Fálkinn - 25.07.1947, Blaðsíða 6

6
FÁLKINN
Myndasaga:
V <k * a I i ii :» a i* ii i i* victor u»b»
Meðan enn var rætt nm ftæking-
inn á biskupssetrinu, var barið a'ð
dyrum.
Dyrnar opnuðust, og inn kom
binn hrakti ferðalangur og flæk-
ingur. Han var hvass á brún og
hörkulegur. Konurnar iirukku i kút
af hræðslu, en biskupinn horfði
rólega og vingjarnlega á manninn.
Án þess að biða eftir því, að
hann væri spurður erindis, hóf
komumaður mál sitt: „Eg heiti Jean
Valjean. f 19 ár hefi ég verið gal-
eiðuþræll, en var látinn laus fyrir
fjórum dögum. í dag hefi ég geng-
ið langan veg og kom þreyttur til
bæjarins. Vegna hins gula vegabréfs
sem ég eftir lagaboði sýndi í ráö-
húsinu, hefir mér allsstaðar verið
fleygt á dyr. Göhiul kona visaði mér
svo liingað. Eru herbergi til lcigu
iiér?“ Jean Vaijean var nú orðinn
mildari á svipinn.
Biskupinn sneri sér nú að ráðs-
konunni. „Viljið þér leggja í arin-
inn,“ sagði hann. Siðan sneri hann
sér að komumanni.
„Fáið þér yður sæti lierra Valjean.
Við ætluni einmitt að fara að snæða
kvöldverð, og þér eruð velkominn
að borða með okkur.“
Jean Valjean varð hverft við þessi
orð. Það var svo langt síðan hann
Iiafði verið ávarpaður sem maður.
„Eg skal borga allt. Þér eruð
gestgjafi, ekki satt?“
Con/riaht P I. B. Box 6 Copenhogen
„Nei, ég er prestur og bý hér.“
„Svo, þér eruð prestur. Það hefði
ég nú reyndar átt á sjá af höfuð-
búnaði yðar.“
Hann lagði gonguprikið og mal-
pokann frá sér út í horn. „Þá þarf
ég ekki að borga yður neitt. Annars
á ég 100 franka og 15 súur“.
„Hve lengi hafið ]iér verið að
vinna fyrir þeim?“
„19 ár - í rauðri úlpu og hlekkj-

Samtalið liélt áfram, og andlit
galeiðuþrælsins ljómaði í • hvert
skipti, sem hiskupinn ávarpaði liann
herra Valjean.
Nú var búið að leggja á borð.
Silfurborðbúnað sinn hafði biskup-
inn gefið fátækum, en átti eftir 2
silfurstjaka og hnífapör fyrir fjóra.
Valjean tók hraustlega til matar
síns og saddi hungur sitt þögull.
Þegar líða tók á máltíöina hófu
þeir samtal að nýju biskupinn og
Valjean. Valjean sagðist vera á leið
til Portarlicr, og biskupinn ræddi
atvinnumöguleika lians þar. Síðan
bað hann borðbænina.
Eftir ‘máitíðina riuldi ráðskonan
borðið og setti silfurdótið inn í
skáp. .Biskupinn tók annan silfur-
stjakann og sagði: „Jæja, herra Val-
jean. Nú skal ég fylgja yður til
herbergis yðar“.
Þeir gengu upp, og Valjean sá
uppbúið rúm blasa við.
„Áður en þér hefjið göngu yðar
í fyrramálið, skuluð þér fá spen-
volga nýmjólk eins og yður Iistir.“
„Kærar þakkir, lierra biskup. En
þorið þér að sofa undir sama þaki
og galeiðuþræll?“
„Það varðar drottinn einan. —
Góða nótt“. Án þess að klæða sig
úr nokkurri spjör lagðist Jean Val-
jean til hvílu og féll í fasta svefn.
Jean Valjean liafði alist upp í
sveit hjá fátækum foreldrum. Þau
dóu, meðan hann var enn á æsku-
skeiði, og þá fluttist hann lil systur
sinnar, fátækrar ekkju með mörg
börn. Var þröngt í búi hjá þeim,
og eitt sinn neyddist Jean litli til
að stela brauði hjá bakara. Hann
var staðinn að verki og kærður
fyrir innbrot að næturlagi.
Fyrir Jiessa yfirsjón og veiði-
þjófnað, sem hann einnig gerðist
sekur um, var hann dæmdur i 5
ára galeiðuþrælkun. 8. apríl 179(1
var honum ekið til strandar í hlekkj-
um ásamt nokkrum öðrum afbrota-
mönnum. Ilann grét eins og barn,
þegar hálskeðjan small i lás. Ferð-
in til Toulon tók 27 daga, og alla
leiðina urðn þeir að standa upp-
réttir með hina þungu hlekki um
hálsinn. Ilann varð æ sljórri og
sljórri, og sú eina hugsun komst
að, að honum væri gert órétt.
Hann var síðar klæddur fanga-
búningi og hlaut númerið 24001.
Skömmu áður en hann hafði afplán-
að sekt sína, reyndi hann að strjúka,
en var gripinn og hlaut 3 ár í
viðbót. Síðan lengdist galeiðuvist-
in upp í 19 ár vegna nýrra flótta-
tilrauna og margskonar breka. Hann
var látinn laus í október 1815. —
Æskuáriri voru iiðin án nokkurrar
lífsgleði og hann hniginn á efri ár.
Og allt var það vegna ]iess að hann
hafði brotið rúðu og stolið brauði
handa sveltandi börnum.
Jean Valjean var orðinn hárður
í skapi og fullur af Iiatri til mann-
anna. Ilann var einmana og vildi
líka vera einn. En hann hafði krafta
til að verja hendur sínar, þó að
bakið væri hnýtt. Galeiðuvistin
hafði stælt vöðvana. Hann hafði
einnig lært sitt af liverju hjá munka
reglu, sem starfaði meðal þrælanna.
Þar lærði hann t. d. að lesa og
skrifa en ekki að gleýma hatrinu.
Klukkan sló 2 í turni dómkirkj-
unnar. Jean Valjean vaknaði, ]iví
að hvílan var of mjúk fyrir hann.
Leiftursnöggt skaut hugmynd upp
í kolli hans. Hann hafði reyndar
hugsað líkt um kvöhlið áður en
hann fór að sofa. „Silfurmunirnir
i skápnum.“ Hann gekk liljóðlegá
fram gólfíð.