Fálkinn


Fálkinn - 31.01.1947, Blaðsíða 6

Fálkinn - 31.01.1947, Blaðsíða 6
6 FÁLKINN Hver íann upp: ELDINGAVARANN? Benjamin Franklin (f. 1706, d. 1790) mun jafnan vera talinn einn af mestu sonum Bandaríkjanna. — Hann var prentari, blaðamaður, rit- höfundur og stjórnmólamaður og vann þjóð sinni mikið starf, ekki síst sem sendimaður stjórnarinnar við frönsku liirðina. En hann var líka vísindamaður og hafði áhuga á mörgum greinum vísindanna. — Var hann einkar glöggur athugandi og var honum iagið að gera grein fyrir athugunum sínum á ljósu máli. Leidnerflaskan liafði fundist 1745 og varð það til þess að Franklin fór að gera ýmsar tilraunir með rafmagn, og stundaði hann þær af atorku og lagði sig i hættur þeirra vegna. Einu sinni er hann var að gera tilraunir með síórt rafhlað lenti straumurinn í ógáti í honum sjálfum, svo að hann varð meðvit- undarlaus. Eftir á henti hann gaman að þessu og líkti sér við írlending- inn, sem fór að stela púðri og boraði gat á púðurtunnuna með g'lóandi járni. Honum datt í hug að eldingin og rafmagnsneistinn væri af sama uppruna, og 22. júní 1752 gerði hann liina frægu tilraun, sem varð til þess að eldingavarinn fannst. Þann dag var mikið þrumuveður í Fíladelfíu, en þar átti Franklin heima, og varð honum þá gengið með son sinn út á akur skammt frá lieimilinu. Hann hafði með sér flug- dreka, með löngum, yddum járnvir að framan; algengt seglgarn var fest i drekanum en fest í lykil að neðan- verðu, og loks kom silkisnúra, sem ekki leiddi rafmagn. Franklin lét drekann fara á loft, undir þrumu- skýi. Fyrst í stað var ekkert að sjá. en svo fóru lausu trefjarnar í sel- garninu að hrettast, og þegar Frank- lin kom með hnúann í námunda við lykilinn kom neisti úr lyklinum. Þar með þótti sannað að eldingin væri rafmagn úr skýjunum. Þessi fræga tilraun Franklins varð undir- staða eldingavarans, sem notaður er til þess að leiða rafmagnsstrauma loftsins niður i jörðina. Hefir Frank- lin síðan verið kallaður höfundur eldingarvarans, en líklegt þykir þó að prestar Forn-Egypta hafi þekkt eitthvað tilsvarandi. ***** Sterkari en kjarnorkan. Hinir dularfullu kosmisku geislar eru fræðilega taldir mörgum miljón- um sterkari orkulind en kjarnork- an hefir, segir í áliti vísindamanna í Washington nýlega. Fljúgandi virki hafa í síðastliðna þrjá mánuði unn- ið að rannsóknum á kosmiskum geislum, í háloftunum milli Perú og Canada. Yísindamaður, sem tók þátt í þeim leiðangri segir, að ef aðferð finnist til að hagnýta kosmisku geisl- ana, fáist þar 10 miijón sinnum sterkari ofka en í frumeindunum. „En við erum ekki enn komnir svo langt að við getum hagnýtt þessa orku og það eru litlar horfur á, að við getum nokkurntíma beislað hana.“ bætti hann við. ***** Sir Sholto á könnunarferð. —Yfirmaður breska hernámssvæðis- ins í Þýskalandi, sir Sholto Douglas, hefir fyrir stuttu ferðast um þvert og endilangt Vestur-Þýskaland til þess að kynna sér matvælaástandið. Hér sést sir Shotto i sláturhúsi í Hamborg, þar sem hann vill sannreyna gæði eggjahvítuefnisins, sem er framleitt úr dýrablóði. ARNULF ÖVERLAND er nú óum- deilt fremsta Ijóðskáld Noregs. Hann hefir jafnan verið talinn mjög rót- tækur maður og var lengi vel talinn til kommúnista, en nýlega hefir gerst atburður, sem bendir til að hann sé ekki sammála þeim um hvað frelsið sé. Á rithöfundaþingi í Stokkhólmi lét hann orð falla um, að Finnar vœru ekki sjálfráðir gerða sinna um þ.essar mundir, vegna þess að þeir yrðu að sitja og standa eins og Eúss- ar vildu. Varð úlfaþgtur mikill útaf þ.essu og urðu 25 fundarmenn til að víta Överland fyrir bersöglina. — Kemur það úr hörðustu átt, að rit- höfundar, sem telja sig frjálslynda, skuli virða málfrelsi og skoðana- frelsi jafn lítils og þeir hafa nú sannað á sér þessi 25. överland hef- FRANCIS BIDDLE var dómari í Nurnberg af hálfu Bandarikjanna og er talinn einn af færnstu lögfræð- ingum Bandaríkjanna. Fulltrúar U. S. á þingi UNESCO í París í vetur, lögðu mikið kapp á að hann yrði kosinn forseti stofnunarinnar en ekki Julian Huxley prófessor, sem þykir of róttœkur og taus í rásinni. En Huxley var nú kosinn forseti þfiátt fyrir það. ir að vísu ekki bognað i baki við þetta, en þó má kalla það kaldhæðni örlaganna að hann skuli sæta ákúr- um smákiða, sem eru ósammœlan- leg við hann að viti og andagift. ***** 1 sumar kom herflutningaskip til New York frá höfn í Evrópu, hlað- ið af leyndardómsfullum varningi, sem stranglega var gætt dag og nótt. Síðar kom í Ijós, að þetta voru nokkur hundruð af bestu listaverk- unum frá Iíaiser Friedrich safninu í Berlín, metin á 80 miljónir doli- ara. Listaverk þessi furidu amerísk- ir hermenn í saltnámu í Suður- Þýskalandi, og nú er ætlunin að geyma þau í Bandarikjunum, þang- að til ástandið í Þýskalandi batn- ar eittlwað! í safninu var m. a. málverk Albrecht Durers af borgar- stjóranum i Nurnberg, Hieronymus Holtzschuber. Myndin er af mál- verkinu. Neyðin kennir .... Húsnæðisleysið og hin aðkallandi þörf á að bæta úr því, liefir knúið hugvitsama menn til þess að gera uppgötvanir í húsabyggingum og bæta vinnuað- ferðirnar. Nú hefir sænsk verk- smiðja smíðað alveg nýja gerð af timburhúsum, sem liægt er að setja upp á þremur dögum. í hverju húsi eru 3 herbergi og eldhús. Verður farið að smíða húsin í stór- um stíl næsta sumar. Verðið er 14.000 svkr. Þessum húsum fylgja allar vatns-, skolp og rafleiðslur, reykháfur og hitunartæki. ***** Vaknaði nakinn. Enskur torgsali varð nýlega fyrir grátbroslegu óláni. Hann var á ferða- lagi og hafði engan farangur með sér. Þreyttur varð hann og lagðist til svefns á biðsal á einni brautar- stöðinni. Þegar hann vaknaði sá hann að hann liafði verið færður úr öllum fötunum, og þau voru liorf- in. Hermenn á staðnum lánuðu hon- um einkennisbúning í bráðina, en innan skamms fannst þjófurinn. 1 töskunni hans var líka alfatnaður af kvenmanni. $}{(>{(>)($ Þrefalt Everest. Ameríkanskir hugvitsmenn í þjónustu flughersins eru nú að undirbúa flug upp í 24 kílómetra hæð, eða þrefallt hærra en hæsti tindur jarðarinnar er. Hafa menn aldrei komist svo hátt óður. Ráðgert er að tilraunirnar hefjist bráðlega, og verður notuð til þeirra rakettuvél, XS-1, sem fer hraðar en hljóðið. Tilgangur flugs- ins er að rannsaka hvaða áhrif kosmisku geislarnir hafi á menn,

x

Fálkinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fálkinn
https://timarit.is/publication/351

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.