Fálkinn - 20.06.1947, Síða 5

F Á L K 1 N N
5
l)r. Hichanl Beck og fjölskylda httns
Verses (Winnipeg 1945), og verið
mjög vinsamlega getið.
Ritstjóri liins góðkunna ársrits
Almanaks Ó. S. Thorgeirssonar í
Winnipeg hefir dr. Beck verið all-
mörg undanfarift ár, og þótt fara
það prýðilega úr hendi, eins og
iofsamlegir tímárita- og blaðadóm-
ar sýna beggja megin hafsins, og
er þar í ritinu að finna margar rit-
gerðir eftir hann.
Þá hefir luinn ritað fjölda rit-
gerða um islenskar bókmenntir, og
eigi all fáar um norskar bókmennt-
ir, i amerísk og íslensk frœðirit,
og sæg greina uin íslensk og norsk
efni í önnur amerísk, norsk-amer-
ísk, vestur-íslensk og íslensk tíma-
rit og blöð; skipta slikar greinar
hans orðið hundruðum, og er mik-
inn fjölda þeirra að finna í ís-
lenskum vikublöðum í Winnipeg,
ásamt mörgum tækfærisræðum lians,
hann hefir einnig birt mörg kvæði í
islenskum blöðum og timaritum
ausan hafs og vestan.
Dr. Beck er eftirsóttur og við-
kunnur ræðumaður, og hefir getið
sér mikinn orðstír fyrir mælsku,
og er jafnvígur á íslensku, ensku
og norsku. Hefir hann flutt ræður
víðsvegar vcstan liafs i Bandaríkj-
unum og Canada, svo hundruðum
skiptir um íslensk efni, ísland og
íslendinga, og munu þær ræður
lians nú nokkuð á fjórða hundrað
talsins, einnig hefir hann fhitt mik-
inn fjölda af ræðum um Norcg
og norskar bókinenntir, eða um
950 talsins, að ótöldum ræðum um
önnur efni, menningarmál frá vms-
um hliðum, fræðslumál, bindindis-
mál og friðarmál. Margar af ræð-
um þcssum liafa verið liuttar í
útvarp, einnig Iiafa margar þeirra
verið prentaðar i útdrætti eða héild
sinni i blöðum og tímaritum vestra.
Eins og kunnugt er, var dr. Beck
fulltrúi Vestur-íslendinga og gestur
ríkisstjórnar íslands við lýðveldis-
stofnunina 17. júní 1944; flutti ræð-
ur á Þingvöllum, ferðaðist síðan
víðsvegar um landið og flutti ræð-
ur á fjölmeunum samkomum og í
samsætum, og átti hvarvetna fram-
úrskarandi viðtökum að fagna. Hef-
ir liann ritað márgar greinar og flutt
fjölda af ræðum vestan hafs um
fcrðina.
Þá hefir dr. .Bcck tekið afar mik-
inn þátt og víðtækan i félagsmálum
islendinga og Norðmanna vestan
hafs. Hann var, svo sem þjóðkunn-
ugt er, forseti Þjóðræknisfélags ís-
lendinga í Vesturheimi í samfléytt
sex ár, 1940-194G, og ber það vitni
vinsældum hans og trausti í þvi
starfi, en áður hafði hann verið
varaforseti félagsins jafn lengi. --
Sími lagöur úr
flugvélum.
1 Fort I)ix í U. S. A. var fyrir
nokkru sýnt af mönnum úr merkja-
deild ameríska hersins og vélfræð-
iíigum flughersins og símamönnum
frá Bell Laboratory hvernig 9. km.
langur sími var lagður úr flugvél,
með 180 km. hraða á klukkustund.
Undirbúningur að þessu liefir
staðið í mörg ár. Símalínan var á
sex keflum, sem fest voru í flugvél
og þráðurinn gefinn út með 7 m.
Forseti fræðafélagsins The Society
for the Advancement of Scandinav-
ian Study var hann árin 1940 -’41,
áður vararforseti um tveggja ára
skeið, og enn í stjórnarnefnd. Þá
hefir hann verið forseti Leifs F.i-
ríkssonar-félagsins í Norður-Dakota
um nolckur undanfarin ár. Hann er
fyrrv. forseti allsherjar samtaka
bræðafélaga í Norður-Dakota (Nortli
Dakota Fraternal Congress) og fyrr-
verandi ritari og forseti þjóð-
ræknisdeildar Norðmanna í Grand
Forks (Sönner av Norge) og hefir
átt sæti i og verði formaður fjöl-
margra nefnda af hálfu þess fé-
lagsskapar, einkum þá er merka
gesti og fyrirlesara frá Noregi héfir
borið að garði. Meðal annars var
hann ritari undirbúningsnefndar
Grand Forks borgar og formaður
%
hraða á sekúndu. Þetta bófst með
því að fleygt var út fallhlíf, sem
símaendinn var festur í ásamt 10
kg. keðju, sem var ballest. Svo var
farið að gefa út, og níu kilómetrar
lagðir á tveimur minútur.
Liðsforingjar segja, að þetta hafi
verið notað i ófriðnum. Þannig
geta einangraðar hersveitir fengið
simasamband við samherja sina. I
orustunni við Mundaflóa kom þetta
t. d. að miklu gagni. Aðalstöðvar
sveitarinnar voru annarsvegar við
flóann en herstjórnin hinumegin.
Þrir kilómetrar voru á milli þeirra.
Menn úr merkissveitinni reyndu að
koma á sambandi á milli og notuðu
móttökunefndar háskólans i N.-Da-
kota, þegar þau Ólafur ríkiserfingi
Norðmanna og Maertha krónprins-
essa komu þangað i opinbera heim-
sókn 1939, en áður hafði hann ver-
ið formaður móttökunefndar, þá er
Hambro stórþingsforseti kom til
borgarinnar i fyrirlestraferð og sem
gestur háskólans 1938. Formaður há-
tiðarnefndar Grand Forks borgar
á 150 ára stjórnarskrárafmæii Banda
ríkjanna 1938. Á stríðsárunum átti
hann sæti i landsnefndum í Banda-
rikjunum, sem myndaðar voru til
styrktar málstað Noregs og Dan-
merkur. Þá liefir hann skipað sæli i
ýmsum meiri háttar nefndum af
hálfu ríkisháskólans i N.-Dakota,
meðal annars um mörg undanfarin
ár af háskólans háll'u verið fram-
kvæmdastjóri k a p pr æ ðu - s a m b and s
til þess hólma í miðjum flóanum.
Hann var alvaxinn mangrove-viði,
svo að ómögulegt var að komast á
land þar. Og svo voru hermenn-
irnir undir látlausri skothrið, og
margir féllu.
Með þvi að koma á símasambandi
með flugvél liefði verið hægt að
spará jiessi mannslíf.
Fyrsta tilraunin til að leggja
síma úr flugvél voru gerðar i árs-
lok 1942. Þó að þessar tilraunir
gæfust ekki vel þá var flugdeild
hins l’ræga ofursta Cochran sagt frá
þeim, en liann vann þá að því að
bjarga 200 særðum mönnum, sem
liöfðu verið umkringdir í Suður-
gagnfræðaskóla þar í ríkinu. Síðast
on ekki síst ber þess að geta, að
,Ir. Beck hefir verið vararæðis-
maður íslands (kjörræðismaður) i
N.-Dakota síðan 1942.
Fyrir hin margháttuðu ritstörf
sín og félagsstörf hefir dr. Beck
hlotið margvíslegar heiðursviður-
kenningar rikisstjórna og ýmissa fé-
laga. Ilann var gerður Riddari af
Fálkaorðunni 1939, Stórriddari 1944
og sæmdur heiðursmerki lýðveldis-
stofnunarinnar sama ár. Riddari af
St. Ólafsorðunni norsku, af fyrsta
flokki, varð hann 1939, og sumarið
1940 var hann sæmdur frelsisorð-
unni dönsku (Kong Christian den
Tiendes Frihedsmedaille). Hann er
félagi i ýmsum visindafélögum
beggja megin hafsins. Bréfafélagi
Vísindafélags íslendinga. Hciðurs-
félagi i Leif Eiríkssonar félaginu í
S.-Dakota, Víkingafélaginu í Winni-
peg, Det Nationale Trönderlag í
Ameríku, Normandslaget i Ameríku,
og mörgum öðrum norskum byggða-
og þjóðræknisfélögum vestan hafs,
i skátafélagi Mið-Vesturlandsins, og
var á síðasta ársþingi Þjóðræknis-
félags Islendingá í Vesturheimi kos-
inn heiðursfélagi þess félagsskapar
í þakkarskyni fyrir langt starf í
þágu hans. Norski karlakórinn
„Bjarne“ í Grand Forks sæmdi dr.
Beck gullmerki kórsins á 00 ára
afmæli hans fyrir nokkrum árum
siðan, og Karlakór Reykjavikur
sænuli hann 20 ára afmælismerki
sínu fyrir aðstoð hans og móttöku
í sainbandi við för kórsins vestur
um haf siðastliðið haust.
Hið viðtæka starf dr. Bcek hefir
vakið mikla athygli vestan liafs og
hefir þess iðulega verið minnst í
blöðum og tímaritum eriendis í
fréttagreinum, ritstjórnargreinum,
umsögnum um ræður lians og rit-
dómum um bækur hans og ritgcrðir.
Einkum liafa norsk blöð vestan
hafs og vesturíslensku blöðin haft
margt um starf hans að segja, og
verður það eigi nánar rakið liér.
Að því er íslendinga snertir hefir
þjóðræknisstarfsemi lians og land-
kynningarstarf í þágu íslands vakið
sérstaka aðdáun landa hans og þökk
beggja megin liafsins. Því til stað-
festingar fylgja hér tvær gréinar,
sem birtust á ritstjórnarsiðum vest-
uríslensku blaðanna. Um starf hans
í þágu þjóðræknisfélagsins fór Gísli
Jónsson prentsmiðjustjóri og rit-
stjóri tímarits félagsins þessum orð-
um i grcin í ritinu í sambandi við
25 ára afmæli félagsins: „Enginn
hefir unnið af mciri áhuga, með
meiri dugnaði og óeigingirni að
áhugamálum félagsins en hann
sjálfur, síðan hann gerðist forseti
Burma. Hann fékk hjálp til að
koma á símasambandi við særða
liðið og það tókst vel.
Á friðartímum getur það oft kom-
ið sér veJ að geta lagt bráðabirgða-
síma úr flugvél, til dæmis ])egar
fljótt þarf að koma á símasam-
bandi sem hefir eyðilagst vegna
ofviðra, skógarbruna o. |). h.
Notuð er sérstök tegund síma-
þráðar, með einangrun sem ekki er
úr gúmmí. Og þráðurinn hafði ver-
ið undinn upp á keflin sitt á hvað
til þess að liann yndist ekki upp.
Keflin voru á gólfinu í flugvélinni
og tengd saman þannig að ekki
yrði hlé á þegar búið var af einu.