Fálkinn - 29.05.1942, Blaðsíða 14

14
F Á L K 1 N N
S. A. FRIID.
Frli. af bls. 3.
mennirnir frá Norsk Telegrambyrá,
sem sloppið liöfðu, frá Bodö í Lófól,
þar sem þeir höfðu haft aSsetur
um stund.
Ilinn 7. júni 1940 lauk vopna-
viðskiftum og fóru þau Friids-hjón-
in þá með konungi, krónprins og
ríkisstjórninni áleiðis til Englands,
með beitiskipinu „Devonshire".
Norska stjórnin kom til Noregs 10.
júní, og þess varð skamt að bíða
að tekið væri til starfa á ný. Voru
þau hjónin ráðin sem starfsmenn
lijá Blaðaskrifstofu Utanríkisráðu-
neytisins og frá 28. júní gáfu þau
út fjölritað dagblað, sem Norðmenn
i Englandi skírðu fljótlega „Lond-
onavisen“. Þetta blað var í upphafi
einkum ætlað starfsmönnum stjórn-
arinnar, en breiddist smátt og smátt
út meðal Norðmanna í Bretlandi
og meðal norskra manna í her og
sjótiðinu, sjómannaheimila og sjó-
mannakirkna, til stofnana og ein-
staklinga, til Norðmanna, sem unnu
að skógarliöggi á Bretíandseyjum,
til ræöismannaskrifstofanna og víð-
ar. Og, í ágústlok 1940 varð að ráð-
ast í það að fara að prenta blað.
„Norsk Tidend“ lijet það og skyldi
koma út tvisvar í viku. Forstöðu-
maður Blaðaskrifstofu Utanrikisráðu-
neytisins átti að verða ábyrgðar-
maður blaðsins, en liann veiktist
skömmu síðar og var Friid þá skip-
aður eftirmaður lians, ;— ritstjóri
blaðsins og forstöðumaður Blaða-
skrifstofu Utanríkisráðuneytisins.
Hafði Friid ritstjórn þessa frjálsa
blaðs Norðmanna á hendi þangað
til 1. febrúar í ár, að hann var
skipaður blaðafulltrúi á íslandi. En
ísiand er talið mjög mikilsverður
staður gagnvart umheiminum, að
því er snertir upplýsinga- og kynn-
ingarstarfsemi, eftir þvi sem nú
háttar málefnum veraldar.*
Friid ritstjóri liefir verið ritari
Norsk Presseforbund — blaða-
mannasambandsins norska — og í
aðalstjórn fjelagsins, formaður i
Osló Journaíistklub og þar fram
eftir götunum. Á blaðamannaþing-
um Norðurlanda liefir hann oft ver-
ið fulltrúi hinnar norsku blaða-
mannastjettar, siðast á norræna
blaðamannafundinum i Helsinki árið
1939. Þegar Kunstnersamfundet var
stofnað í Bergen, árið 1921, var
hann kjörinn fyrsti formaður þess.
Sem blaðamaður liefir Friid rit-
stjóri margsinnis farið kynnisferð-
ir út í heim, einkum til þess að
kynna sjer blaðamensku og stjórn-
inál. En bak við eyrað hefir hann
haft tvö hugðarmál sín: listasögu
og samanburðar-trúmálasögu. í stjórn-
málum ljet hann norsk landvarnar-
mál einkum til sín taka, og meðan
Fridtjof Nansen var forseti Norsk
Presseforening var Friid um nokk-
urra ára skeið frjettaráðunautur
þessa fjelags.
'Það er enginn vafi á því, að ís-
land gat ekki fengið heppilegri mann
til þess að verða fyrsta opinbera
erlenda blaðafulltrúann . í þessu
landi. Sumpart vegna þess, að Friul
ritstjóri kann góð skil á landi og
þjóð, sögu liennar og þróun. En þó
ekki síst vegna þess, að fjöldi ís-
lendinga hefir átt kost á því, að sjá
við og við „Norsk Tidend“ —
blað útlægu stjórnarinnar, sem berst
fyrir endurheimt föðurlandsins á
hafinu og frá framandi löndum.
Það liefir oft verið huggun þeim,
sem hafa vilað um framtíð Noregs,
að lesa þau karlmenskuorð, sem S.
A. Friid hefir talað, sem hvatning-
arorð til þjóðar sinnar.
Þau hjónin bæði eru kynborin
börn þeirrar þjóðar, sem vill lifa
frjáls og hlýtur að lifa frjáls, vegna
NYJASTA ORUSTUSKIP DRETA,
,,Duke of York“ sjest hjer á myndinni úti i rúmsjó. Kemur
það í skarðið fyrir „Prince of Wales", sem Japanar söktu í
vetur við Malakkaskaga, og er af sömu gerð og það, hinni svo-
nefndu „King George V.“-gerð. „Duke of York“ kostaði 212
miljón krónur, og var kjölurinn að því lagður 5. mai 1939. Það
er vopnað iíu U þumlunga fallbyssum, sextán 5,25 þumlungn,
fjórum samstæðum af „pom-pom“-byssum og mörgum smáum
fallbyssum. Skipið er 740 feta langt og 103 feta breitt og lirað-
inn er 30 sjómilur á klukkustund, en stærðin 35.000 smálestir.
Skipið hef-ir fjórar flugvjelar. Áhöfnin er 1150 manns.
AF AUSTURVÍGSTÖÐVUNUM.
Þó að ekki hafi það verið í frásögur fært, hefir lítið verið
um hvíldir áU austurvígstöðvunum í vetur. Rússar hafa sótt á
að jafnaði en Þjóðverjar verið i vörn og oft gert harðsnúin
gagnáhlaup og barist í návigi og ýmsir staðir á vigstöðvunum
hafa verið i höndum Rússa og Þjóðverja á vixl, hvað eftir
annað. Á snjóbreiðum rússnesku sljettunnar hefir mátt lita
þorp og bœi í björtu báli. — Hjer er t. d. mynd frá Yuknov,
smábæ, 125 mílur austur af Smolensk, sem Rússar náðu seint
i vetur. Var afarhörð orusta um þennan bæ, og þótti Þjóðverj-
um svo mikils vert að halda honum, að þeir sendii liðsauka
loftleiðis og öttu þar fram eigi aðeins liði frá Þýskalandi
heldur og frá Frakklandi, Tjekkóslóvakíu og fleiri hernumd-
um löndum.
Trjesmiði var þarna smærri og
stærri, meðal annars húsgögn. Og
ýmsa mun það hafa vakið til um-
hugsunar, er þeir sáu bundnu bæk-
urnar á sýningunni, að þetta var
gert af fólki á námskeiði skólans.
Bókamönnum þykir dýrt að láta
þess, að hún hefir gert að kjör-
orði sinu þá lífsspeki, að til sje
það, sem sje verra en dauðinn.
Sk. Sk.
Alvilda: — Líttu nú á! Eftir að
jeg sagði honum Gunsa upp í gær-
kvöldi og sagði honum að jeg vildi
aldrei sjá hann framar, sendi hann
mjer þennan sætindakasaa, eins og
ekkert hefði í skorist. Þetta kalla jeg
nú móðgun!
Fríða: — Jæja, komdu með hann.
Við skulum reyna að kingja móðg-
uninni.
Úr kærustubrjefi: — Elskan mín,
þú ert mjer meira virði en allur
heimurinn .... jeg gæti vaðið eld
þín vegna .... P. S. Jeg kem á
morgun, ef ekki verður rigning.
Handíðar- og myndlistarskólinn.
Skólinn var áður eign Lúðv. Guð-
mundsosnar, en er nú sjálfseignar-
stofnun og sitja í stjórn liennar:
Ingimar Jónsson skólastjóri, Sig-
urður Tliorlacius skólastjóri og
Halldór Kjartansson forstjóri. Á
skólinn húseignina á Grundarstíg 2
og starfar jiar.
Hinn 15. maí var opnuð í fjórum
stofum Miðbæjarskólans eftirtektar-
verð sýning á vinnu nemenda Hand-
íðarskólans. Sýning þessi var fyrir
flestra hluta sakir svo merkileg, að
ástæða er til að geta hennar mjkk-
uð. Því að starf skólans er í raun-
inni fullkomið nýmæli lijer á landi
og framkvæmd jiessa starfs með
jieim ágætum, að þar lofar verkið
meistarana, og þó einkum meistar-
ann Kurt Zier, aðalkennara skólans.
En það er Lúðvíg Guðmundsson,
sem stjórnar skólanum og hefir átt
mestan þátt í að koma lionum á
fót. Hefir skólinn nú lokið 3. starfs-
vetri sinum.
Jakob Kristinsson fræðslumála-
stjóri flutti ávarp við opnun sýn-
ingarinnar og skýrði frá tilgangi
hennar og skólans. Fór vel á því,
að fræðslumálastjóri opnaði þessa
sýningu, því að vonandi eiga áhrif
og kunnátta frá skólanum eftir að
dreifast með kennurunum til allra
barnaskóla landsins og um þá til
sem flestra heimila á landinu. Og
þá skal sjást að hibýlaprýði al-
mennings verður með öðrum og
betri hætti en nú er.
Dagdeildir skólans eru þrjár. I.
Kennaradeild með 7—8 tíma kenslu
á dag, í sjö mánuði. Þar er kent
trjesmíði, málmsmíði, pappavinna,
bókband, ýmislegt dútl fyrir börn
og dráttlist, auk bóklegra náms-
greina. — II. Myndlistadeild, 5
stundir á dag, í 7 mánuði, og er
kend þar teikning og málaralist. —
III. Öryrkjadeild, sem kennir löm-
uðum og fötluðum unglingum ýmis-
konar handavinnu.
En á kvöldnámskeiðunum er kent:
Teikning ((börn 7—14 ára), föridur
(á námskeiði fyrir starfandi barna-
kennara), smíðar (drengir 9—13
ára), lieimaiðja skáta (25 skátar
lærðu bókband), trjeskurður, bók-
band, almenn teikning og meðferð
lita, rúmsæisteikning, auglýsinga-
teilcning og leðurvinna.
Á sýningunni voru munir frá öll-
um jiessum deildum og námsskeið-
um og flest gert með sömu prýð-
inni. Þarna var ýmiskonar vinna
barna og má þar sjerstaklega gela
vinnu úr mislitum og gagnsæum
pappír, líkt og gluggamálverk, not-
að sem smá Ijósker, og ýmiskonar
leikföng og smásmiði. Þar voru
einnig gluggamyndir trúarlegs efn-
is, eftir fullorðna. Vinnuteikningar
voru jiarna, gerðar eftir myndum í
málmsmíði gamalla söðla á forn-
gripasafninu, hin mestu listaverk.
Er það vel farið að skólinn veki
til nýs lífs ,gamlar fyrirmyndir úr
íslenskum listiðnaði, sem mikið er
af í fornri málmsmiði og trjeskurði,
svo og i glitvefnaði. Virðist af sýn-
ingunni, sem skólinn hafi gert sjer
mikið far um að afla nemendum
sínum mikils af fyrirmyndum, þjóð-
legum og frumlegum, til afnota við
námið. — Þarna var og heil mál-
verkasýning frá nemendum mynd-
listardeildarinnar, en kennari lienn-
ar er Þorv. Skúlason.
binda bækur, en maður getur lært
það sjálfur. Leðurvinnan var einn-
ig eftirtektarverð — og fleira mætti
telja.