Fálkinn - 23.08.1946, Side 4

4
FÁLKINN
ÓLGULL var í skýjtinum
þetta kvöld, yfir vogin-
um við Spezia, segir sögn-
in. Munkaklaustrið Santa
Croce del Corvo lá í glitri hnígandi
sólar, geislar hennar léku um súiur
og bogagöng og glitruðu í lindum
og gosbrunnum. Kýprusarnir gnæfa
hnarrreistir og þöglir við hjarlan
liiminn, eins og umgerð um logn-
sléttan voginn, og undiraldan gjálp-
að; við fjörusaxidinn.
Ábótinn stóð við klausturmúrinn.
Hallaði höfðinu upp að múrnum
og bærði varirnar — hann var að
biðjast fyrir. Hann sá hylla undir
einhverja mannveru niðri á grund-
uninn og rétti þá úr sér og athugaði
manninn betur, er hann færðist nær.
Innan stundar stóðu þeir andspænis
iivor öðrum. Gesturinn var í meðal-
lagi hár, í rauðri kápu ög með
rauða hettu. Ilann var gamallegur
ásýndum, en í rannsakandi augunum
brann eldur. Hann kom hægt og
virðulega og staðnæmdist svo við
klausturhliðið. Ábótinn spurði hvern
hann vildi finna og lagði höndina
á höfuð honum og blessaði hann. En
það var eins og gesturinn heyrði
ekki orðin. Hann einblíndi á klaust-
urmúrinn renndi augunum yfir liina
miklu byggingu, rannsakandi og
sinnulaust í senn.
Ábótinn endurtók spurninguna. Þá
lyfti gesturinn höfðinu. Augu hans
læstu sig inn í augu hins, með
'undraverðum krafti.
„Eg leita friðar. Friðar. Friðar
Þessi mikli æfintýramaður og
skáld miðaldanna hafði lifað ó-
veðrasömu og umrótsmiklu lífi. Allt-
af ófarsæll, alltaf i leit að friðnum,
sem hann hvergi fann. Hann hafði
leitað hans á öllum þeim óteljandi
stöðum, sem hann hafði gist á
flækingi sínum, í djúphyglum rann-
sóknum og starfi og í trúarbrögðum.
Merkilegur snillingur og harmsögu-
persóna um leið, sem iifði á merki-
legum tíma, snillingur og harmsögu-
persóna um leið, sem lifði á merki-
legum tima. Það var aðalsmaðurinn,
skáldið og liinn lærði vísindamaður
og heimspekingur Dante Altighieri,
sem var kominn i heimsókn til hins
fátæka munks....
Menn vita litið um fyrstu æfiár
hans. En liann var fæddur árið 1265
og var af gamalli aðalsætt. Hið ó-
kyrra stjórnmálaástand, sem um þær
mundir var ráðandi í borgunum á
Norður-ítaliu hefir vafalaust haft
Dante Allighieri
Ðaote
^Divina Comedka
Mesta skáW mraiðaMa var
djúp áhrif á hið næma tilfinninga-
líf hans og orðið til að auka þrá
hans eftir friði — ytri borgaraleg-
um friði og innri sálarfriði.
Þegar hann var barn að aldri
liafði hann hitt Beatrice, sem varð
æskuást lians. En þær ástir urðu
hinum unga Dante til mikilla rauna
— hún elskaði hann ekki á móti og
þegar hún var 21 árs giftist liún
aðalsmanni einum. En eigi að sið-
ur elskaði Dante hana alla æfi sína
— hún varð drotning drauma hans
atla æli.
Til þess að finna frið og gleymsku
í ástarraunum sínum fór hann að
lesa heimspeki, guðfræði og nátt-
úrufræði með miklum ákafa og
komst um síðir að þeirri niður-
stöðu, að heimspeki og vísindi væru
aðeins einn þáttur i hinum kristnu
trúarbrögðum.
Dante varð brátt frægur sem rit-
höfundur og ijóðskáld og giftist
aðaismaiinsdóttur frá Firenze.
Hann var þá nýbyrjaður á stóru
riti í ljóðum, sem átti að sanna að
öll vísindi væru þjónar kristindóms-
ins. En þá gerðist atburður, sem
átti að verða til þess að þroska
hug hans og setja stimpil manndóms-
ins á ijóðagerð hans. í byltingunum
í Firenze var Dante, þá 35 ára gam-
all, kosinn i ráð eitt, sem átti að
verða einskonar velferðarnefnd og
halda uppi lögum og reglu i borg-
inni. En það kom bráðlega á dag-
inn að ráð þetta hafði almennings-
álitið á móti sér; Dante og félagar
Dante og Beatrice viö hliff himnaríkis. hans voru taldir harðstjórar og nú
hófust ofsóknir gegn þeim. Var leit-
að til Bonifaciusar VII. páfa, til þess
að fá lijálp þaðan til að koma þeim
frá. En Dante var sendur til páfa
til þess að tala máli ráðsins við
hann. Meðan liann var í þeirri ferð
varð bylting í Firenze, og þegar
Dante var á heimleiðinni frétti hann
að hann og félagar hans liefðu ver-
ið dæmdir i útlegð, og ef þeir dirfð-
ust að lcoma til Firenze aftur skyldu
þeir brenndir á báli. Allar eignir
Dantes, fastar og iausar, höfðu ver-
ið gerðar upptækar. Nú var Dante
orðinn aumastur allra fátækra. Hann
varð að leggjast í flakk og láta konu
sína og sjö börn þeirra eftir í fá-
tækt í Firenze.
Þannig var ástatt fyrir honum er
hann fór að vinna að liinu l'ræga
verki sínu ,,Comedia“ — sem síðar
fékk viðurnefnið „Divina" — hin
guðdómlega....
Samkvæmt málvenju þeirra tíma
þýddi comedia kvæði, sem byrjaði
alvarlega en lýkur með fögnuði og
gleði. I þessum merkilega hundrað
ljóða báiki, sem er alls 14.200 visu-
orð eru saman komin mikil auðæfi
lýsinga og mynda og þar er alvara
og mannvit, sem virðist fara vax-
andi í hvert skifti, sem ljóðin eru
lesin.. En lesturinn er enginn leik-
ur, — efnið er erfitt viðfangs, og
Dante veit það. Ilann segir sjálfur
við þann sem vill lesa það lauslega:
„Snú við og hættu þér eltki út á
liafið. .. .“
„Divina Comedia“ er í þremur
aðalköflum: „Inferno", „Purgatorio"