Fálkinn - 17.09.1938, Page 14

14
F Á L K I N N
BtJASTEINN.
Framhald frú bls. 3.
menn til Esjubergs til bess að drepa
Búa, en fann hann þar ekki. Sneri
hann þá i Brautarholt, til þess að
drepa Andríð, sem þá var maður
gamail. Var hann tekinn höndum,
og tjáði ekki þó að Þuríður hús-
freyja byði fje fyrir bónda sinn.
Fjekk Þorgrímur mann til að vega
að honum, og varð' Andriður vel við
dauða sínum. En Þuríður ljet lieygja
hann í ey þar skamt frá landi, er
siðan heitir Andríðsey.
Eigi leið á löngu áður en Búi
fór að fara nokkurnveginn ferða
sinna og ljet Þorgrímur goði eins
og liann vissi eigi af. Var haldið að
hann myndi hafa iðrast þess, að
hann Ijet vega Andríð, og að hann
þessvegna hafi ekki viljað eiga meira
ilt við Búa.
Leikar tókust nú í Kollafirði en
þar var dóttir bónda, Ólöf liin væna,
er orðlögð var fyrir fegurð og aðra
kvenkosti. Sátu þeir hvern dag sinn
hvoru megin við hana Búi og norð-
maður einn (eða austmaður eins og
þeir voru þá kallaðir) er Örn hjet,
og stjórnaði kaupfari, er lijer hafði
vetursetu. Töluðu þeir báðir við
Ólöfu og heyrðu hvor um sig sam-
tal hins, en ekki ræddust þeir við.
Brátt bættist þriðji maðurinn i hóp-
inn, sem var Iíolfiður frá Elliðavatni
i Seltjarnarneslireppi, mikill maður og
sterkur, en þótti lítt kunua manna-
siði og gekk með lurk einn að vopni.
Austmanninum þótti óvirða að þess-
um meðbiðli, og sat fyrir honum við
annan mann, en leikar fóru þar öðru-
visi en til var stofnað, því hann
fjell'þar sjálfur. Síðar skoraði Kol-
fiður Búa á hólm, en varð undir i
þeirri viðureign, en greri þó fljót-
lega aftur sára sinna.
En Búi fór með Ólöfu vænu í hell-
irinn til sin, og ætlaði Kolfiður eitt
sinn að sækja hann þar, en varð
frá að hverfa.
Að lokum fór Búi utan að ráði
fóstru sinnar með skipi er uppi
stóð i Hrútafirði. En á leiðinni fyrir
Esju, veittu nokkrir frændur Þor-
grims goða honum eftirför, þvi þeiin
þótti óvirðing að því að banamaður
frænda þeirra skyldi ríða fram hjá
garó’i þeirra. Börðust þeir þar, er
síðar var nefnt Orustuhóll, en menn
lcomu og skildu þá, og reið Búi norð-
ur og fór utan.
En er hann var farinn, tók Kol-
fiður Ólöfu hina vænu, er aftur hafði
farið i Kollafjörð og hafði hana hja
sjer á Elliðavatni. En hún eignað-
ist dóttur með Búa, er nefnd var
Þuriður, og tók fóstra hans á Esju-
bergi hana til sín.
Og nú var Búi kominn aftur heim
til íslands. Þegar hann kom á fjall-
ið, þar sem sjá mátti út á Faxaflóa,
fór hann af baki og gekk upp á
tind einn, þar sem hann sá yfir flat-
lendið næst sjónum.
Landið var hið efra mjög likt því,
sem það er nú: hraun og mosa-
þembur, en hið neðra var það næsta
ólikt, því að þar sem nú eru grá
og grýtt holt, eða berir melar, voru
grænir birkiskógar. Landið okkar,
sem er nú mest grátt og nakið var
þá víðast grænt.
Búi hjelt áfram ferð sinni, hann
fór niður Öxnaskarð, og er hann var
kominn langt til niður undir sljett-
una, þar sem nú er bærinn Iíolviðar-
hóll, spruttu þar upp margir vopn-
aðir menn, og þóttist hann vita, að
þar væri fyrirsát. Hann reið því
hestinum að steini einum geysistór-
um, því honum sýndist þar gott
vígi. Þarna var þá kominn Kolfiður
við tólfta mann. Sagði Búi drengi-
legra að það gengi einn að honum
í einu, en Kolfiður vissi hvernig
þeir leikar myndu fara, og sagðist
neyta liðsmunar. í Kjalnesingasögu
er sagt, að Búi hafi varist við stein-
fir kvikmyndaheiminum.
Harry Piel og ■ besti vinur hans,
hundurinn Greif.
Leikarinn, sem fær kjötbein í kaup.
Fullhuginn, Iiarry Piel, leikur í
nýrri sakamálamynd: Besti vinar
hans, sem hann sjálfur hefir sjeð
um upptöku á. Hann leikur leyni-
lögreglumann, sem af tilviljun kemst
yfir liund einn, Greif að nafni.
Þessi hundur verður lionum að ó-
metanlegu liði, í baráttunni við
glæpamenn stórborgarinnar og lijálp-
ar til við handtöku á forhertum
gimsteinaþjófum. Það er altaf mikið
gaman að sjá dýr í kvikmynd og
„Greif“ er sagður vera óvenju
greindur hundur, sem fer betur með
hlutverk sitt en margur leikarinn.
Hann er ánægður með að fá kjöt-
bein, þegar hann liefir leikið eitt-
hvert atriði sjerlega vel — en það
þætti nú tvífættu „stjörnunum“ lje-
leg laun. Enda þótt „Greif“ geri ekki
miklar kröfur með tilliti til launa,
þá er hann þó samt sem áður engan
veginn ódýr leikari. Eiganda hans,
þýskum póstmeistara, var nýlega
boðið í hann 20.000 mörk, en hann
vildi ekki selja þetta greinda dýr.
Ilann telur það borga sig betur að
láta liann leika móti Harry Piel.
inn, en þó má á sögunni sjá, að
hann hefir varist upp á honum, enda
er þar betra vígi því steinninn er
mjór í nyrðri endann svo varla
hafa meiri en tveir til þrír menn
getað sótt að honum þar í einu. En
ef þeir urðu sárir að nokkrum mun,
hlutu þeir að steypast út af honuin,
og það riða þeim að fullu. Segir
Kjalnesingasaga, að hver sá er Búi
hafi komið sári á, hafi ekki þurft
um sár að binda. Er engin skýring
á þessu i sögunni, en hún er sú, að
þeir steyptust tvær mannhæðir, eða
meira, fram af steininum.
Endalokin urðu þau, að Kolfiður
fjeJI þarna og margir menn með hon-
um. Margt er bersýnilega rangt i
frásögn Kjalnesingasögu, en senni-
Jega er að mestu leyti rjett frásögn
liennar um viðureignina í Öxna-
skarði.
Enn í dag heitir steinninn Búa-
steinn þar sem þeir börðust og er
hann rjett hjá Kolviðarhóli. En nafn-
ið á hólnum mun þannig tilkomið,
að Kolfiður hafi þar heygður verið,
og hóllinn verið nefndur eftir hon-
um, en nafnið siðar afbakast í nú-
verandi nafn. Engin bygð var á
Kolviðarhóli fyr en á nítjándu öld,
að komið var þar upp gistihúsi með
styrk af almannafje vegna þess livað
leiðin þótti löng yfir heiðina.
Búi flutti Ólöfu vænu til föður
hennar í KoIIafirði og sagði að sjer
væri hætt að þykja vænt um hana.
Giftist hún síðar Helga Arngríms-
syni bróðursyni Þorgríms goða, en
Búi sættist við Þorgríin og giftist
Helgu dóttur lians.
fíitað við Faxafen.
Islenskt píanó.
Um síðustu helgi dró skenimu-
glugginn hjá Haraldi að sjer athygli
fyrir það, að þar stóð lítið og ljóm-
andi fallegt stofupíanó. Þvi að slíkir
munir hafa ekki verið hafðir á
glámbekk hjer síðustu árin. Meir:
athygli vakti það þó, að hljóðfærið
var íslenskt. Það er smiðað af Pálm-
ari ísólfssyni hljóðfærasmið, sem i
allmörg ár hefir haft vinnustofu i
Reykjavik fyrir viðgerðir og lagfær-
ingar hljóðfæra. Nú hefir liann smíð-
að hið fyrsta píanó sitt, að svo
miklu leyti sem hægt er að smíða
þessi hljóðfæri á einum stað. Því
að í píanóinu kennir margra grasa
og sjerverksmiðjurnar búa til sinn
hlutinn hver úr hljóðfærinu. Píano-
verksmiðjur sem hafa framleiðslu i
stórum stíl verða jafnvel líka, að
leita til sjerverksmiðjanna. Strengja-
grindin kemur frá einni verksmiðj-
unni, strengirnir frá annari o. s.
frv. En verksmiðjan, sem setur nafn
sitt á hljóðfærið, setur hljóðfærið
saman, smíðar umgerðina á það og
notar sinar sjerstöku aðferðir, sem
liggja í vitund smiðsins sjálfs, til
þess að gera sínar tegundir betri
en annara og með öðrum einkenn-
um en annara.
Pálmar ísólfsson lærði píanósmiði
hjá einni ágætustu verksmiðju Dana,
en þeir eru sem kunnugt er frainar-
lega í greininni. Áður liafði hann
notið tilsagnar föður sins, ísólfs
Pálssonar, en hann var, sem kunnugt
er fyrsti íslendingurinn, sem fór ut-
an til þess að læra af fagmönnum
viðgerðir á orgelum og píanó og að
stilla hljóðfæri. Pálmar hefir nú um
langt skeið rekið vinnustofu sína og
„læknað“ mörg hljóðfæri, sem voru
orðin hás, hjáróma eða veik á aðra
lund. Og nú hefir hann loks smið-
að sitt fyrsta hljóðfæri. Jafnvel
sjálfur kassinn, sem út af fyrir sig
virðist vera hið ágætasta húsgagna-
smíði, er sfníðaður þar á vinnu-
stofunni, auk alls þess í hljóðfær-
inu, sem ekki rúmast undir hug-
takinu „verksmiðjuiðnaður."
í stuttu viðtali lætur Pálmar þess
Formaður sjálfsmorðingjafjelagsins
i Tokio er nýlega látinn. Hjet hann
Shuji Egawa. Fjelag þetta var stofn-
að fyrir 6—7 árum, og skuldbundu
meðlimir þess sig til að stytta sjer
aldur, eftir hlutkesti. Kvað mikið
að sjálfsmorðum fyrstu árin eftir
stofnunina og frömdu margir kvið-
ristu á sjer, steyptu sjer i vötn eða
nóið, sem smíðað er hjer á landi.
Gissur Elíasson hefir smíðað tvö
pianó, en notar aðra gerð en Pálm-
ar. Þessi gerð píanóa, sem Pálmar
hefir tekið sjer til fyrirmyndar, er
tiltölulega ný, en hefir rutt sjer
mjög til rúins á síðari árum. Aðal
mismunurinn Jiggur í því, að þessi
„stofupíanó“, sem kalla mætti, eru
allmiklu minni en gömlu píanóin
voru og hæfa því einkar vel miðlungs
stórum húsakynnum, þar sem venju-
legt píaii'ó tæki hlutfallslega full-
mikið af stofurúminu.
En litla píanóið gerir sama gagn.
Hljómelskum manni, sem sjálfur vill
iðka píanóleik, er engu minna gagn
að litla pianóinu en því stóra. Þvi
að hreimurinn í þessu fyrsta píanói
Pálmars er gullfallegur, tær og
mjúkur. Og þeir, sem kunnáttu hafa
góða í píanóleik, liafa látið í ljósi,
að það sje einkar liægilegt, að leika
á hljóðfærið.
Pálinar gerir ráð fyrir, að hægt
muni veröa í framtíðinni, ef rek-
spölur kemst á þessa iðju, að selja
þessi píanó fyrir 1300—1400 krón-
ur. Af þeirri upphæð þarf aðflutt
efni fyrir sem svarar þriðjungi.
Hver veit nema þetta gæti orðið til
þess, að fleiri fengi tækifæri til að
iðka tónlist sjálfir, en nú er, í stað
þess að láta grammófóninri sjá
fyrir þörfum sínum.
ofan í eldgíga. í fyrra hafði verið
ákveðinn „sjálfsmorðsdagur" og áttu
þúsundir manna að fórna sjer þann
dag, en þá tók stjórnin í taumana.
Lögreglan náði í fjelagsskrána og
hindraði flest af sjálfsmoVðunmn. Og
Egawa var settur í fangelsi. Þar
fjekk hann tæringu, og lnin hefir nú
riðið honum að fullu.
getið, að þetta sje ekki fyrsta pía-