Fálkinn - 26.05.1944, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
Á auffum lóðum inni i stórborgunum eru bijggö stórhýsi fyrir sambýli. Þessi mynd
er af tiltölulega nýrri íbúðarbyggingu í London. Stór garffur er á milli húsálmanna,
í stað hinna þröngu bakhúsagarða, sem áður tíðkuðust.
Húsagerð
í Bretlandi
1 eftirfarandi grein skrifar Elizabeth Denby um ýmsar nýjar stefn-
ur, sem komið hafa fram í húsagerð í Bretlandi á síðari árum. Og
þrátt fyrir stríðið er nú meira rætt um þessi mál í Bretlandi en
nokkru sinni fyrr. Því að undireins og ófriðnum lýkur, bíður þjóð-
arinnar eigi aðeins það verkefni að byggja upp hús í stað allra
þeirra, sem lögð hafa verið í rúst, heldur einnig að byggja ný hús
í stað óhollra og úreltra.
Síðustu tuttugu árin hafa
meira en 4 y2 miljón íbúðir
verið byggðar í Bretlandi, eða
helmingur af því, sem til var i
öllu landinu árið 1911, og um
fjórðungur landsbúa hefir á
þann hátt fengið nýtt þak yfir
höfuðið á þessu tímabili. Það
eru byggingafjelögin, sem hafa
lagt fram fje til þess að byggja
meira en 2 miljónir af þessum
íbúðum. Hafa þau lánað fje
með lágum vöxtum, þegar fólk
eigi hafði handbært fje til þess
að byggja sjer þak yfir höfuöið.
En nær tvær .miljónir íbúðir af
afganginum hafa verið byggðar
af bæjar- og borgarstjórnum
með beinum styrk frá ríkinu,
svo að hægt væri að leigja hús-
in við vægri leigu, fólki, sem bjó
í ljelegum íbúðum og við slæman
leigumála, eða átti heima í yfir-
fullum íbúðum iðnborganna, og
ekki var þess umkomið að eign-
ast hús sjálft.
Dálítið af þessum nýju hús-
um var byggt inni í stóru borg-
unum, sem sambýlishús og sam-
byggð, eins og víðast tiðkast enn
í Evrópu. Langsamlegur meiri
hluti húsanna var reist í útjöðr-
um borganna með þeim hætti,
sem mjög hefir tiðkast i Bret-
landi — það er að segja: sem
einbýlishús með garði í kring —
eða sem garðhúsahverfi. Stjórn-
in tók mjög ákveðna stefnu í
þessu máli. Hún hefir haldið
fram einbýlishúsafyi’irkomulag-
inu og krafist þess að rúmt
væri um húsin, en einbeitt sjer
gegn þvi að kakka saman fólki
í háum húsum og þröngum
götum, eins og fyr var siður í
iðnaðai’borgum. Svo að síðustu
tuttugu árin liefir það verið
sjaldgæft, að leyft hafi verið
að byggja meira en tólf íbúðir
á einni ekru lands (0,4 liektara)
jafnvel í helstu vei-ksmiðjubæj-
um, eða meira en átta íbúðir
í þorþum, á ekru hverri, en með
því móti er talið, að hvert heim-
ili geti ræktað handa sjer nægi-
legt grænmeti og eitthvað af
blómum.
Þá er þess einnig vandlega
gætt að hver fjölskylda njóti
eigi aðeins nægilegrar birtu í
íbúð sinni og að loftgott sje
kringum húsið, heldur og að
eigi sje of þröngt^um fóllcið í
íbúðinni. — Samkvæmt lögum
verður hverri íbúð að fylgja
setustofa og svo nægilegt af
svefnherbergjum, þannig að eigi
þurfi að kássa fólkinu saman.
Einnig eldhús hæfilega stórt,
baðklefi og snyrtiklefi, þvotta-
hús og1 eldiviðargeymsla, þvotta-
ura herbergja íbúð — en það er
venjulegast um einbýlshús —
eru eigi minni en 86 fermetrar
að grunnfleti, en þriggja her-
bergja liús 73 fermetrar, en
þess má geta til skýringar, að
þegar talað er um þriggja eða
fjögra herbergja íbúð eru að-
eins talin íbúðarherbergin; for-
stofa, eldhús og baðherbergi eru
ekki talin með, því að þau eru
talin fylgja hverri ibúð, hvort
sem hún er stór eða lítil.
Það er vert að taka það fram,
að Bretar hafa ávalt lagt mikið
upp úr því að hafa sæmilegt
olnbogarúm í heimahúsum, enda
eru þeir heimakærir. Skýrslur,
sem Breska stjórnin Ijet gera
árið 1936 um ofþrengsli í íbúð-
um sýndi að þau voru eigi nema
3,8% af öllum íbúðum í land-
inu, sem voru raunverulega of-
setnar, og að lielmingur af allri
verkamannastjett Breta bjuggu
í svo rúmgóðum íbúðum, að
fjölga hefði mátt um helming
án þess að farið hefði fram úr
hámarki því, sem með lögum
er sett um þjettbýli í íbúðum.
í rauninni háttar húsnæðis-
málum i Bretlandi allt öðru-
vísi en tíðast er um önnur lönd
i Evrópu. Þetta á rót sína að
rekja til iðnaðarbyltingarinnar
fyrir liundrað og fimtíu árum,
þegar ágætar vísindalegar upp-
götvanir koinu til sögunnar, er
ollu því að fólkið dróst saman
í þjettbýli og nýjar borgir mynd-
uðust kringum verksmiðjurnar,
námurnar og járnbrautarstöðv-
arnar. Þessu fylgdi og mikil
mannfjölgun, því að frá árinu
1821 til 1936 fjölgaði fólkinu
úr fjórtán miljónum lijip i fjöru
tíu og sjö. f raun rjettri er
England nú þjettbýlasta landið
i Evrópu.
Þegar liinar miklu iðnaðar-
borgir risu upp var engin
reynsla fyrir hendi, sem hægt
væri að byggja á fyrirkomulag
slíkra borga eða liafa til leið-
beiningar, þegar sjá átti fyrir
aðbúð þeirra hundraða þús-
unda, sem fóru að starfa í iðn-
aðinum. Síðan varð að fara að
setja lög um verksmiðjur og
koma á sæmilegri tilhögun
verksmiðjuborganna. Það varð
að sjá fyrir vatnsveitum, frá-
rensli flutningum, löggæslu Ijósi
og liita og fyrir liollri meðferð
matvæla — óteljandi voru þau
verkefni, sem biðu úrlausnar.
Breskir liúsameistarar og bæjar-
skipuleggjendui' eru enn að
glima við þau viðfangsefni, er
iðnaðarbyltingin hafði i för með
sjer forðum daga. Til þessa
telst til dæmis það, að ráða bót
á óhreinindunum og kolareykj-
um, sem þeir bSejir þekkja
varla til, sem byggja iðnað sinn
Hjer. er sýnd svonefnd „einsherbergjaibúð“, ætluð fyrir ein-
hleypt fólk. Rúmið.er í útskoti við vængjahurð út á svalirnar
og má aðskilja svefnherbergið frá stofunni með tjaldi. —
Á daginn nýtur stofan birtu úr báðum áttum.
<