Fálkinn - 12.03.1943, Blaðsíða 5

F Á L K 1 N N
5
segja híbýli þeirra (,Lappkojor‘
kallaðar i SvíþjóS) eru úr lirein-
dýraskinnum. Þeir notfæra sjer
að nokkru mjólkina, ennfrem-
ur nota þeir dýrin fyrir sleða.
En tamin eru þau ekki frekar
en sVo, að til þess að ná kú til
að mjólka hana, verða þeir að
slöngva lykkju (lasso) um horn
hennar, og eins til þess að ná
dýri fyrir sleða.
Eskimóar í Alaska hafa einn-
ig hafið ræktun hreindýra í
stórum stíl, en þar höfðu þau
vilt gengið til þurðar vegna of
mikillar veiði.
Lapjjar sumir eru auðmenn
á sína vísu, eiga oft stórar hjarð-
ir hreindýra, jafnvel 2—3 þús-
und dýr.1) Það mun þó teljast
til undantekninga. Með þessar
hjarðir sínar verða þeir að vera
á stöðugu flakki, því að auðvit-
að þurfa þeir mikið haglendi.
En það segja fróðir menn, að
það sje frekar dýrin, en mennir-
nir, sem ráða ferðum þeirra.
Þau verða að rása, flytja sig til,
1) Hjer er farið eftir sænsku út-
gáfunni af Brehm. í bók sinni ,Spen-
dýrin' nefnir dr. Bjarni Sæmunds-
son 4—5 þúsund dýr.
Tvævetur tarfur i Arnarfelli.
eins og frændur þeirra í Kan-
ada, þó að það sje eklci i eins
stórum stíl.
Tilraun Matthiasar læknis er
að þvi Jeyti sjerstæð, að hann
hefir aðeins liaft undir liönd-
um kálfa, sem teknir hafa verið
snemma frá mæðrunum, en gef-
inn matur og mjólk til uppbót-
ar móðurmjólkinni, sem þeir
höfðu mist. Þeir eru eins og
Húöin er enn á hornunum.
heimaalningar í Arnarfelli (sum-
arbústað Matthiasar) og elta
manninn, í stað þess að forðast
hann. Styggasta dýrið er kálf-
ur, sem fæddist í fyrravor og
liefir gengið undir móðurinni,
hefir ekki þurft á móðurum-
liyggju mannsins að halda. —
Hann lætur manninn ekki kjá
við sig, hleypur undan ef lcom-
ið er of nálægt honum, þó að
liin dýrin, meira að segja móðir-
in líka, elti manninn.
A þrem árum, 1939—1941,
hefir Matthías fengið alls 13
kálfa austan frá Fljótsdalshjer-
aði. Al' þeim hafa tveir drepist
skömmu eftir komuna til Arnar-
fells, liöfðu ekki þolað flutn-
inginn. Þessir tveir voru sinn af
hvoru kyni. Annars hefir hlut-
fallið milli kynjanna verið svo
óliagstætt, að af þeim 11, sem
lifað liafa, eru 7 tarfar og 4
kvígur. Af fyrstu sendingunni
(1939), sem var 4 kálfar, voru 3
tarfar og 1 kviga. Þessi kviga
hefir nú borið tvisvar, þ. e. hún
fæddi kálf tvævetur og aftur í
vor, i bæði skiftin kvígur. En
tvær kvígur aðrar, sem voru
orðnar tvævetrar í vor, komu
ekki með neinn kálf og hafði
þó verið farið nákvæmlega eins
með þær og fyrstu kvíguna.
Siðustu frjettir eru þær, að
snemma í janúar síðastliðnum
kom það slys fyrir, að önnur
tvævelra kvígan, sem nú var
með kálfi, lærbrotnaði svo illa
að það varð að skjóta hana.
Fyrstu tilraunir ganga oft mis-
jafnlega.
ÞAU HAFA ÖLL FENGIÐ NOBELSVERÐLAUNIN.
Fyrir nokkru var haldin veisla í New York fyrir fólk, sem hlot-
iö hefir Nobelsverðlaun, og búsett er í Bandaríkjunum. Þar
voru samankomnir, auk margra annara, 28 Nobelsverðlaunavinn-
cndur, þar á meðal þeir þrír, sem sjást hjer á myndinni. Til
vinstri sjest sir Norman Angell, sem hlaut friðarverðlaun No-
bels árið 1933, en var herraður árið 1931. Norman Angell er
höfundarnafn hans, en rjettu nafni heitir hann Ralph Norman
Angell Lane, og var um eitt skeið ritstjóri Parísarútgáfu stór-
blaðsins IJaiIy Mail. —~ Næst er skáldkonan Pearl Bnck, sem
hlaut bókmentaverðlaunin árið 1938. Er hún einkupi kunn hjer
á landi fyrir sögu sina „Góð jörð“, sem gerist i Kína, eins og
flestar sögur hennar. Er hún talin þekkja Iiina flestum vest-
urlandabúum betur. Loks er hinn frægi eðlisfræðingur Arthur
H. Compton, sem fjekk Nobelsverðlaunin árið 1936.
ECUADOR heimsækir U.S.A.
Roosevelt forseta þekkja allir eftir mynd, en færri þekkja
manninn sem situr hjá honum i bifreiðinni. Hann er Carlos
Arroyo del Rio, forseti lýðveldisins Ecuador í Suður-Ameriku,
og einn jieirra forseta, sem hefir sagt öxulveldunum strið á
hendur. Del Rio kom fyrir nokkru i heimsókn til Bandarikj-
anna og tók Roosevelt á móti honum á flugvellinum í Washing-
ton. Er myndin tekin þegar þeir eru á leiðinni þaðan og i
Hvita húsið. Del Rio kom á fund i þinginu og hjelt þar ræðu;
ennfremur skoðaði hann ýmsar hergagnasmiðjur Bandarikjanna.
V