Fálkinn - 04.01.1946, Qupperneq 3

FÁLKIN N
á
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hyern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBERTS pren t
SKRADDARAÞANKAR
„Ma'ður er manns gaman,“ sagði
gamall vitringur. Þessvegna flýr
fólkið einangrunina, leitar þangað,
sem það hittir fleiri og getur veitt
sér fjölbreyttari dægradvöl. Og ef
efni eru til, er að jafnaði liægt að
njóta meiri lífsþæginda í bæjunum
en fámenninu.
Sú einangrun, sem þjóðin bjó við
fyrir mannsaldri, er að vísu horf-
in nú, nema í einstöku afskekktum
sveitum. Og að vissu leyti er hún
horfin allsstaðar, þar sem útvarps-
tæki er til á lieimilinu. Fólkið nýt-
ur fjölbreytari skemmtana en áður,
vegna jmss að innanhéraðssamgöng-
urnar liafa batnað. Nú eru umferða-
sýningar á kvikmyndum, kaupstaðir
og kauptún efna til leiksýninga, og
söngflokkar syngja um allt land. —
Lúxus-bíó í Flóanum. Því liefði Arn-
björn heitinn á Selfossi aldrei spáð.
Hólsfjallamenn, Strandamenn og
Öræfingar eiga enn tangt í bíó, ves-
lingarnir. En þeir lifa samt. Öræf-
ingar eru: fjölhæfustu mennirnir á
landinu. Þeir húsa vel bæi sina og
kunna það, sem nú er að týnast nið-
ur: að búa að sínu. Þar þykir þeim
manni áfátt, sem ekki er laghentur.
Og þar eru völundar, eins og Helgi
á Fagurhólsmýri, sem býr til raf-
magnskatla úr alúmíniumnetakúlum.
Mennirnir verða einhæfari í fjöl-
býlinu. Þar þarf enginn að kunna
nema eitthvað eitt, en allt hitt, sem-
hann þarf á að lialda, lætur hánn
aðra gera fyrir sig. Þetta er vitan-
lega í flestu tilliti lfagfeldara og ó-
hjákvæmilegt þegar lífið verður
margbrotnara.
En einstaklingurinn missir mikils
við þetta. Bóndinn, sem ekki kann
að járna hestinn sinn, bregða gjörð
eða smíða hölgd er talsvert gallaður,
eins og konan, sem ekki kann að
vefa.
Unglingaskólunum er ætlað að búa
fólk undir lífið. En þeir gætu gert
Jjað betur. Þeir gætu lagt meiri á-
lierslu á að lcenna meira af verk-
legu dútli, sem alltaf má i liag koma
- gerl „fræðimennskuna“ alþýðlegri,
þannig að hún örfaði betur liugsun-
ina að því er verksvitið snertir.
Því að verksvitið verður ávalt mikil-
verðasta vitið, livort sem það veit
að líkamlegu starfi eða öðru. Og án
verksvitsins verður ekkert starf
þannig, að það „leiki i höndum
mannsins.“
SKÁLHOLT
- EFTIR KilBA^
Að þessu sinni valdi Leikfélag
Reykjavíkur sér Skálholt, hinn sögu-
lega sjónleik eftir Guðmund Kamb-
an, til meðferðar á annan í jólum.
Er þetta mikið leikrit, samið eftir
samnefndri skáldsögu, sem flestir
hljóta að kannast við, svo ágætt verk
sem hún er. Höfundurinn samdi
Ieikrit þetta á dönsku og skömmu
fyrir strið var það nokkrum sinn-
um sýnt í konunglega leikhúsinu i
Kaupmannahöfn. — Vilhjálmar Þ.
Gíslason hefir snúið því á íslensku
og hafa afskifti hans vafalaust í
engu tilliti orðið til að rýra gildi
þcss.
Lárus Pálsson annaðist leikstjórn-
ina þangað til hann fór af landi
burt i byrjun desember, en þá tók
Haraldur Björnsson við af hon-
um. Er hér um að ræða tvo fær-
ustu leikstjóra okkar, enda finnast
engin veruleg mistök á verki þeirra.
Aðalhlutverkið, Ragnheiði Brynj-
ólfsdóttur, leikur Regína Þórðar-
dóttir og eru menn á einu máli um
jiað, að með því hafi hún bætt enn
einum sigri við liinn glæsilega feril
einn á leiksviðinu. ’Svo mikinn og
næman skilning sýnir lnin á per-
sónu liinnar stoltu og stórlátu
biskupsdóttur.
Þorsteinn Ö. Stephensen leikur
liinn stranga og siðavanda Brynjólf
Sveinsson, biskup, og sýnir í því
hlutverki þrótt og djörfung hins
örugga leikara, og var honum á
frumsýningunni fagnað með óskiftu
lófataki áhorfenda.
Valur Gíslason hefur með hönd-
um hið vandasama hlutver c ógæfu-
mannsins og elskhuga Ra <nheiðar,
Daða Halldórssonar. ’Valur hefir
margoft sýnt að hann er mikill leik-
ari, og gerir það raunar að jiessu
sinni engu síður en áður. Hins-
vegar verður því ekki neitað, að
til jæss að leika glæsimennið Daða
Halldórsson, svo að vel fari, þarf
meira af glæsileik æskumanrisins
en Valur getur sýnt á leiksviðinu.
Þorsteinn Ö. Stephensen, sem
Brynjólfur Sveinsson, biskup.
(Ljósm.: Vignir).
Þóra Borg Einarsson, sem Ingibjörg skólaþerna og Haraldur Björns-
son sem Sigurðúr Torfason. (Ljósm.: Vignir).
Soffia Guðlaugsdóttir leikur Helgu
Magnúsdóttur í Bræðratungu og
leysir lnin hlutverk sitt prýðilega
af hendi, eins og hennar er von
og vísa.
Gestur Pálsson leikur Torfa Jóns-
son, prófast, og verður L>að varla
betur gert. Hitt er svo annað mál,
að heildarsvipur leiksins hefði orð-
ið margfalt betri, ef jieir hefðu liaft
skifti á hlutverkum, Gestur og Val-
ur Gíslason.
Brynjólfur Jóhannesson leikur
Odd 'Eyjólfsson, skólameistara og
Haraldur Björnsson leikur Sigurð
Torfason og tekst þeim báðum ágæta
vel að vanda. Þóra Borg Einarsson
leikur Ingibjörgu, skólaþernu; Rak-
el Sigurðardóttir, leikur Elínu Há-
konardóttur; Nína Sveinsdóttir leik-
ur Þóru Jasparsdóttur; Mogens O.
Juul, leikur klukkusveininn. Dórc,
Haraldsdóttir leikur Steinunni Finns
dóttur; Jón Aðils leikur sr. Árna
Halldórsson, Þorlákur Guðmunds-
son sr. Jósep Loftsson, Jón Sigur-
björnsson sr. Erasmus Pálsson, Ilen-
rik Berndsen sr. Jón Gíslason; Lár-
us Ingólfsson sr. Jón Snorrason;
Valdimar Helgason sr. Þórð Þor-
leifsson.
Lárus Ingólfsson hefir séð um
leiktjöld og búninga og hlýtur það
verk að auka hróður lians enn til
muna, svo mikill snilldarblær er
á því öllu.
Finnur liristinsson er leiksviðs-
stjóri, og er það að likin'dum hon-
um að jjakka, að allar sviðbreyt-
ingar ganga með afbrigðum fljótt
og vel.
Áður en leikurinn hófst lék hljóm-
sveit undir stjórn Þórarins Guð-
mundssonar forleik að óratoríinu
Paulus eftir Mendelsohn.
Það voru ánægðir leikhúsgestir,
sem liéldu heim til sín úr Iðnó,
þegar kluklcan var langt gengin tólf
á annan í jólum 1945.
Valur Gislason sem Daði Hcjldórs-
son. (Ljósm. Vignir).
Soffía Guðlaugsdóttir sem Helga
Magnúsdóttir. (Ljósm.: Vignir).