Fálkinn - 15.04.1949, Blaðsíða 12

12
FÁLKINN
17.
ÚT í OPINN DAUÐANN
ég væri enskur og að ég vildi ekki ganga
i herinn þá hefðu þeir sent mig í fanga-
búðir og liætt að greiða henni ekkjustyrk.
Og þá var hún í svelti.
— Hættið þér nú! hrópaði majórinn. —
Fyrst segið þér að faðir yðar sé enskur,
og svo að hann sé þýskur tollmaður. Það
er ekkert vit i þessu.
— Þér skiljið, herra, móðir mín var ekki
gift hinum rétta föður mínum. Hún hitti
herra Heckt skömmu eftir að ég fæddist
og giftist honum. Til þess að leyna því að
hún ætti lausaleiksbarn fékk Heckt skipt
um tollstjórastöðu og fluttist frá Herhens-
thal til Bremen áður en hún kom aftur til
Þýskalands. Eg var alinn upp sem sonur
hans, sem Jóhann Heckt. Þess vegna gegndi
ég herskyldu í Þýskalandi.
— En þér verðið ekki Englendingur þeg-
ar móðir yðar er þýsk og þér óskilgetinn
af enskum föður.
— Afsakið þér, en það er nú svona samt.
Ef mamma hefði tilkynnt fæðinguna þýsk-
um ræðismanni í Englandi þá hefði ég
orðið þýskur jafnvel þó ég væri fæddur í
Englandi. En hún gerði það ekki. Þvert á
móti skráði hún mig sem enskt barn hjá
enska konsúlnuin í Bremen þegar liún flutt-
ist þangað. Það er áreiðanlegt að ég er
enskur.
— Þá hljóta ensku yfirvöldin að hafa
vitað um liinn enska uppruna yðar, er
þau létu skrásetja yður í herinn. Allir sem
eiga heima í Þýskalandi verða að liafa
fæðingarvottorð eða útlendingapassa. Þér
getið ekki hafa liaft hvorttveggja.
— Eg er hræddur um að ég hafi haft
það, sagði Gregory auðmjúkur. Eins og ég
sagði yður er afar erfitt að útskýra þetta.
Þér skiljið að móðir min skrásetti mig hjá
enska ræðismanninum í Bremen vegna
þess að hún vildi eklci að ég yrði þýskur
hermaður. En eftir að Heckt dó fluttum
við til Diisseldorf og þar áttum við heima
þegar ég var innritaður í herinn. Við erum
fátæk og vildum ekki lenda í missætti við
yfirvöldin, þess vegna sagði ég ekkert við
því að láta innrita mig. Og þá var heldur
ekkert stríð og ég hafði áformað að eiga
heima í Þýskalandi alla mína ævi.
Majórinn togaði í yfirskeggið, iiann var
bæði gramur og ruglaður.
— Eg skil ekki hvernig þér gátuð hald-
ið enska borgararéttinum, eða hvernig þér
getið krafist hans núna, sagði hann.
— Otto Mentzendorff hálfhróðir minn
hjálpaði mér til að ganga frá þvi fyrir
þrem vikum, herra. Hann var í Þýskalandi
þá og heimsótti okkur. Eg fékk honum
fæðingarvottorð mitt og plöggin frá enska
konsúlnum í Bremen. Hann fór með þau
til Englands og lét stimpla þau á löglegan
liátt. Þegar stríðið kom og ég var kvaddur
í herinn, fór ég í mína herdeild til þess að
móðir min skyldi lialda áfram að fá eftir-
launin. En mig langaði ekki til að vera í
stríðinu og hélt að ég mundi verða skráð-
ur sem týndur ef ég gerðist liðhlaupi. Eg
háfði fyrirfram aftalað við hálfbróður
minn að ég mundi senda fyrirspurn um
hans hendur, ef ég vildi fá enska horgara-
réttinn aftur. Daginn sem ég var kyrrselt-
ur hérna sætti ég mig við að vera í Hol-
landi meðan stríðið stæði yfir, en eins og
ég sagði yður ])á snerist mér liugur eftir
að hann kom til mín, maðurinn frá þýska
sendiráðinu. Otto skildi hvað ég vildi
þegar hann fékk hréfið, sem þér send-
uð góðfúslega fyrir mig til enska sendi-
ráðsins í Ilaag. Ilann átti að sýna ensku
yfirvöldunum skilríkin mín og krefjast að
ég kæmist undir enska vernd þar eð ég
hefði enskan fæðinarrétt. Og nú sé ég að
hann hefir gert það.
— Eg skil. En enska lögreglan er að leita
að hálfbróður yðar sem borgara óvina-
þjóðar. Var það ekki svo?
Gregory var angistin uppmáluð er liann
svaraði: — Herra Renshaw sagði mér það
en ég get ekki trúað því. Það hlýtur að
vera eins og lierra Rensliaw hélt, að Otto
liafi orðið hræddur. Svo hefir hann sent
plöggin min til yfirvaldanna í pósti eftir
að hann hvarf en áður en hann fór úr
landi. Eg er hræddur um að þetta baki mér
vandræði í Englandi.
Vingjarnlegi majórinn var nú alveg rugl-
aður. — En :— en — stamaði hann, mér er
þessi skyldleiki alveg óskiljanlegur. Móðir
yðar var þýsk, faðir yð'ar — virkilegi fað-
irinn —- var enskur. Herra Heckt var þýsk-
ur. En liálfbróðir yðar, sem hefir reynt að
flýja frá Englandi hefir rússneskt nafn.
Gerið svo vel að útskýra fýrir mér hvern-
ig í þessu liggur.
Gregory varð niðurlútur og sneypuleg-
ur en var þó skemmt yfir vandræðum
majórsins. Það er erfitt, hérra, en ég
'skál reyna, úr því að þér skipið mér það.
Áður en móðir min, veslingurinn, liitti Eng-
lendinginn sem varð faðir minn, liafði liún
kynnst fríðum fiðluleikara sem lék í
Iiljómsveit gislihússins sem liún vann i.
Hann hét Mentzendorff og hann var ekki
Rússi heldur af þýskum ættum. Þau clslc-
uðu hvort annað. Otto hálfbróðir minn
varð til út úr því. Þegar móðir mín hitti
Ileckt var Ottó orðinn fjögra ára, og liún
þorði ekki að segja Ileckt frá að hann væri
tii. Faðir minn var dæmdur til að greiða
henni ákveðið meðlag á ári, og það borg-
aði hún hjónunum, sem ólu Ottó upp. Þeg-
ar Heckt dó vorum við Ottó báðir upp-
komnir. Mamma hafði oft talað um hve
mikið sig langaði til að sjá Ottó aftur, þess
vegna gátum við spurt hann uppi og hann
kom oft til Þýskalands til að heimsækja
okkur. Otto var skrásettur hjá þýska ræð-
ismanninum í London.
Ekki glöggvaðist málið fyrir majórnum
við þessa síðustu viðbótarskýringu Gregor-
ys, og honum létti auðsjáanlega þegar
hann hætti.
— Gott! Gott! sagði hann og þóttist gera
sig byrstan. — Eg verð að segja að fjöl-
skyldumál yðar eru afar flókin — en það
mun vera rétt sem þér segið. Hann yppti
öxlum. — Hinsvegar skil ég ekki að ensku
yfirvöldin skuli hafa orðið við ósk yðar.
En þau um það. Við getum auðvitað ekki
látið yður lausan úr því að þér komuð inn
í landið án þess að hafa yðar réttu skil-
ríki. En yfirvöldin hérna hafa fallist á til-
mæli enska sendiráðsins um að þér verðið
fluttur í ensku fangabúðirnar. Þá getið
þér verið það sem eftir er stríðsins með
þeim, sem þér kjósið að kalla landsmenn
yðar.
— Það er einstaklega fallega gert, sagði
Gregory, — mjög fallegt.
— Jæja. Þér verðið fluttur þangað i
kvöld. Bresku fangabúðirnar eru í Gron-
ingen. Þér eigið að fara héðan með lest-
inni sem fer klukkan 6. Þér gelið farið!
Gregoi-j' var hinn ánægðasti með þessa
flóknu sögu sína, sem Iiafði gersamlega
ruglað majórinn og fór nú upp í lierbergi
sitt til að taka saman það litla sem liann
hafði meðferðis. Klukkan hálfsex var gert
orð eftir honum aftur og nú tók við hon-
um miðaldra hollenskur korpóráll sem hél
Jan Loon. Þetta var heppni. Því að það
var einmitt þessi sami maður sem talaði
talsvert ensku og hafði daglega sagt Gre-
gory það markverðasta úr ensku fréttun-
um.
Korpórállinn fór með hann úl að bil-
reið, sem stóð fyrir utan og stýrði henni
hermaður. Og á leiðinni inn í bæinn sagði
Gregory vini sínum Jan Loon hversvegna
hann væri fluttur til Groningen og hin
einkennilegu atvik að því að liann hefði
orðið þýskur hermaður þótt hann væri
fæddur Englendingur.
Jan Loon harmaði að hann skyldi missa
jafn viðfeldinn fanga, en notaði tækifærið
til að segja, að jafnvel þó að þeir væru
miklir mátar þá mætti hann ekki nota sér
það til að reyna að svíkjast frá honum á
leiðinni. Loon vissi skyldu sína. Hann
lagði áherslu á að hann vildi ekki þurfa
að koma aítur með skýrslu um flóttatil-
raun, og hætti við að sú skýrsla mundi
hafa í för með sér að Gregory lenti í fang-
elsi í stað þægilegra fangalmða, þar sem
fólk fengi ekki lakari meðferð en i Nij-
megen.
Gregory hló dátt við tilhugsunina eina
um að hann reyndi að strjúka, Hann henti
á að enn væri hann í þýskum hermanna-
fötum og mundi varla komast langt áður
en lögreglan hirti hann. Og liann hafði
ekki neitt athvarf að flýja í. Allir ætlingj-
ar hans ættu heima í Þýskalandi nema
Otto Mentzendorff og hann væri týndur. Nei,
hann var ánægður með að vera fangi
hinna alúðlegu Hollendinga uns stríðinu
lyki.