Fálkinn


Fálkinn - 26.06.1937, Blaðsíða 5

Fálkinn - 26.06.1937, Blaðsíða 5
F A L K I N N ;> Shaw kýlir vömbina! Leikhússtjór- arnir voru i stökustii vandræðum með Sliaw <>g Frank Harris segir i'rá, hvílika greinju ])að vakti, þegar leikdóinari hans „hló í rautt skeggið undir alvarlegustu atriðunum í leiknum". William Archer hefir sagt frá þvi, hvernig fyrsta leikrit Shaws, „Widowérs House“ varS til. í sam- kvæmi lijá manni, sem |>eir þektu háðir, sagði Shaw frá því, að hann ætti í fórum sinuin handrit að ýms- um „meistaralegum stuttum sögum". Sjer ljeki best að skrifa i samtals- formi enda hefði liann byrjað á leik- riti, en vantaði i það beinagrindina. Archer ympraði þá á þvi, að þeir gætu ef tit vill hjálpast að. Kom þeim samaij um, að vinna að leik- ritinu báðir og átti Archer að leggja lil þráðinn í leikinn. Shaw fjekk uppkast hans en vildi ekki líta við því og söng ineð sínu nefi. Mán- uðir liðu og ekki kom leikritið, svo að Archer hjelt að Shaw væri hætt- ur við altsaman. En árið 1892 vant- aði J. T. Green leikhússtjóra leikrit og ]>á lauk Shaw við leikrit sitt og var það sýnt i fyrsta skifti á „In- dependent Theatrc“ 9. desember 1892. Leikurinn vakti megnasta hneyxli, Archer tætti það sundur og engum datt i hug, að nokkurntíma gæti komið frambærilegt leikrit frá Rernard Shaw. Það eru til margar smásögur um viðskifti Bernard Shaws og leikhús- stjóranna á árununi eftir 1890. Ein.i sinni hafði hann hoðið sir Charlles Wyndham eitl af eldri leikritum sínum og höfðu þeir mælt sjer mót til að tala nánar um þetta. Shaw kom á tilsettum líma og sal lengi og talaði við sir Charles um alla heima og geima. „Jæja, ættum við nú ekki að lita á leikritið?“ sagði Wyndham. Shaw hrá við og fór að draga upp úr vösum sínum ýmsar litlar vasabækur. Wyndham starði forviða á hann og spurði, hvað hann meinti með þessu. „Hvað seg- íð þjer?“ spurði Shaw, „þetta er handritið. Jeg skrifa leikritin mín altaf upp á þaki á almenningsvögn- unuin, þegar jeg þarf að bregða mjer út í borgina“. Eitt af frægustu leikritum Shaws. „John Bulls Other Island" var gert afturreka af hinu fræga írska skáldi Wiliam Butler Yeats, sem lika fjekk löngu síðar Nobelsverðlaunin eins og Shaw. Hann bar við fjár- hagsástæðum, en þriðji rithöfund- urinn írskur, St. John Ervine fuit- yrðir, að Yeats hafi alls ekki skilið skáldskap Shaws. Yeats á liægra ineð komast i samband við stjörnu- spekinga og spiritista en að skilja hinn írska skáldbróður sinn. Einu sinni er Shaw var kallaður fram á leiksviðið eftir frumsýningu heyrðist hjáróma rödd i öllum fagnaðarkliðnum. Shaw kaliaði lil mannsins: „Jeg liefi fylstu samúð með yður, maður minn. En hvað getum við tveir gert móti svo mörg- um“. Eftir frumsýningiina á „Pygma- Iion“ í Loiidon ætlaði alt að ærast af fagnaðarlátum og höfundurinn var kallaður fram. Þegar alt ætlaði a'' göflunum að ganga varð sir Her- bert Tree, sem ljek hlutverk Henry Higgins, að koma fram á leiksviðið til að tilkynna, „að Shaw hefði rokið heim í bræði yfir allri þess- ari kátínu“. Þegar Shaw hafði feligið viður- kcnningu um allan heim fyrir „Saint ,loan“ var það skrafað, að hann ætl- aði ekki að semja fleiri leikrit. Blaðamaður spurði hann, hvort þetta væri satt en fjekk þetta svar: „Hvernig ætti jeg að geta numið slaðar. Hætta endurnar nokkurn- tíma að synda?“ Bernard Shaw hefir afar mik'ið yndi af hljómleikum. Einu sinni fór hann með kunningja sínum að hlusta á ítalskan kvartett. Hann ljek illa og Shaw leiddist hræðilega. „Hvaða hótfyndni er þétta“, sagði kunninginn, þjer verðið að viður- kenna, að þeir hafa mikla æfingu og eru samstiltir. Þeir hafa spilaö saman i nærri því tólf ár“. - „Tólf ár“, át Shaw eftir, ergilegur, „jeg er viss um, að við höfum setið hjer miklu lengur en það“. Það var einu sinni í Milano, að Shaw lókst að vekja aðdáun þjón- anna á járnbrautarveitingahúsinu, með einni línu úr ópcrunni „Hug- enottarnir", sem hann hafði svo ot't heyrl i bernsku. Hópurinn sem Shaw var i, var lítl ítölskukunnandi og vissi ekki, hvernig fara skyldi að því að gera þjóninum skiljan- legt, að hver ætti að borga fyrir sig, en ekki einn fyrir alla. Hóf Shaw ])á raustina og söng: Ognuno per se. Per tutti il ciel! (Hver fyri'r sjálfan sig. Himininn fyrir alla). .4 einum af hinum ótejandi verka- mannafundum, sem Sliaw lalaði á, stóð maður einn upp og andmætti því, að meðalstjettamaður eins og Shaw væri látinn tala í nafni verka- lýðsins. „Jeg meðalstjettarmaður?“ hrópaði Shaw. „Þetta særir mig. Ileiðraður ræðumaður gleymir þvi, að jeg telst til hástjettanna. Afi minn var skyldur baróni. Það er það sem gefur mjer virðingu fyrir sjálfum mjer“. Einu sinni var Shaw að tala um harnauppeldi. „Fjöldi foreldra verð- skuldar ekki að fá að ala upp börn sín, og að rjettu lagi ætti að taka þau frá þeim“. „Og þetta dirfisl þjer að segja, sem aldrei hafið verio l'aðir", hrópaði kvenmaður i saln- um og ætlaði að springa af gremju. „Vissi jeg ekki“, svaraði Shaw. „Annars hjelt jeg, að þjer ætluðuð að svara mjer um annað verra, kona góð að jeg hefði aldrei veri'ö móðir". Þegar Bernhard Shaw ætlaði að gifta sig var hann lasburða eftii' Janga legu. Hann kom til fógetans i gömium og snjáðum fötum og gekk við hækju! Svaramenn hans báðir, Graham Wallace og Henry Salt komu báðir í sparifötunum. „Fógetanum datt ekki í hug, að jeg væri brúðguminn“, segir Shaw, „hann hjelt vist að jeg væri einn ]>essara betlara, sem eru svo sjálf- sagðir við allar hjónavígslur. Hon- um fanst Wallace, sem var yfir sex fet á hæð, vera einna tiltækilegastur brúðgumi. Og þegar fógetinn sneri lestri sínum að honum fanst Wal- lace nóg boðið og Ijet mjer eftir virðingarstöðuna“. Siðar varð Shaw ríkur maður a( tekjum sínum frá leikhúsunum og l'orleggjurunum og keypti sjer lnis í Adelphi Terrace og búgarð í Herl- fordshire. Vinur hans spurði hann, hversvegna hann hefði valið Hert- fordshire og fór Shaw þá með hann í kirkjugarðinn og sýndi honum legstein, sem á var letrað: Lífs- þráður hennar var stuttur! En samt hafði konan orðið áttræð. Shaw sagði að þetta hlyti að vera hollur staður, úr því að áttatiu ár væru talin stutt æfi. Nú er Shaw sjálfur kominn yfir áttrætt og hárið og rauða skeggið er orðið hvítt fyrir löngu. En gamall i anda verður hann aldrei. „Þó hann verði hundr- a'ð ára talar hann altaf eins og ungur maður“, segir St. John Ervine. Þegar Bernard Shaw fjekk No- elsverðlaunin fyrir árið 1925 spurði blaðamaður hann að því hversvegna hann hefði fengið verðlaunin ein- mitt þá. „Jú, það skal jeg segja yður, ungi maður“, svaraði Shaw. „Það var vegna þess að jeg s&rifaði: ek-kert |>að ár“. Á síðustu árum hafa verið sagðar margar sögur frá ferðalögum Shaws. Hvað hann liafi sagl við Chaplin i ENFLENDINGAR LEIKA „HAMLET“ — Á KRONBORG. Fyrir forgöngu danska ferðamanna- fjelagsins leikur enskur leikaraflokk- ur „Hanilet" í sumar á Kronborg, en þar á Hamlet, hinn danski konungs- son að vera grafinn og þar á leikur- inn að hafa gerst, eftir því sem þjóð- sagan segir. Er stofnað til þessa fyr- irtækis, til þess að draga útlendinga og þá einkum Englendinga að Dan- mörku, og vekja athygli á henni. IIELENA PRINSESSA hin fráskilda kona Carols Rúmena- konungs og Eugenia prinsessa af Grikklandi, frænka Marinu herloga- frúar af Kent, sjást hjer saman á gangi í París. í Skotlandi er til fjölskylda, sem aðeins hefir tvo fingur á hvorri liendi og tvær tær á hvorum l'æti. Hefir þetta verið ættarfylgja i meira en 200 ár. Ameriku, við Stalin í Rússlandi og við Mussolini, sem hann hefir aldrei lalað við. Flestar eru sögurnar fr.i Amerikuferðalaginu: og er þessi ein þeirra: Honum var haldið veglegt samsæti og var amerikanskur for- lcggjari látinn sitja við hliðina á honum. Shaw fanst fátt um þennan mötunaut sinn, sem var simasandi. Loks virtist hann verða hugsi. „Jea vildi gjarnan gefa einn dollar li! þess að vita, hvað þjer eruð að hugsa um núna, mr. Shaw“, sagði maður- inn. „Einn dollar? Það er vist ekki svo mikils virði“, sagði Shaw. „Jeg borga samt“, sagði forleggjarinn og sal fastur við sinn keip. „Jæja, þa'Ö er þá best að jeg segi yður það — jeg var að hugsa um yður“, svaraði Shaw. Ameríkumenn fengu að heyra margt þessu líkt af vörum Shaws í vesturförinni. Því að hann fann margt í Ameríku, sem honum fansl vel fallið til að skopast að. sem ferðamannalandi. Einn frægasti Hamlet-leikari Englendinga, Olivier, sem sjest hjer á myndinni miðri, leikur aðalhlutverkið á Krónborg. Var hann nýlega staddur í Kaup- mannahöfn til þess að kynna sjer aðstæðurnar, ásamt formanni leik- ftokksins, George Chamberlin, sem er til vinstri á myndinni og um- boðsmanni danska ferðafjelagsins í London, Robert Jörgensen forstjóra, sem er til hægri á myndinni. í hin- um enska leikflokki eru átján mar.ns. DANSKI HJÁLPRÆÐISHERINN HELDUR AFMÆLI. í síðasta mánuði voru liðin 50 ár síðan Hjálpræðisherinn byrjaði starf- semi sína í Ilanmörku og hjelt her- inn fjölda af samkomum í tilel'ni af því. Meðal annars var haldin stór samkoma í Oddfellowliöllinni í Kaup mannahöfn og voru konungshjónin þar meðal gesta. Myndin sýnir for- stöðukonu danska Hjálpræðishers- ins, Mary Booth ofursta, vera að bjóða konungshjónin velkomin á samkomuna. llinn heimskunni gamansagnahöf undur P. G. Wodehouse var i vet- ur i Ilollywood, að semja handrii að kvikmynd. Þótti hann einkenni- legur í háttum sinum þarna i kvik- myndaborginni. Einn daginn fóv hann með ritvjelina sína stað úr stað til þess að reyna að fá gerl við hana, en enginn þóttist geta tekið það að sjer, því að vjehn var svoddan ræfill. Kom það upj> úr kafinu, að Wodehouse hat'ði keypt hana brúkaða árið 1911 og síðan hefir hann skrifað allar skáld- sögur sínar með þessari sömu rit- vjel og segist ekki geta notað aðra,

x

Fálkinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fálkinn
https://timarit.is/publication/351

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.