Fálkinn - 18.07.1941, Page 14
14
F Á L K I N N
SIGURINN í AGORDAT.
í styrjöldinni í Eritreu var ein af aðalorustunum háð um bæ-
inn Agordat. Þar börðust breskar og indverskar hersveitir við
ítali og höfðu betur. Tóku þeir þar mörg liundruð fanga og
mikið af ítölskum bergögnum, þar á meðal ljettu skriðdrekana,
sem sýndir eru lijer að ofan.
BBJÖRGUNARBÁTAIt ENSKRA FLUGMANNA.
Þetta er einn af bátum þeim, sem Bretar hafa jafnan á ferli
þar, sem belst má búast við, að enskir flugmenn bafi orðið
fyrir skakkafalli og orðið að nauðlenda. Ganga þeir 35 sjómíl-
ur á klukkustund. Það eru ekki aðeins enskir flugmenn, sem
eiga þessum bátum líf sitt að launa, heldur einnig fjöldinn all-
ur af þýskum flugmönnum, sem bátarnir hafa bitt fyrir úti á
reginliafi og bjargað.
„Jeg var langelsisfjelagi Stalins.*
„Fæstum er kunnugt um þann
bverfleika beimsgæðanna, sem Stalin
átti við að búa áður en bann reis til
valda eftir fráfall Lenins,“ segir
Símon nokkur Veretschak í grein í
„Neue Zúricher Zeitung". Veretscliak
hitti Stalin fyrst í einu af fangelsum
zarsins árið 1908 og oft síðan, fram
lil 1917.
Stalin var fyrst varpað í fangelsi
árið 1908. Þá var hann settur í Bail-
ov-fangelsið í Baku, þar sem stjórn-
málafangar og glæpamenn voru látn-
ir dvelja saman, stundum svo árum
skifti.
Ein forrjettindi liöfðu stjórnmála-
fangarnir. þeim var leyt að liafa sam-
eiginlegt „fjármálasamband" og kusu
framkvæmdastjórn þess sjálfir. Þessi
nefnd mátti annnst sameiginleg inn-
kaup matvæla, er föngunum voru
send í fangelsið. Lika máttu þeir
lialda liljómleika og fundi.
Stalin var ávalt fremstur í flokki
þessara liáværu marxista, sem eink-
um höfðu orðið á málfundunum.
Hann var meðalmaður á hæð, grann
ur og andlitið ávalt alsett grafbólu-
nöbbum. Hann breyfði sig aldrei nema
hljóðlega, eins og köttiuv
Ilinir stjórnmálafangarnir forðuð-
ust alt samneyti við glæpafangana,
en það gerði Stalin ekki. Hann forð-
aðist persónulegt þref þegar hann
gat, en bvatti menn jafnan til að
taka afstöðu til þeirra stjórnmáli-
raka, sem hánn liafði frarn að færa.
En rök hans voru óþjál og grimm,
og flestir af fjelögum hans höfðu
frekar andúð á honum.
Hann varð hærra settur en fjelagar
hans, vegna kænsku sinnar, og það
er vitað, að innan kákasisku fjelags-
nefndarinnar var hann skilgreindur
sem „lautinant Lenins". Það er stað-
reynd, að þegar hann var rekinn úr
skólanum i Tiflis fyrir kommúnista-
áróður, þá setti hann það ekkert
fyrir sig, að ljósta upp við skóla-
stjórnina nöfnum þeirra félaga sinna,
sem voru honum samsekir um ávirð-
inguna.
Samskonar aavik gerðist í fang-
elsinu og undir eins frá byrjun var
Stalin fullur af tortryggni, óáreiðan-
legur, samviskulaus í tiltektum sín-
um og takmarkalaus í liatri sínu —
en hann hafði jafnan lag á því, að
hafa sig í skugganum.
Einn dag kom það fyrir að nærri
lá að einn af Georgíuföngunum væri
laminn til bana, af því að sá orð-
rómur liafði spunnist, að liann væri
svikari við fjelaga sína. Varðmenn-
irnir báru hann á burt, lagandi í
blóði. Þegar fangaverðirnir fóru að
rannsaka þetta barsmiðamál kom það
á daginn, að Stalin hafði átt upptök-
in að þessum orðrómi, eftir orða-
sennu, sem honum hafði lent í við
manngarminn.
Það vakti athygli annara fanga,
hvernig úrræði Stalin gat fundið, til
þess að forðast refsingar. Samt ljek
enginn vafi á því, að hann hafði per-
sónulegt luigrekki.
Páskadaginn 1909 liafði öllum föng-
unum verið skipað að ganga í röð
milli tveggja raða af hermönnum, sem
höfðu stafi og keyri að vopni. Þeir
börðu fangana miskunnarlaust. Stal-
in gekk á milli raðanna, án þess svo
mikið sem að kinka kolli.
Um kvöldið, þegar aftaka ein átti
að fara fram og allir fangarnir biðu
hinnar hryggilegu stundar með hroll
i hjarta, sat Stalin alveg ósnortinn
í klefahorni sínu og var að læra
esperanto. Hann var sannfærður um
það þá, eins og hann er enn, að
þetta mál yrði framtíðartunga í hinu
komandi veraldarþjóðfjelagi alþjóða.
Árið 1912 liitti Veretschak Stalin i
Narym, Norður-Rússlandi. Það hafði
verið gefin út skipun um, að senda
Stalin í útlegð norður að íshafi.
Tvisvar sinnum á leiðinni gafst hon-
um tækifæri til að flýja, en þriðja
tilraunin mistókst. Hann var tekinn
höndum og settur í flokk manna, sem
unnu þrælavinnu í Narym. En innan
fárra mánaða tókst honum að flýja á
ný og nú komst hann alla leið til
Capri.
En hann fór aftur til Rússlánds og
var þá handtekinn á, ný og settur i
fongelsi. Þaðan losnaði hann ekki fyr
en 1017, er keisarastjórnin leið und-
ir lok.
Veretscliak var viðstaddur fyrsta
sovjet-þingið í Leningrad og sá þá
Stalin sitjandi aftarlega i húsinu, þar
sem lítið bar á honum, og jafnvel þar
var því líkast, að hann kynni illa
við sig á mannamótum. Samt mátti
lesa fullvissuna um, að liann ætti
eftir að hækka í tigninni, út úr and-
litinu á honúm. Hann sagði við
Veretschak: „Gaktu í lið með okkur,
Símon, áður en það er orðið of seint.
Annars verðurðu að láta þjer lynda
að verða „batman“ minn.“ Sex mán-
uðum síðar bófst október-byltingin
mikla, sem lyfti Stalin upp til valda.
Útbreiðið „Fáikann“
Egils ávaxfcadrykkir
HERVERND BANDARÍKJANNA
Frh. af hls. 3.
fljótt fyrir sig. Hafa þeir ýmist stigið
á land við bryggjurnar eða rent upp-
skipunarbátum sínum upp í fjöru
lijer í nágrenninu og stigið af bátun-
um upp í bifreiðarnar. Upplýsingar
og hve margt sje komið af herliði
að vestan eru ekki fyrir liendi, en
gera má ráð fyrir, að það sje ekki
nema lítið brot af því, sem koma
skal.
Enn sem komið er ber meira á
Bretunum á strætum höfuðstaðarins
en hinum nýju hernámsmönnum.
Bretska herliðið verður flutt burt
smátt og smátt og má ætla, að brott-
flutningurinn taki langan tíma.
„FYRSTA SKOTIÐ HITTIR MARKIÐ.“
Þettá er ein af fallbyssum þeim, sem Bretar bafa meðfram
allri strönd sinni til varnar, ef Þjóðverjar gerðu tilraun til að
lenda her á Bretlandseyjum. Starfsmennirnir við byssur þeirra
eru æfðir sí og æ við það að skjóta af byssunum, svo að þeim á
ekki að geta skeikað, ef árás bæri að höndum. Hjer er verið að
skjóta af einni af þessum byssum. Hlaupvídd þeirra er 9.2 ensk-
ir þumlungar.
* Allt með íslenskuin skipum! f
Fálklim inn á hverfc lieimili.