafa með nefi og
klóm löng göng inn í, og öfan í
grassvörðiiin, og koma hreiðrum
sínum fyrir inst í þeim, en þetta
gerir lundinn, skrofan og drúðínn.
Sumir fuglar verpa eingöngu í björg-
uni, aðrir aðeins á sljettlendi, en
sumir bæði á sljettum grasflötum og
í klettum, eins og smirillinn, en
mennirnir vinna ótrautt að þvi að
breyta lifnaðarháttum þessara fugla,
með því að ræna eggjurn þeirra,
er á sljettlendi verpa, svo sá stofn
deyr út, ef einstaklingarnir, sem
alist liafa upp á sljettlendinu, ekki
fara að veija sjer ger-ólíka staði til
að verpa á, þeim, er þeir sjálfir
öldust upp á. Sumar fuglategundir
verpa frá ystu eyjum og inn á instu
öræfi Iands, og uppi á regin fjöll-
um, eins og veiðibjallan. Siimir
verpa á eyjum, bæði ofan á þeim
og á syllum utan i þeim, eins og
súlan, sumar aðeins ofan á þéiin
eins og veiðibjalla og lundi; aðrar
tegundir aðeins utan i klettum eins
og svartfugl og rita. Suniir fuglar
gera hreiður sín úti i tjörnum og
vötnum, eins og flórgoðinn (sefönd-
in), og blesöndin, og eru þau þar á
floti, flórgoðahreiðrin eru jafnvel
iangt úti í vötnum. Geta má þess,
að seföndin og blesöndin eru hvor-
ug önd, þó nefndar sjeu svo, því
þær tilheyra alt öðrum ættbálkum,
og sínum hvor. Því þó lifnaðar-
hættir þeirra sjeu líkir að þessu
lcyti, og þær eins likar að því leyti,
að þó báðar syndi vel, þá er hvor-
ug þeirra með sundfit, heldur éru
þær með blöðkur á fótunum. 'Telst
flórgoðinn til sefanda-ættbálksins,
legar kvalir, ár frá ári og dag
eftir dag, i sífeldúm sjálfs-
moröshugleiöingum óg á barmi
sturlunarinnar, altáf með mynd
iiennar fyrir isjónum mjer ....
og kvalinn af samviskubili, sorg
og smán. Jeg hefi kynst öllum
þeim kvölum, sem til eru ....
Jeg hefi afborið þetta til þess
að afplána synd mína að því
Teyti sem jeg gat með þvi að
reyna að þjóna vður og gera
vður lifið ljettbærara i hennar
slað .... til síðustu stuudar
.... En frið hefi jeg aldrei
fengið, aldrei ....
(Treifinn hrærði livorki legg
nje lið en hlutsaði á játningu
lians. Þegar gamli þjónninn,
sem lá j)arna eins og maðkur
fvrir fótum hans, hætti að tala
varð löng þögn.
Þá sagði d’Herlevor greifi
með sinni venjulegu rödd:
„Þú hefir liðið meira en jeg
.... Statlu upp og' leiddu mig.
Það er mál lil komið að fara
lieim.
Blesönd.
en blesöndin til keldusvíns-æti-
bálksius. Blöðkurnnr á fótunum er
þróun í söniu átt, lijá óskyldum, Of)
er þriðja sýnishornið, af samskon-
ar þróun, blöðkurnar á fótum óðins-
hana Qg þórshana, sem teljast til
vaðfugla-ættbálksins.
Ungar hinna ýmsu tegunda eru
mjög misjafnlega þroskaðir, j)egar
þeir korúa úr egginu. Sumir eru al-
dúnklæddir og fara svo að segja
strax á stjá, eins og ungar vaðfugla,
svo sem lóu, spóá og slelks, sumir
jalnvel þegar til í vosbúð og-slark
eins óg ungar anda, gæsa, og álfta.
Aðrir eru bæði berir og blindir,
þegar þeir koma úr egginu, en það
eru ungar ránfuglanna, fálka og
smiriTs, ennfremur ungar maríuerlu,
steindepils, sólskríkju og annara
spörfugla, ungar skarfa og svarl-
fugls. Ætla mætti að fuglarnir vönd-
uðu hreiðrin sín því meira, sern
vanþroskaðri væru ungar jjeirrá, er
þeir kaému úr egginu, en ekki er
það þó svo.'Æðarunginn, jsem fæðist
í hlýjum dúninum, fer svo að segja
undir eins úr hreiðrinu, og þolir
þá þegar betúr kul.da og vosbúð, en
flestir aðrir fuglsungar,' en svárt-
fuglunginn kemur ber úr egginu á
kaldri klettasyllunni. Eii)kpnnilegt
er að lundinn, sem er mjög skyldur
svartfugli, (langviu, stuttnefju og
állui), á aidúnaðan unga, í hféíðri
sínu, inst í meterlangri og vafalaust
hlýrri ng notalegri holu, en svarL-
fuglinn sína nöktu unga á berangri
á klettasyllu. Lundinn hefir sama
sið og skrofan, sæsvalan óg drúðinn.
að, gráfa sjer göng ofan i jörðina,
til þess að verpa’i, og er þó'óskiyld-
ur þeim. Aftur eru þessir fjjgbir
skyldir fýlnum,, sem, hefir alt annan
sið, óg grefur ,sjer engin göng.
Skrofan, sáésválah og drúðinn ’eru
meðal þeirra fugla, sem fæstir land-
ar hafa sjeðf Þetta, eru fugjar, sem
haida sig' úti á regin hafi nema
um varptimann. Sæsvalan og drúð-
inn eru með ininstu fuglúm, sem
hjer’ verpa; drúðinn víst minstúr
þeirra allra. Sæsvölu má þekkja á
þvj, áð hún er pieð klofið stjel, .og
einlit, dökk, en drúðinn er með
ljósán blett ofan á stjelinu, eða rjétt
framan við það. Báðir þessir fuglar
verpa i Vestmannaeyjum, i Ysta-
klétti, og visl í ýmsum eyjum þar.
Yfirleitt eru fuglar því lengur að
unga út eggjum sinum, þvt stærri
sem þáu erif, en ekki á það við um
liessar tvær iitlú sjófuglategundir.
Sæsvalan, sem á eitt egg, sem er
litið eitt slærra en óðinshanaegg,
er ö vikur að klekja þvi út, og
drúðinn, sem líka á aðeins eitt
egg, og minna en egg óðin-shanans,
er 7 vikur að unga út. Drúðahjóni i
halda sig bæði í holunni á daginn,
en eru á stjái á kvöldin og nóttunm.
Þau eru ekki búin að koma ungan-
um á legg fyr en i október, eða
jafnvel nóvember, og yfirgefa hol-
una ekki fyr en orðið er svona
áliðið. Sæsvalan er eitthvað fljótari
á sjer. Sagt er að sæsvalan mali eins
og köttur, inlii i hoiil sinni, þegar
gengið er þar um fyrir utan.
Hjá sumuni fuglategundum sjer
móðirin eingöngu um lireiðurgerð-
ina, en hjá öðrum bæði hjónin. Hjá
suriium tegundum liggja bæði á
eggjunum lii skiftis, en hjá sumum
aðeins móðirin, og eins er varið
um að sjá ungunum farborða. En
hjá einstaka tegund liggúr karifugl-
inn einn á eggjunum, og sjer uni
ungana, þar til þeir geta sjeð sjer
sjálfir farborða. Svona er því til
dæmis varið hjá óðinshönunum,-
þar verður karlinn að liggja á eggj-
unujn og sjá um ungana, en mæð-
urnar yfirgefa hann, þegar þær eru
búnar að verpa undir hann þvi,
sem þeim þ.vkir nóg, (venjulega J
eggjum), en síðan halda þær á braut
og safnast í stórhópa og skemta sjer,
og vitja aldrei aftur hreiðursins, og
ungana sjá þær víst aldrei. Þess
má geta, að kvenfuglinn er bæði
stærri og skrautlegri hjá óðinshan-
anuni en karlfuglinn, og er mikið
kapp í kvenfuglunum á vorin, uni
karlfuglana, og jafnvel áflog.
Ólafur Friðriksson.
STYTTA HERMANNAKONUNGSINS.
Belgar ætla að reisa Albert kon-
ungi sínum líkneski í Gent og er það
nær fullgert. Myndin er sex metra
há og sýnir „liermannakonunginn"
ríðandi.
„NORMANDIE" í YETRARSKRÚÐA.
Þegar „Normandie" vann bláa
bandið á nýjan leik í vetur fjekk
það’ alls ekki gott veður. Og þilfarið
var alþakið i snjó, þegar skipið kom
í höfn.