Fálkinn - 16.10.1937, Blaðsíða 14

14
F Á L K I N N
/ vjelasalnum.
ORKUVERIÐ VIÐ LJÓSAFOSS.
Frh. af bls. 5.
stykki, ef t. d. til viðgerðar kem-
ur er vagn mikill í lofti vjela-
salsins, sem hægt er að renna
eftir endilöngu húsinu, og i
lionum lyftikrani, sem gerður er
fyrir 50 smálesta þyngsli. Er
hann gerðarlegasta áhald þeirr-
ar tegundar, hjer á landi.
Ef svo kynni að fara, að raf-
allinn ofhtnaði að innan þegar
hann er að „mala“ rafmagnið,
er sjeð fyrir þvi, að íkveikja
slokni jafnharðan. Rafallinn þarf
mikla loftrás og' er loftið leitl
gegnum göng í syðri stöðvar-
vegginn, en þegar hitinn nær
vissu marki slöðvasl þessi loft-
rás sjálfkrafa en í staðinn
streymir kolsýra i rafalann og
drepur allan eld.
--------Hjer skal ekki ráðist
i það að lýsa spennitækjunum
og mælitækjum, ásamt allskon-
ar öryggisútbúnaði, sem er i
hinum enda stöðvarinnar. I’ess
skal aðeins getið, að þegar raf-
magnið kemur frá rafalanum
þá er það með (5000 volta
spennu, en ef það væri sent
með þeirri spennu til Reykja-
víkur mundi mikil raforka fara
forgörðum á þeirri löngu leið.
Þessvegna er spennan tífölduð
upp i (50 þúsund volt, áður
en rafmagnið er „sent í kaup-
staðinn". Þessi athöfn fer fram
á spennubreytirunum. Vitan-
lega þarf stöðin sjálf rafmagn
lil eigin afnota, og þessvegna
þurfa einnig að vera þarna
spennibreytirar sem lækka
spennuna niður í 220 volt. Og
einnig er sjeð fvrir spennu-
lireyti fyrir væntanlega línu
niður á Eyrarbakka. Þangað
vtrður straumurinn sendur með
20 volta spennu, „þegar þar að
kemur“.
Stöðin er með svonefndu
,.bálfautomatisku“ fvrirkomu-
lagi og á að geta gætt sín sjálf;
þegar vjelarnar hafa verið sett-
ar á stað eiga þær að geta g'eng-
ið jal'nvel missirum saman eft-
irlitslaust. En vitanlega er þessu
ekki treyst. Þessvegna er þarna
afar margbreyttur útbúnaður
til þess að geta fylgst með öllu
frá sama staðnum. í stjórnrúm-
inu í stöðinni eru merkjatöflur,
sem sýna eftirlitsmanninum
]>egar i stað ef eittbvað bjátar
á, ef t. d. leg í vjel bitnar um of
Táknfnynd eftir Ásm. Sveins-
san, ú vjelarhúsinn.
eða ef spennan vex eða lækkar
og þar fram eftir götunum.
Háspennulínan til Reykjavik-
ur liggur suðvestan Þingvalla-
vatns og vestur yfir Mosfells-
heiði niður í Mosfellsdal hjá
Bringum og þaðan nálægt þjóð-
vegninum niður að Elliðaám.
Þar verður að nema staðar, þvi
að hjer er líka áfangastaður hjá
rafstraumnum frá Sogi, á leið
luihs til Reykjavíkur. í nýja
húsinu, sem reist hefir venð
austan við rafstöðina, er straum
urinn „afspentur“, þ. e. nú er
spennunni breytt úr 60.000 og
í 6 þúsund volt, því sem til
Reykjavíkur á að fara. En sumt
af straumnum á lengri leið fyr-
ir höndum, nefnilega ýmist upp
um alla Mosfellssveit eða til
Hafnarfjarðar og þaðan áfram
suður með sjó og' er sá hlutinn
afspentur ofan í 20 þúsund voll.
Siðasta áfangann, frá Elliða-
ám og að tengistöðinni við Aust-
urbæjarskólann, fer straumurinn
eftir jarðstrengjum, þar sem
það þykir of hættulegt að 'hafa
háspentar ofanjarðarleiðslur
svo nærri bænum.
Hjer hefir þá með fáum orð-
um verið sögð einkennileg ferða-
saga og „breytiþróun“ ef svo
mætti kalla. Saga vatnsins sem
fellur undan halla austur í Sogi
og' myndar þar kraft, sem tækni
og hugvit mannsandans gal
beislað og breytt i nýja orku-
mynd, sem kveikir Ijós innan i
glerkúlu suður í Reykjavík,
snýr þar vjelum, sýður mat og
liitar híbýlin. Þetta er vitanlega
ekki ný uppgötvun, en það nýja
er, að hjer er fengin svo mikil
orka, að ætla má að innan
skamms. verði allur þorri
manna i höfuðstaðnum farinn
að notfæra sjer hana, eigi að-
eins til ljósa eins og áður liefir
verið, heldur líka til suðu og
jafnvel til hitunar. ()g að orkan
frá Soginu eigi eftir að verða
lyftistöng nýs iðnaðar og verk-
legra framkvæmda i höfuð-
staðnum og þeim hjeruðum,
sem vel liggja við henni, er
næsta lítið vafamál. Táknmynd
Ásmundar Sveinssonar af krafta
jötninum, sem rjettir ungu slúlk-
unni ljósið á eftir að rætasl og
Sogsvirkjunin á eftir að dreifa
Ijósi og' orku um borg og bygð
og skapa nýja möguleika handa
Vjelahns ug nmhverfi.
þeim, sem eitlhvað goll vilja
aðhafast, landinu og höfuð-
staðnum og sjálfum sjer til
hagsbóta.
SJÁLFBOÐALIÐINN ANITA.
Siðan í byrjun borgarstyrjaldar-
innar á Spáni hefir stiilkan hjer á
inyndinni, Anita Royo verið sjálf-
lioðatiði i uppreisnarhernuin og hef-
ir undanfarna mánuði tekið þátt í
umsátinni um Madrid. Anila er frá
Marokko og strauk í herinn. Hún er
aðeins 17 ára og hefir særst hvað
ef'tir annað.
JAPANSKT HERFANG.
Hjer á myndinni sjást japanskir
hermenn rannsaka vopn, sem þe:r
hafa fekið af kínverskri herdeild.
Vopnin eru af ýmsu tagi, og ægir
þar saman nýtísku rifflum og göml-
um kinverskum sverðum.
- Hvað kostar jiessi fiskur?
Það verða tvær kronur.
Iír það ekki of mikiö fyrir ein'n
])orsk?
Jeg veil ekki hvað mikið þjer
getið jetið.
Iljó nabandið er h< ifn, þar sem
ivö s! kip madast.
— Þá Iiefi jeg mæll lundurspiili.
Vypí í vitannm. — Hj eðan er við-
s,\ nl. Og i allar áttir!
— Já, afar víðsýnt. í heiðskíru'
veðri sjáum við lengra en lil Am-
eríku.
— Nei i, það hljóta nú að vera
ýkjúr.
N.ei , engan ýkjur, . Við sjáum
bæði sól i ína og lunglið,
DULARFULLIR VASAKLÚTAR.
Það er algeng s'jón í Japan um
þessar mundir, að sjá stúlkur rjelta
liam vasaklúta og biðja þá, serh
framhjá ganga, að sauma eitt nál-
far i klútinn. Þannig halda þær á-
fi am þangað til þúsund nátspor eru
kofnin í hvern klút og þá senda þær
ktútana bræðrum sínum á vigstöðv-
unum. Það er gömul trú i Japan,
að slikir klútar lilifi mönnum við
skeytum óvinanna.
SJÁLFVIRK LÖGREGLA.
Enski verkfræðingurinn Duveek
hefir gert uppgötvun sem hann kall-
ar „sjáifvirka tögregtuþjóninn11. A-
ha'ld lielta á að geta svarað öllurn
þeim spurningum, sem vegfarendur
eru vanir að leggja fyrir Jögreghi-
menn, einkum ferðamenn. Þetta a-
hald verður sett upp á strætum og
gatnamótum Lunúnaborgar.