Fálkinn - 20.08.1938, Page 9

F Á L K I N N
9
Hann sat grafkyr og starði á blað-
snepilinn.
— IivaS er þetta. Dauðadómur —
skyldi maður halda eftir andlitinu á
þjer.
— Það er alveg rjett, svaraði Rod-
erick og rjetti henni miðann. Á
hann var skrifað með smáum stöf-
um nafnið Katherine Shard.
— Hvernig í ósköpunum hefir
þetta komist í vasa minn? spurði
hann.
Janette gat ekki svarað því.
— Janette, heldurðu að jeg sje
orðinn brjálaður? Heldurðu að jeg
hafi aðra vitund, sem þekki konu,
sem jeg man ekki eftir sjálfur?
— Jeg get vottað með góðri sam-
visku að þú hefir lifað rólegu og
útsláttarlausu lifi í þessu húsi í
marga mánuði, sagði hún og hló.
■— Hvernig geturðu þá skýrt, hvern-
ig jeg liefi komist yfir þetta umslag?
Þú munt hafa búið þjer til einhverja
skýringu á því?
— Hvaða skýring finst þjer eðli-
legust?
— Jeg hefi enga skýringu. Jeg
er alveg sleini lostinn. Jeg verð að
segja Featherfew gamla og mála-
flutningsmanninum frá þessu. Auð-
vitað halda þeir alt það versta um
mig.
— Ef jeg væri í þínum sporum
mundi jeg ekki minnast á þetta um-
slag — það gerir aðeins ilt verra.
Það er best að þú haldir fast við
fyrsta framburð þinn — ef hann ;r
sannur.
— Trúír þú mjer ekki heldur, Jan-
ette? Það kom beiskja á svipinn.
— Jeg sagði þetta. aðeins til að
erta þig, svaraði hún og rjetti fram
höndina.
—- Þig grunar ekki hve þurfandi
jeg er alúðar — mjer finst jeg yfir-
gefinn af guði og mönnum.
Janette stóð upp, gekk til hans
og lagði mjúka handleggina um háls-
inn á honum.
jþAÐ VAR NÁFÖLUR og óstyrkur
höfundur, sem sat á sakborninga-
bekknum þá loksins að málið kom
fyrir dómstólana. Roderick Dane
fanst hann vera — og var enda út-
lits — eins og glæpamaður. Janette
Harding var líka stödd í rjettinum,
en hann gætti þess vel að lita ekki
til hennar. Hún sat hjá móður hans,
sem var mjög mædd að sjá. Mála-
flutningsmaðurinn lióf ræðu sína
með virðuleik og drembilæti og virt-
ist kunna alla klæki vel.
— Háttvirti dómari! Heiðruðu kvið-
dómendur! Verjandinn hefir óefað
kvatt hingað vitni, rithöfunda og
aðra bókmentamenn, sem munu reyna
að sanna hve erfitt ]iað sje, að velja
nöfn, sem eigi er hægt að finna
aftur á lifandi manneskju. Jeg ætla
ekki að andmæla þeim í því atriði.
En þetta mál er alt annars eðlis.
Það gelur verið skiljanlegt, að höf-
undur velji nafnið Katherine Shard,
án þess að vita að það er alkunn
listakona sem heitir þessu nafni. En
það er ófyrirgefanlegt að gera það,
sem höfundurinn að „Eldur ástar-
innar“ hefir gert — að teikna ná-
kvæma mynd af skjólstæðingi mín-
um, þannig að hver sem bókina lcs
getur ekki efast um, að lýsingin er
af Katherine Shard.
Svo romsaði hann upp úr sjer
lýsingar og samanburð, hár, augu
og líkamseinkenni og gleymdi auð-
vitað ekki bláu rákinni á kinninni.
í sögunni var Katherine Shard dans-
mær — alveg eins og hin rjetta
Katherine Shard.
Síðan var ungfrúin kölluð fram til
að bera vitni.
Það var ys og þys i salnum þegar
hún kom fram. Hún var á að giska
þritug — tiltakanléga lagleg og að-
sópsmikil. Hún heilsaði dómaranum
með brosi og hann horfði Iengi á
Iiana. Hún var róleg og einbeitt og
var sjer þess auðsjáanlega meðvit-
andi hver áhrif hún hafði á kvið-
dómendurna og áheyrendurna. Hún
var i óbrotnum, bláum kjól, með
ofurlítinn bláan hatt á glóðrauðu
hárinu.
Roderick gaf henni nánar gætur'
meðan hún var að svara. Það var
eins og rafmagii'sstraumur færi um
hann er liann sá liana fyrst — þetta
var hans eigin Katherine Shard ná-
kvæmlega eins og hann hafði hugsað
sjer hana meðan liann var að semja
bókina.
Þetta var furðulegt, þarna stóð
söguhetjan hans ljóslifandi, undur-
fögur og hendurnar óstyrkar og ið-
andi er lnin talaði. En mest var hann
þó forviða á röddinni. Hann hafði
áreiðanlega heyrt þessa rödd áður.
Eða var þetta hugarburður og í-
myndun eins og alt annað?
Skýring hennar var mjög blátt á-
fram. Hún sagði stutt og greinilega
frá æfiferli sínum. Það voru aðeins
fáir, sem þektu hana undir nafninu
Katherine Shard. Hún hafði dansað
í Berlín, París, Wien og New York
í tíu ár, undir nafninu Vera Mirski.
Að því er hún best vissi hafði hún
aldrei hitt höfund sögunnar „Eldur
ástarinnar".
— Og þjer þekkið hann heldur
ekki núna, er þjer sjáið hann lijer
í rjettinum? spurði dómarinn. -—
Hafið þjer aldrei sjeð hann áður?
Katherine horfði um stunti á niann
inn, sem hafði gert söguhetju úr
henni. Augu þeirra mættust og þau
liorfðu lengi hvort á annað.
— Jeg held nú samt að jeg hafi
sjeð hann einhverntíma áður, sagði
hún loksins dræmt.
— Reynið að muna hvar það var,
sagði dómarinn.
En liún gat ekki munað það.
Málaflutningsmaður hennar lagði
nokkrar spurningar fyrir hana.
— Hafið' þjer nokkra ástæðu til
að ælla, að höfundi bókarinnar „Eld-
ur ástarinnar" sje persónulega illa
við yður, ungfrú Shard.
— Nei, jeg hefi enga ástæðu til
þess, svaraði Katherine Shard. Að
því er jeg best veit, hefi jeg aldrei
gerl horium neitt til miska.
— Þjer hafið aldrei móðgað hann
eða verið afundin við hann?
— Ekki svo jeg viti — —
— Það gæti hugsast, að þjer liefð-
uð þekt hann meðan hann var korn-
ungur?
— Ekki held jeg ]iað. Jeg ólst upp
í írlandi.
— Þakka yður fyrir, svo var það
ekki meira, ungfrú Shard.
Nú kom til kasta Rodericks að gefa
skýringu. Hann var spurður i þaula
og sitt á hvað, allóþægilega, af mála-
fiutningsmanni sækjaiida, sem gaf í
skyn, að hann befði haft ákveðinn
lilgang með því að móðga ungfru
Sliard.
— Ætlist þjer til að kviðdómurinn
trúi, að þetta sje alt tilviljun? f
— Já.
— Og líka þetta með' bláu rákina
á vinstri kinninni?
— Auðvitað.
— Þjer viljið ekki játa, að þjer af
ásettu ráði hafið gert tilraun til að
móðga þessa dömu með þvi að lýsa
henni itarlega i bók yðar, og meira
að segja gera liana að þjóf.
— Persónur mínar eru allar luigs-
aðar.
— Alt sem í bókinni stendur er
upphugsað og hefir ekki við veru-
leika að styðjast?
— Jó.
— Og þjer standið fast á þessari
ósennilegu fullyrðingu?
Nú greip dómarinn fram í og bar
fram nokkrar spurningar.
— Eruð þjer alveg viss um, að
þjer hafið aldrei sjeð ungfrú Shard
fyr en hjer í salnum?
— Alveg viss — nema jeg hafi
sjeð liana í draumi.
— Þjer hafið aldrei sjeð liana á
leiksviðinu?
— Nei, jeg kem sjaldan i leikhús.
Siðasta missirið hefi jeg lika átt
heima uppi í sveit.
— Þjer eruð ekki alinn upp i
írlandi?
— Nei, í Croydon.
Roderick Dane beið þess, að verj-
andi hans færi að spyrja hann. Hann
hafði stungið höndunýim ofan 1
jakkavasann og alt í einu varð hann
var við samanbrotið pappírsblað.
Hann tók það upp og braut það
sundur. Það var litla blaðið, sem
nafn Katherine Shard hafði verið
skrifað á.
Hann starði ó blaðið. Það var svið-
ið í annan endann. Einu sinni liafði
hann notað það til að kveikja sjer
í pípu .... Einu sinni ....
Það var í lítilli sveitakrá. Stórir
þverbitar i loftinu. Stórir og digrir
lurkar brunnu á arninum. Hann sat
einn og var að drekka te, hann var i
slæniu skapi af því að móðir hans
var farin inn í borgina og ætlaði að
verða að lieiman i heila viku. Það
voru eitthvað þrjú ár síðan þetta
gerðist. Hann vantaði eldspýtu er
hann ætlaði að kveikja í pípunni.
Dúkurinn var hvítur með bláum
tiglum, og það var skarð í bollanum
hans.---------
Tvær aðrar manneskjur sátu þarna
inni — maður og kona. Hún var
með glórautt liár. Henni var kalt og
þegar hún hafði drukkið teið settist
hún við arininn til þess að orna sjer,
og innan skamms fór hún að hreyfa
fæturnar og allan líkamann með á-
kveðinni hrynjandi, eins og hún væri
að dansa. Maðurinn horfði á hana
og hló og sagði eittlivað á máli sem
Roderick skildi ekki. Svo fóru þau
og Roderick mintist pípu sinnar, sem
enginn eldurinn var i. Hann gekk að
arninum og um leið og hann gekk
fram hjá borðinu, sem gestirnir höfðu
setið við, kom hann auga á brjef-
snuddu. Hann kveikti í pipu sinni
með brjefinu og stakk þvi svo í
hugsunarleysi í vasa sinn.
Roderick vaknaði upp af þessum
hugleiðingum við að málaflutnings-
maður háns spurði:
Mr. Dane, getið þjer gefið mjer
drengskaparorð yðar um það, að
þjer liafið aldrei sjeð þessa stúlku,
sem kallai sig Vera Mirski en lieitir
rjettu nafni Katherine Shard?
Roderick vætli varirnar með tungu-
broddinum. Hann liugsaði sig um
— stamaði — setti svo dreyrrauðan
og fölnaði siðan aftur.
— Jeg hefi sjeð liana einu sinni
áður!
Málaflutningsmaðurinn hrökk við.
Hann liafði ekki búist við þessu
svari. Það var þveröfugt við það sein
þeim hafði talast til.
— Jú, uppi í sveit, — í veitinga-
krá — fyrir þremur árum — nú
man jeg það. Hún sat þar og var að
! drekka te.
Hikandi og stamandi sagði hann
nú frá brjefsnuddunni, sem nafnið
Katherine Shard var skrifað á.
— Heiðraði lierra dómari, sagði
hann og sneri sjer til dómarans. Nú
skil jeg alt í einu hvernig þetta lief-
ir atvikast. Alveg óafvitandi hlýt jeg
að hafa veitt þessari stúlku athygli
— útliti hennar, lireyfingum, málfæri
— alt hefir geymst í undirvitund
minni. Það eru sennilega þessar fáu
hreyfingar hennar við arininn, sem
hafa komið mjer til að gera dans-
mær úr henni, er jeg skóp aðal-
persónu bókarinnar í hendi mjer.
Og nafn hennar hlýt jeg að liafa
lesið á miðanum þó jeg gleymdi þvi
gjörsamlega aftur. Síðan hefir þvi
skotið aftur upp í meðvitund minni.
Dómurinn hljóðaði upp á tvö
þúsund punda skaðabætur til Kat-
herine Shard. Það gat hafa farið
ver. — Það gat hugsast að Dane
yrði dæmdur i fangelsi fyrir meið-
yrði. En þetta var samt hart að-
göngu, því að bókin var gerð upp-
tæk — og hann varð að láta það
bíða, að tala betur við Janette. Hann
varð að vinna eins og þræll til þess
að borga sektina.
■plNN MORGUNINN sat hann við
•Ll vinnu sína í stofunni er bifreið
staðnæmdist við hliðið. Stúlkan kom
inn og sagði:
— Það er stúlka hjerna fyrir utan,
sem vill tala við yður.
Roderick Dane fór inn í dagstof-
una. Unga stúlkan var Katlierine
Shard — betur kunn sem Vera
Mirski.
— Jeg bið yður afsaka að jeg
trufla yður, sagði hún og brosti, en
—- jeg neyddist til að höfða málið
gegn yður — vegna mannorðs mins.
Annars liefir þetta orðið ágæt aug-
lýsing.
— Auðvitað voruð þjer í yðar fulla
rjetti að gera það sem þjer gerðuð.
Jeg gat ekki búist við að kviðdóm-
urinn tæki það gilt, þetta með undir-
meðvitundina.
— En jeg tek það gilt og trúi þvi,
sagði ungfrú Sharp hlýlega. Allir
listamenn vita að það er satt. Jeg
hefi oft rekið mig á, hvernig ýmsu
skýtur upp í liuga manns, án þess
að maður viti hvaðan það kemur.
Jeg er hrifin af bókinni yðar — hún
er svo lifandi og svo sláandi senni-
leg.
— Það er göfugmannlegt af yður
að segja þetta, eftir það sem orðið er.
Katherine horfði rannsakandi í
augu honum. — En það er eitt, sem
mig langar til að vita, sagði hún
eftir dálitla þögri.
— Og hvað er það?
Hún lækkaði röddina.
— Hvernig fóruð þjer að vita, að
það var jeg sem stal kápunni?
Sjáið þið til, þetta var eina tilvilj-
unin i sögunni — sem enginn gal
skýrl. Og jeg get það ekki heldur.
MÓÐIR FORSETANS.
Mynd þessi er af frú James Roose-
velt, móður Bandaríkjaforseta. Er
verið að festa á hana heiðurspen-
ing Albert Einsteins á Waldorf-
Astoria gistihúsinu í New York,
fyrir störf hennar í mannúðarþágu.
Hertoginn af Windsor, sem eigi
hefir haft fastan samastað síðan
liann flýði land og konungdóm fyrir
hálfu öðru ári, er nú að reisa bú,
Hann hefir leigt sjer hús skamt frá
París og mun liann ætla að verða
þar Iengi, þvi að hann er að flytja
þangað húsgögn þau, sem hann átti
í Englandi.