Fálkinn - 02.04.1943, Blaðsíða 11

F 'ÁiK'INN
11
Bjiirnstjgrng BjDrnsan.
Frh. af bls. 6.
hafa mikinn áhuga fyrir verslun,
en vísar á bug manninum, sem er að
draga sig eftir lienni — Sannæs,
fulltrúa hjá föður hennar.
Við liittum Tjælde, þegar hann
er að koma af gjaldþrotsuppboði hjá
Möller, fyrr kunningja sinum, og
hefir Tjælde tapað stórfje á gjald-
Jjroti lians. Þau Valborg eru að
tala um málið og hún lætur í ljós,
að Möller sje ekki vorkunarverður
heldur dætur hans, sem Möller hafi
farist miður við, er hann ljet þær
ekkert vita um, hvernig fjárliag lians
var komið.
Það kemur á daginn, að fjárliag-
ur Tjældes sjálfs er alls ekki á
traustum grundvelli, þegar Sannæs
kemur og tilkynnir, að engir pen-
ingar sjeu fyrir hendi til þess að
borga fólkinu kaupið næsta dag, og
að bankarnir neiti um ný lán. í kjöl-
far þessara frjetta keniur lögfræð-
ingurinn Berent í óvænta heimsókn
til Tjælde; hann er aðkomumaður
og sjerfræðingur i gjaldþrotum. —
Berent telur hann á að birta yfirlit
yfir hag fyrirtækja sinna, að jiví er
virðist til þess að vera einlivers-
konar fyrirmynd að skýrslu um
önnur fyrirtæki á þessum slóðum.
Tjælde gerir miklu meira úr eign-
um sínum en rjett er, og treystir því,
að hann geti fengið fje hjá slcifta-
vinum sínum í Kristianiu lil þess
að fleyta öllu áfram; sjerstaklega
treystir hann á Lind nokkurn, sem
hann á von á í heimboð l>á um
kvöldið. Þegar Liml fer aftur virðist
sem Tjælde hafi orðið vel ágengt.
En Berent kemur á nýjan leik og
segir Tjælde, að liann sje mikils til
of bjartsýnn á fjárhag sinn, og að
í raun og veru sjeu skuldir hans
um 40.000 kr. umfram eignir. Ber-
eút segist og liafa símað til Lind
og ráðlagt honum að synja um lánið
sem liann hafði lofað Tjælde.
Tjælde brestur hugrekki til að
skjóta Berent, eins og hann hafði
hótað að gera, og skrifar i staðinn
beiðni um að taka bú sitt til gjald-
þrotaskifta. Eftir að Berent er far-
inn reynir Tjælde ag koma undan
nokkru fje, sem kona lians hafði
sparað af húshaldskostnaði, og kom-
ast undan með það. En flóttatil-
raunin méstekst því að varðmenn
voru við húsið, og peningarnir, sem
stela átti undan, eru notaðir til þess
að greiða verkafólkinu kaupið, en
það var þegar farið að hafa i hót-
unum.
Og leiknum lýkur með þvi, að
fjölskyldan " stendur eftir eignalaus,
en einsetur sjer nú að berjast áfram
baráttunni fyrir þvi að borga upp
skuldirnar, eftir að tilvera þeirra
er komin á heilbrigðan grundvöll
i slað hins falska grundvallar, sem
alt hefir verið bygt á áður.
Um megn.
Fyrri hluti leiksins kom út 1883,
en var ekki sýndur fyr en 1893, á
Théatrc Libre í Paris, en á Berlin-
er Theater í mars 1900. — Leikur-
inn fer fram á heimili Sangs prests
í norsku þorpi. Clara, kona Sangs
prests, hefir legið rúmföst mánuðum
saman. Hann er góður maður svo af
ber og trúir á almætti guðs og með
bænum sínum hefir hann gert marga
undraverða hluti. En eigi hefir hon-
um tekist að láta konu sína fá lieils-
una aftur, en það telur hann vera
vegna þess, að hana brestur trú til
að sameinast honum i bænum hans.
Samlíf þeirra lijóna hefir verið
endalaus barátta. Hún hefir sjeð
eignir hans ganga til þurðar fyrir
líknarstarfsemi hans og nú eru þau
orðin fátæk. En trú Sangs á forsjón.
guðs er jafn sterk og áður. Hins-
vegar er það barátta frúarinnar fyr-
ir tilverunni, sem orðið hefir henni
að heilsutjóni. Hún hefir með öðr-
um orðum orðið fórjiarlamb guðs-
trúar manns síns.
Með miklum erfiðismunum hefir
frú Clöru tekist að sjá börnum
þeirra tveimur fyrir uppeldi fjarri
heimilinu, og hefir hún vonað, að
þetta geti orðið til þess, að þau fari
ekki síðar að dæmi föður síns, að
fórna öllu fyrir aðra. Nú eru börn-
in nýkomin heim. Þegar Sang biður
þau um að biðja með sjer fyrir móð-
ur þeirra, segjast þau verða að játa,
að þau telji trúarbrögðin ekki ein-
hlít, en hinsvegar álíti þau að faðir
þeirra sje eini sannarlega góði mað-
urinn í heiminum.
Hann álasar þeim ekki fyrir þetla
heldur álasar hann hjer fyrir að
hafa efast um, að hann fengi bæn-
heyrslu, þó að lmnn bæði einn. —
Hann segist munu fara út i kirkju
til að biðja, og að hann muni ekki’
hætta að biðja fyr en kona lians
sofni, vakni aftur alliress og taki
á móti honum. En hann hefir varla
þyrjað að biðja fyr en frú Clara
sofnar vært, en hún hefir þjáðst af
langvinnu svefnleysi.
Bráðlega frjettist þetta tilvonandi
kraftaverk um nágrennið. Trúboðs-
fólk á skipi á liöfninni skorar á
biskupinn að vera viðstaddann, þeg-
ar kraftaverkið gerist. Biskupinn
og nokkrir prestar bíða með eftir-
væntingu. Flestum þeirra finst það
sárt, að maður eins og Sang skuli
koma truflun á trúarlífið með þvi að
ætla sjer að taka orð biblíunnar um
náð guðs svo bókstaflega.
Kraftaverkið skeður. Clara vakn-
ar. Hún ris á fætur og gengur fram
hjá prestunum til þess að faðma
mann sinn að sjer. En þetta reynir
svo á liana, að lnin deyr i faðmi
hans. Sang leggur liana lil og lílur
til liimins ineð efandi augnaráði og
segir: „Þetta var ekki ætlun mín.'“
Hann þegir um stund með spyrj-
andi augum. Samviska hans sjálfs
virðist svara honum. En hvernig
sem svarið cr, þá hefir hann orðið
fyrir svo þungu áfalli al' þcssum
atburði, að hann hnígur niður ör-
endur.
MILÖ
e tr i+iltt
cuT
Sozryux- J&fctjfc.
Cv uu+s al
mlo ^ Lx-
HEUÖTÖLU B IRÖO IR:
ÁBNI JÓNSSON
HAfNAdsrn.S REYKJAVIK,
Dómkirkjan í Koln
Köln er æfagömul borg, ein hinna
elstu í Evrópu. Rómverjar bygðu
borg, eða rjetlara sagt herbúðir þar
sem Iíöln stendur nú, og óx borg
smámsaman upp kringum lierbúðr
irnar. Þar fæddist Agrippina, móðir
Nerós keisara, og þessvegna var stað-
urinn nefndur Colonia Agrippina,
og er Köln afbökun eða stytting úr
Colonia, enda kölluð Cologne á
sumum málum enn í dag. í Köln var
Vitellus siðar lýstur keisari, og í
Köln fjekk Trajanus frjettina um, að
hann væri orðinn drotnari Róma-
rikis.
Á miðöldum og i byrjun hinnar
nýju aldar blómgaðist Köln meira .
en flestar aðrar borgir og var, á
tímum Karls keisara fimmta ein af
stærslu borgum Evrópu. Enn geym-
ir borgin margvíslegar minjar þess-
ara blómatima, en þó skartar einn
dýrgripurinn mest: dómkirkjan í
Köln, sem er göfugasta og stórfeng-
legasta listaverk hins gotneska bygg-
ingastíls.
Á 9. öld var komin í Ivöln kirkja,
sem lielguð var heilögum Pjetri
postula; stóð hún þar sem dómkirkj-
an stendur nú, en Iirörnaði fljótt.
Þann 14. ágúsl 1248 lagði Konráð
erkibiskup af Hochstaden liyrningar-
steininn að nýrri og stórfenglegri
dómkirkju. En aldir áttu eftir að
líða i skaut eilifðarinnar þangað til
kírkjan yrði fullgcr.. í rauninni var
kirkjusmiðinni ekki lokið fyr en ár-
ið 1880. En löngu áður var farið
að nota suma hluta kirkjunnar til
guðsþjónustuhalds. Kórinn var til
dæmis vígður árið 1322, og þangað
höfðu verið fluttar dýrmætustu
helgiminjar gömlu kirkjunnar, nefni-
legar jarðneskar leifar hinna þriggja
lieilögu konunga, sem fluttar höfðu
verið til Köln frá Milano. Var það
Friðrik Barbarossa, er flulti þessar
leifar norður, er hann tók Milano.
Siðan stöðvuðust allar framkvæmd
ir við bygginguna. Frá því í lok
fimtándu aldar til öndverðrar 19.
aldar var ekkert unnið að kirkju-
smiðinni, og það sem til var af
kirkjunni frá fornu fari, var tekið
að hrörna. Á skálmöld frönsku bylt-
ingarinnar og Napoleons mikla varð
kirkjan fyrir þungum áföllum; um
eitt skeið notuðu Frakkar hana fyrir
lieyhlöðu og í annað sinn var liún
notuð sem fangabúð, en fangarnir
mölvuðu bekkina og eyðilögðu all
trjevirki í henni og notuðu það i
eldinn, er þeir suðu mat sinn. Ein-
hverjir ráðlögðu Napoleon meira að
segja, að mölva kirkjuveggina og
nota grjótið til einhvers þarfara. En
svo komu þeir tímar, að Þjóðverj-
um fór að skiljast að það væri þjóð-
armetnaður að endurreisa og full-
gera kirkjuna, og hófst það verk
árið 1823, en árið 1880 var smið-
inni loksins lokið að fullu.
Mörg fögur og skáldleg orð hafa
verið sögð um dómkirkjuna i Köln,
þelta „tröllaukna skáldverk í steini“,
sem þrátt fyrir stærðina kemur
manni fyrir sjónir eins og fint og
samræmt víravirki. Kirkjan er kross-
byggð og eru langskipin fimm en
þverskipin þrjú. Kirkjan er 135
metrar á lengd en 61 á breidd, en
þverskipin 86 metrar. Aðallurnarnir
eru tveir, og 160 metra háir. Grunn-
flötur kirkjunnar allrar er 6166 fer-
melrar og hún geymir ótrúlegan
aragrúa allskonar listaverka og
Bókafregn.
PORTRAITS OF ICELAND
heitir bók, er enski herlæknirinn
D. A. . Langhorn hefir samið,
en prentuð er hjer á landi. Bók-
inni fylgja margar úrvalsmyndir sjer-
prentaðar, teknar af Kjartani Ó.
Bjarnasyni ljósmyndara.
Langhorn læknir var ineðal fyrstu
mannanna, sem kornu liingað i enska
hernum 1940 og dvaldi hjer á landi
í tvö ár. Notaði liann frístundir sín-
ar eftir föngum til þess að ferðast
um landið og kynna sjer það, enda
tókst honum að sjá meira af því en
flestum. Lýsingar hans bera það
með sjer, að liann hefir mikla eftir-
tektargáfu og rekur, sem gestur, aug-
un í margt það, sem þeir taka ekki
eftir, sém kunnugri eru. Og hann
liefir eigi síður veitt þjóðinni og
háttum hennar athygli.
í dómum sínum er höfundur mjög
varkár, en jafnan verður þess vart,
að honum er lilýtt til þjóðarinnar
og að hann dáist að náttúrufegurð
og einkennum íslands. Ilinsvegar
forðast hann að mestu leyti hól það
og skjall, sem sumir erlendir höf-
undar temja sjer um ísland og er
það vel farið, þvi að oflof er jafnan
varhugavert, ekki siður en rangar
frásagnir í þá átt, sem til hnjóðs
má verða.
Það er ástæða til að þakka þess-
um erlenda höfundi fyrir bókina og
K. Ó. Bjarnasyni fyrir hinar ágætu
myndir, sem prýða hana og, falla
mjög vel að efni liennar. Útgáfan er
einkar snyrtileg. — Enskumælandi
menn munu kaupa bók þessa og
senda hana vinum sínum erlendis.
Það er góð landkynning að því.
Sönnunin.

Frh. af bls. 9.
„Nú eruð þjer auðvitað frjáls mað-
ur,“ hjelt lögregluþjónninn áfram,
„og þjer getið farið livert sem yður
lystir. En áður en þjer færuð ótti
jeg að fá yður þetta frá frú Hold-
en.“
Og lögregluþjónninn rjetti hon-
um fimm sterlingspunda seðil.
„Frú Holden biður yður að afsaka,
að hún var komin á fremsta hlunn
með að skjóta yður, og að hún yfir-
Ieitt hagaði sjer við yður eins og
hún gerði, þó að þjer kæmuð inn i
besta tilgangi. En þjer skiljið víst
hvernið henni hefir verið innan-
brjósts, er það ekki2“
„Jú, jeg skil hana,“ sagði Proctor.
Hann sat og starði ó fimm punda
seðilinn og brosti forviða. Svona
mikla peninga liafði hann ekki átt
lengi. Og nú var honum borgið.
Eftir fjóra daga átti liann að fá at-
vinnu!
merkra muna.. Skoða fleiri aðkomu-
menn þessa kirkju en nokkra aðra
kirkju i heimi, og liún þykir að
ýmsu leyti miklu merkilegri bygging
en sjálf Pjeturskirkjan- i Róm,
stærsta kirkja lieimsins. Hinn gotn-
eski kirkjubygingarstíll liefir aldrei
eignast glæsilegra minnismerlci en
dómkirkjuna i Köln.