Fálkinn - 10.03.1944, Blaðsíða 5

PÁLKINN
5
Þesxi flugvjel getur hafið sig d loft og sest án þess að renna á braul til jiess að ná hraða. Spánverjinn
Cierva smíðaði fyrsu vjelarnar af þessari gerð, en síðan hafa þær verið endurbættar.
Codos og Rossi. Ileföii flugmenn-
irnir komist lengra ef ekki hefði
komið leki að bensíngeymi i vjel-
inni.
Papanin, Rússinn sem stýrði leið-
angrinum og veðurslöðinni á Norð
urheimsskautinu 1936.
Báðar vjelarnar liöfðu flogið í
mikilli hœð til þess að sleppa við
þoku, sem er versti óvinur flug-
mannanna. Höfðu þeir flogið i 14.
000 feta hæð að meðaltali, en ha'st
18.000 fet, yfir Klettafjöllunum i
Canada. Þar notuðu þeir súrefni er
þeir höfðu með sjer. Einnig höfðu
þeir útbúnað til þess að verjast ís-
ingu á vjelinni. Á leiðinni gátu
þeir alltaf haft loftskeytasamband
við stöðvar í Rússandi og Canada.
Flug þessi höfðu afar mikla hag-
nýta þýðingu. Þau sýna, að það er
liægt að halda uppi flugsamgöng-
um yfir norðurhöfin, en sú leið er
styttri en aðrar. Og telja má víst
að þessar samgöngur hefjist undir
eins og striðinu lýkur, og koma eigi
aðeins Rússlandi og Bandaríkjunum
heldur og öllum norðlægum þjóðum
að ómetanlegu gagni,
Þegar sovjetlýðveldin lýstu yfir
eignarjelti sínum á hafinu norður
af Rússlandi, árið 1926, var þessu
lítil athygli veitt. „Til livers kæmi
sá eignarjettur að gagni?“ spurðu
menn. Rússar kærðu sig ekkert um
að skýra frá því, en nú veit allur
heimurinn skýringuna.
Otto Schmidt, liinn rússneski vís
indamaður, sem unnið hefir svo
merkilegt vísindastarf ti‘1 u'ndir-
búnings. fhigferðu'm yfir Norð'ur-
pólinn.
Þar sem að áður var ekkert nema
eyðimörk hafa Rússar nú stofnað
þorp og tekið að rækta tundrurn-
ar, er .áður voru taldar einskis virði.
Og undir snjónum liafa þeir fund-
ið verðmæta málma. Svo að svæðin
norður við ísliaf eru talin mjög
mikils virði.
En eyjarnar fyrir norðan Rúss-
land og Síberíu eru taldar enn
verðmætari, vegna Jjess að þar verða
flugvellir í framtíðinni þegar flug-
ferðir liefjast yfir íshafið. Tugum
miljóna króna hefir verið varið til
Jiess að undirbúa þessar samgöngur.
ÁÆTLUNARFERÐIlt
YFIR ATLANTSHAFIÐ.
Árið 1937 flugu 35 rússneskir
vísindaenn frá nyrstu athuganastöð
Rússlands og settust að á norður-
heimsskautinu. Þeir voru aðeins 7
tima á leiðinni. Þarna settn Jieir
upp rannsóknarstofuf, rafstöð og
útvarpsstöð. Eftir nokkra mánuði
fór enska útvarpið að birta dagleg
veðurskeyti frá norðurheimsskaut-
inu.
Þessi skeyti liöfðu ekki aðeins vís-
indalega þýðingu, þvi að norður-
heimskaautið er „veðraverksmiðja
veraldáfinnar". Skeytin Jjaðan komu
farmönnum að ómetanlegu gagni,
um allan heim . Og sjerstaklega liótti
Rússum sjálfum mikilsvert um upp-
lýsingar þær, sem þarna fengust um
veðurfar með. tilliti til komandi
flugferða yfir norðurhöfin.
Meðan Rússar voru að kanna
skilyrðin fyrir fhigi yfir Norðuris-
liafið höfðu Bretar og Bandaríkja-
menn samvinnu uni að kanna skil-
yrðin fyrir póst- og farþegaflugi
yfir Atlantshafið.
„Bráðskemmtileg ferð.‘ sagði Gray
flugstjóri á Sikorskyvjelinni Clipp-
er III þegar hann heilsaði blaða-
mönnum í Foynes á írlandi eftir
að hafa flogið fyrstu áætlunarferð
sína austur yfir Atlantshaf. „Það
var svo auðvelt að það var ekkert
gaman að því,“ hjelt hann svo á-
fram.
Þetta var i júli 1937, aðeins átján
árum siðar en fyrst var flogið yfir
Atlantshaf og tíu árum eftir að
Lindbergh flaug til Parisar. Flug
sem svo stuttu áður hafði verið
talið áhættusamt, var orðið „of auð-
velt“. Enda var þess e.kki langt að
biða, að þessi leið yrði alfaraleið,
þó að á annan liátt yrði en vænst
Iiafði verið. Nú hafa mörg þúsund
vjelar flogið yfir Atlandshafið —
en að visu í liernaðarerindum.
Flugbátur Grays kapteins var Si-
korsky B42, vóg tuttugu smálestir
og breiddin var 118 fet. Hann hafði
fjóra Pratt & Wliitnéyhreyfla, 750
ha. hvern og gat flogið með yfir
300 km. hraða á klukkustund og
borið eldsneyti til 5600 km. flugs.
Meðan vjelin var að fljúga austur
frá Botwood á New Foundland til
Foynes var flugbáturinn Cdledonia
frá enska fjelaginu Imperial Airways
á leiðinni vestur. Þessi vjel var
ensk, af svonefndri Short-gerð, —
Þrjú hundruð feta breið, rúmaði
40 farjiega og gat flogið með um
320 km. hraða. En nýustu amerisku
flugvjelearnar bera 100 farjiega.
Nýju ensku Short-vjelarnar eiga
að verða ln'isvar sinnum stærri en
Caledonia en aðeins tvisvar sinnum
þyngri, þ. e. a. s. 60-70 smálestir.
En amerísku flugvjelarnar verða
100-120 smálestir. Þær fyrnefndu
kosta um 2J4 miljón króna, en
þær síðari um 5 miljónir.
Ameríkumenn munu nota Pratt &
Whitney hreyfla í sínar vjelár, en
Bretar Bristol hréyfla, nema einhverj
ir hentugri komi fram núna í styrj-
öldinni, því að allri flugtækni fley-
ir fram þessi árin. Verða ýmist fjórir
eða átta lireyflar í liverri vjel ná-
lægt 2000 hestöfl hver.
Sennilegt J^ykir að drekar Jíessir
fljúga í 18.000 til 25.000 feta liæð
til Jjess að forðast storma. Þeir
verða loftjijettir og súrefni haft
innanborðs handa farjjegum og á-
höfn.
í hverri vjel verða tvenn þilför.
Á því efra verður áhöfnin, póst-
ur og flutningur, eldsneyti og vatns-
geymar. Á „brúnni“ fremst í nef-
inu sitja stýrimennimir tveir og
fyrir aflan J)á eru öll hin margvís-
legu mælitæki, sem slíkar vjelar
nota: áttaviti, hraðamælir, hæðar-
mælir og sjálfvirk stýritæki.
1. Skaðar ekki föt eða kart-
mannaskyrtur. Meiðir
ekki hörundið.
2. Þornar samstundis. Not-
ast undir eins eftirrakstur
3. Stoðvar þegar svita,
næstu 1-3 daga. Eyðir
svitalykt, lieldur handar-
krikunmn þurrum.
4. Hreint, hvítt, fitulaust,
ómengað snyrti-krem.
5. Arrid hefir fengið vott-
orð alþjóðlegrar þvottar-
rannsóknarstofu fyrir þvi
að vera skaðlaust fatnaði
A p p i d ep svitastoðv-
unarmeðalið som
solst mest
. . . reyniö dós í dag
ARRID
-æst í ollum betri búðum
\ t