Fálkinn - 30.06.1939, Blaðsíða 3

F Á L K 1 N N
3
BiskuDseiffurinn tekinn af himim núja biskupi.
BISKUPSVÍGSLAN.
Einn merkilegasti kirkjulegur við-
burður gerðisl hjer siðastliðinn
sunnudag, er dr. theol. Jón Helgason
vígði eftirmann sinn á biskupsstóli,
Sigurgeir Sigurðsson, prófast á Isa-
firði.
Sigurgeir Signrösson. bisknp.
Lengsi af hafa íslenskir biskupar
orðið að sækja vígslu til útlanda.
Fyrst til Brima og Lundar, en siðar
til Niðaróss og til Danmerkur, Jón
Helgason var fyrsti íslenski biskup-
inn, er vígður var hjer heima. Það
var árið 1916, af Valdimar Briem,
vigslubiskupi.
Biskupsvigsluathöfnin á sunnudag-
inn var hófst með því, að biskupar,
jn'ófastar, prestar og uppgjafaprest-
ar, söfnuðust saman í anddyri Aí-
þingishússins. Voru þeir nálægt 80
talsins; og hafa aldrei jafnmargir
andlegrar stjettar menn verið saman
komnir í Reykjavík. Og að fjórir
islenskir biskupar væri saman komn-
ir, er einstæður atburður í kirkju-
sögu vorri.
Prestar gengu fylktu liði til Dóm-
kirkjunnar, þegar klukkan var 10
árdegis. — Fremstir gengu prófast-
ar, þá prestar, tveir og tveir saman.
,4 eftir meginfylkingunni komu svo
biskupar og vígsluvottar, en fyrir
flokki þeirra gengu tveir vígsluþjón-
ar (famuli), yngstu menn stjettar-
innar.
Er biskup og vigsluvottar liöfðu
gengið til skrúðhúss og prestar skip-
að sjer i sæti liófst guðsþjónustan.
— Friðrik prófastur Hallgrímsson
lýsti vígslu og las æfiágrip (vita)
hins nýja biskups. Að því loknu og
sungnum einum sálmi gengu biskup-
ar og vígsluvottar úr skrúðhúsi og
inn i kór.
Undir sjálfri vígsluathöfninni voru
þrír biskuþar fyrir altari. Dr. theol.
Jón Helgason, sem framkvæmdi
vígsluna og hjelt vígsluræðuna, i
miðið, en sitt til hvorrar handar
honum vígslubiskuparnir Bjarni
Jónsson og Friðrik Rafnar. Mun það
mörgum kirkjugestum verða minnis-
siæð sjón, er biskuparnir allir stóðu
fyrir altari.
Vígslan hófst með latneska vigslu-
söngnum: Veni, sancte spiritu, en
að því búnu flutti biskup vígslu-
ræðuna, og lagði út af Róm. 15,13.
Þá lásu vígsluvottarnir, hver sinn
kafla, úr ritningunni, en á milli
voru sungin vers úr sálminum: —
Andinn guðs lifandi af himnanna
bæð. Vígsluvottarnir voru fjórir ná-
grannaprófastar, þeir Ólafur Magn-
ússon í Arnarbæli, er fermdi hinn
nýja biskup, Friðrik Hallgrímsson,
Framh. á bls. 1 / .
Fyrir framan gráturnar cr biskupsefniÖ, sira Sigurgeir, en fgrir fram-
an hann vígsluveitendur og vígsluvottar sín til hvorrar handar.
Finunliu ára afmæli
kennarasamtakanna á tslandi
Dr. Björn \1. Otsen.
.4 jæssu ári er liðin hálf öld síðan
kennarasamtökin i landinu hófust.
Hið íslenska kennarafjelag var stofn-
að 16. febrúar 1889. Að stofnun þess
stóðu 20 mentamenn úr Reykjavík.
Fiestir þeirra eru þjóðkunnir menn.
sem um Iangt skeið voru áhrifarík-
ir á sviði menningarmálanna í land-
inu Tilgangur fjelagsins var: „að
efla mentun hinnar íslensku þjóðar,
bæði alþýðumentun og hina æðri
mentun, auka samvinnu milli ís-
lenskra kennara og hlynna að hags-
munum kennarastjettarinnar i öllum
greinum, andlegum og líkámlegum“.
— Stofnun þessa fjelags vakti þegar
landinu og mun óhætt að þakka
henni flestar þær hagfeldu breyting
ar á alþýðufræðslunni, sem komust
á meðan fjelagið starfaði. Árið 1921
var stofnað Samband íslenskra
barnakennara og iná segja að það
liafi tekið við, þar sem kennarafje-
lagið hætti. Takmark Sambandsins
er „að auka samvinnu og samtök
með. íslenskum barnakennurum, efla
mentun og áliuga stjetlarinnar, gæta
hagsmuna hennar og vinna að um-
bótum og framförum í uppeldismál-
um þjóðarinnar“. Sambandið hefir
á ýmsan hátt leitast við að uppfylla
jvessi atriði stefnuskrárinnar. í Sam-
Jón Þorarmsson,
fræðslumálastjóri.
Bjarni Bjarnason,
skólastj., 1. form. S Í.B.
Sigurður 'l'horlacius,
skólastj., núv.form. S.t.B.
i byrjun hina mestu athygli og á
næsta aðalfundi þess gengu 20 lands-
kunnir og málsmetandi menn víðs-
vegar af 'landinu, er ekki fengust
við kenslustörf, i fjelagið. — Það
hafði því á að skipa úrvalsliði
mentaðra og áhrifaríkra manna, sem
um munaði á hvaða sveif, sem þeir
lögðust og svo varð einnig hjer í
jmsum mikilsvarðandi málum. Með-
al þeirra manna, er fremstir voru i
flokki, við að vekja álniga fólks fyr-
ir aukinni alþýðufræðslu var Páll
Briem amtmaður, Einar H. Kvaran
rithöfundur, Hannes Hafstein, Guð-
mundur Finnbogason og Jón Þórar-
insson, sem var upphafsmaður þess
að komið yrði á löggjöf um mentun
alþýðu og barðist hann lengi og
sleitulaust fyrir j)ví.
Guðmundur Finnbogason fekk rík-
isstyrk árið 1901 til þess að fara
utan og kynna sjer skólamál og 1903
ferðaðist liann um hjer á landi og
átti tal við leiðandi menn i hverju
einasta hjeraði um alþýðufræðslu
og skólalilhögun. Um þessar ferðir
sínár samdi Guðmundur tvær bæk-
ur og með þeim lagði liann grurid-
völlinn að fræðslulagafrumvarpinn,
sem samþykt var á alþingi 1907.
Það, ásamt stofnun Kennaraskólans,
hafði mjög mikilvæga þýðingu fyrir
fræðslumálin í landinu, en þó vant-
aði mikið á að alþýðufræðslaö væn
komin i .það horf, sem viðunandi
gat talist. — Skólahúsin voru flesl
ljeleg, kensluáhöld engin og mentun
kennara yfirleitt Htil, enda voru
kjör þeirra ákaflega bágborin. Þeir
voru svo að segja rjettlausir og mátti
segja þeim upp starli _ fyrirvaralaust
hvenær sem var. Árið 1919 voru
samþykt lögin um skipun barnakenn-
ara og laun þeirra. Fyrir því ináli
Larðist Þorsteinn M. Jónsson skóla-
stjóri lang ötullegast á Alþingi.
Hið islenska kennarafjelag hjell
áfram að starfa lil 1922. Öll þessi
ár var Jón Þórarinsson formaður
þess, nema tvö fyrstu árin, en þá
var Björn M. ólsen það. Starfsemi
þessa fjelags hafði mjög mikilvæga
þýðingu fyrir alþýðumentunina í
bandinu eru nú 420 kennarar og er
það langmestur hluti allra starfandi
barnakennara í landinu.
Sambaridið hefir undanfarið á
ýirisan hátt niinst hálfrar aldar af-
mælis kennarasamtakanna, með full-
trúaþingi sínu. uppeldismálaþingi og
loks með landssýningu barnaskói-
anna, sem opnuð var á sunnudaginn
var í Austurbæjarskólanum. Fjöru-
tiu barnaskólar víðsvegar að af land-
inu sýna þarna muni. Sýning þessi
er stórmerkileg og ber með sjer
myndarbrag að öllu leyti. Sýning
þessi túlkar betur en nokkur orð fá
gert, hvernig íslenskri barnafræðslu
er nú komið og hvaða framförum
hún hefir tekið undanfarin ár. Hvar
sem maður litur á sýninguna blasir
við manni svo að segja nýr lieimur,
sem vekur bjarlar vonir um framtíð
hins unga íslands. Hugur og hönd
æskunnar hafa níyndað flest, sem er
á þcssari sýningu. Slík æska verð-
skuldar að fá næg verkefni til úr-
lausnar í lifinu. Sýningin er i
einu orði sagt stórfróðleg og þeim
til sóma, sem að henni standa. Hún
verðskuldar það fyllilega að hcnni
sje veitlur mikill gaumur og ]iess-
vegna ættu menn ekki að láta undir
höfuð leggjast að koma þar og sjá.
Allir niunu fara þaðan fróðari en
þeir komu.
Samband isl. barnakennara hefir
einnig í tilefni af afmælinu gefið út
sögu samtakanna, eða rjettara sagt
sögu alþýðufræðslunnar í landinu.
Gunnar M. Magnúss, kennari, hefir
tekið sanian þessa sögu og er hún i
senn fróðleg og itarleg.
Smákaupmaður einn í London hefir
tekið upp nýja aðferð til þess að ná
inn peningum lijá skuldseigum skifla-
vinum sinum. Hann sendi þeim öll-
um tilkynningu um, að ef þeir hefði
ekki borgað skuld sína innan ákveð-
ins tíma, mundi hann setja upp aug-
lýsingu með nöfnum þeirra í búðar-
gluggann lijá sjer. Þetta hreif. Allir
borguðu í skyndi.