Fálkinn - 21.10.1949, Síða 9

FÁLKINN"
9
augun af skáphurðinni og við
fenguni þolinmæðina borgaða.
Svarti kötturinn spyrnti brátt
burðinni upp á gátt og kom
fram með bústna rottu i kjaft-
inum.
— He-be-be! Söng í þeim
gamla. — He-he-he ......
•— Þetta er engin smáræðis
mús, sagði ég er ég liafði hleypl
kettinum fram í göngin.
■— Nei, bér finnst eklci mús,
bara rotta! sagði búsbóndinn,
og mér virtist bann drýgindaleg-
ur þegar iiann sagði það.
Svo sátum við enn um stund,
hvor á sínum kollustól. Eg vildi
ekki koma bóndanum í illt skap
með því að fara að bjóða fram
bækur aftur. Svo að við sátum
og þögðum.
Allt í einu rétti bann úr sér
og ldustaði. Leit svi til mín.
Heyrirðu nokkuð?
Eg sperrti eyrun og svei
mér ef mér fannst ekki einliver
umgangur uppi á loftinu. Eg
sagði búsbóndanum það.
— Það er liún, sagði hann. Og
nú kom fjör í bann. Hann stóð
upp, stóð svolilla stund við kollu
stólinn en bvarf svo ótrúlega
fljótt út um dyrnar til bægri við
eldavélina. Sagði ekki orð. Og
ég hafði enga trú á að liann
mundi sýna sig aftur.
Kötturinn mjálmaði fyrir ut-
an dyrnar og ég hleypti bonuin
inn. Ilann bafði lialdið veislu
og settist nú á mitt gólfið og
byrjaði morgunsnyrtinguna. Með
an ég sat og horfði á hve vand-
lega hann þvoði sér opnuðust
dyr á hægra vegg og inn kom
gömul kona eða öllu fremur
öldruð stúlka, í gráu vesti utan
yfir rauðri nátttreyju og stakk,
sem var gauðslitinn. Gisið, grátt
hárið var ógreitt og gömul ó-
hreinindi i brukkunum á liáls-
inum.
Eg stóð upp og lieilsaði. Og af
því að ég hafði skilið að fólk
þarna á bænum var andvigt öll-
um bókmenntum spurði ég blátt
áfram livort ég gæti fengið keypt
an kaffibolla. Að vísu liafði ég
misst alla list á mat á þessum
bæ, en ég gat ekki gert grein
fyrir nærveru minni þarna með
öðru betra möti fannst mér.
— Þú hefir þá ekki liitt hann
Hans ?
Eg skildi að það var karlinn,
sem hún átti við, og sagði lienni
að Hans hefði farið út um bin-
ar dyrnar fyrir stuttri stundu.
-— Hann hefir þá ekki hitað
sér kaffi í nótt heldur, sagði hún
með augljósri fyrirlitningu.
-r- Hann hefir víst ekki gerl
það, sagði ég hæverskur. Eg fór
að ígrunda livað hann Hans
befði fyrir stafni með því að
sitja uppi alla nóttina, úr því að
bann hitaði sér ekki einusinni
kaffi.
— Hann fer bráðum að liætla
að komast á kamarinn sjálfur,
sagði Amanda.
-— Það er fallegur köttur, sem
þið eigið sagði ég.
Hún er löt, alveg eins og hús-
bóndinn, sagði Ainanda.
•— Hún var að veiða rottu
áðan, sagði ég.
Það eru tuttugu eftir, sagði
Amanda.
Eg stóð upp. Mér fannst kynn-
ingin við Amöndu ekkert upp
lífgandi þó að liún væri nokkru
ræðnari en Hans. Og mig lang-
aði ekki í kaffi á þessum bæ.
En þegar ég tók koffortið mitt
og færði mig fram að dyrunum,
stöðvaði Amanda mig með þvi
að rifja upp fyrir mér samtalið
við Hans fyrir stuttu.
— Þú ert kannske einn af
þessum sem lesa.
— Já, ég er læs.
— Þú gengur kannske á skóla
líka?
— Nei, ég sagðist telja mig
útlærðan.
— En það eru bækur, sem þú
ert með?
Jú, það eru bækur.
— Þú skalt lieilsa og segja að
liér verði enginn slcóli fyrr en
ég sé komin Undir græna torfu.
Segðu það!
—é En — hevrið þér góða kona
— Ó — vertu ekki að neinu
liulli, sagði Amanda bvasst. Þú
veist livað á að gerast hér!
Eg sagðist elcki liafa nokkra
hugmynd um það!
Amanda leit á mig með fyrir-
litningu og tortryggni. — Það
tekst nú, bara ef hann er liepp-
inn á nóttinni, sagði bún, og ég
sá hatrið brenna úr augum benni.
— Hann Hans? spurði ég.
— Hver ætti það að vera annar ?
— Hvers vegna þarf hann að
vera á fótum á nóttinni? spurði
ég-
— Af því að ég verð að sofa
á nóttinni ef ég á að vera á fót-
um á daginn, sagði Amanda.
Eg botnaði ekki i neinu. En
svo rann upp ljós fyrir mér. Þau
áttu auðvitað gyltu, sem var
komin að því að gjóta, og urðu
að vera yfir henni til skiptis.
— Hvenær eigið þið von á þvi?
-— Við eigum von á því hve-
nær sem vera skal, sagði
Amand. — Þeir liafa liótað þvi.
Og þeir eru margir.
— Já sagði ég. Þeir geta orð-
ið einir fimmtán til tuttugu.
— Þeir eru fleiri,sagði Amanda.
— Og hvað verður þá um okk-
ur. Því fengum við ekki að liafa
það svona? Það gengur allt vel
meðan hann er á fótum á nótt-
inni og ég á daginn.
— En gyltan getur víst ekki
beðið, sagði ég og áttaði mig
ekkk almennilega á þessu.
— Það er enginn að tala um
gyltu hér, sagði Amanda ströng.
— Við liöfum engan grís. Það er
ómögulegt að liafa smágrísi
hérna í fjósinu. Rotturnar leggj-
ast á þá.
Amanda var óneitanlega ekki
ósvipuð rottu, þarna sem bún
stóð í gráa vestinu lafandi utan
yfir nátttreyjunni. Hún stóð
bugsi og góndi gegnum gluggan
út á blaðið, og sagði, án þess að
lita á mig: — Hann mun liafa
farið þarna inn þegar liann
beyrði til min uppi á loftinu?
Hún benti á dyrnar, sem Hans
bafði farið út um.
Eg sagði það rétt vera og bætti
því við að við hefðum tekið eft-
ir að hún var komin á kreik, en
þá befði Hans liorfið.
— Nú sefur bann, sagði
Amanda. En klukkan tólf í nótt
kemur liann aftur.
— Hvað er nú þetta — sefur
hann allan daginn?
— Hann verður að gera það
jiegar liann vakir alla nóttina.
•— En livers vegna sefur liann
ekki alla nóttina?
— Vegna þess að það er hans
tími.
— En þú •— sefur þú á nótt-
inni?
— J-a, eins og ég verði ekki að
gera það úr því að ég er á fót-
um allan daginn.
— En í lierrans nafni, sagði
ég og gat ekki skilið neitt, -—
livers vegna getið ]iið ekki sof-
ið bæði á nótlinni og verið á
fótum á daginn?
Amanda leit fyrirlitlega á mig
köldum og votum augum. ■— Þú
skilur víst að það er ekki liægt
að haga því þannig með liann
Hans og mig. — Okkur kemur
svo illa saman, sérðu.
Eg varð alveg orðlaus og þreif
aði á koffortinu. Þetta lilaut að
vera ósamlyndi að marki, úr því
að þau lögðu það á sig að sofa
á daginn og vaka á nóttinni.
— Það er eina ráðið, sagði
Amanda. — Við liöfum liaft það
svona i mörg ár. Svona er nú
það. Hún handlék á sér bár-
fléttuna. — Var það ekki svo
að þú vildir fá keypt kaffi?
•— Ænei, ég befi tafist svo
lengi. Eg verð að lialda áfram,
sagði ég.
Amanda sagði ekkert við því.
Eg kvaddi og flýtti mér ú úr
dyrunum og bljóp við fót nið-
ur á veginn.
Nokkrum dögum síðar sat ég
á kerrunni hjá honum Zakris,
smábónda norður í sveitinni.
Við töluðum um alla heima og
geima, ég hafði gist bjá lionum
um nóttina, en liafði ekki getað
talað við liann fyrr en núna,
því að hann kom ekki fyrr en
seint heim i gærkvöldi. Zakrís
er smábóndi og situr i brepps-
nefndinni, og til þess að sýna
mér kurteisi keypti liann af mér
smárit. Færið var ágætt og ekki
kalt. Við Zakrís samkjöftuðum
elcki og lian nliafði tauminn
slakan á klárnum. Þegar við
komum út úr skóginum blasti
sveitin við vegamótin við okkur
og langt bús, sem einu sinni
bafði verið málað gult, og tvö
stafbúr, sem bölluðust sitt í
bvora áttina. Eg benti á húsin
og sagði frá lieimsókn minni þar.
— Merkilegt fólk, sagði ég.
IJafa þau lifað svona lengi?
Zakrís klóraði sér í skeggið.
— Svo að þú liefir komið til
IJans og Amöndu, sagði hann.
— Já nú líkur bráðum niður-
níðslunni á IJliðarbakka. Það
hefir komið fram tillaga 1 hrepps-
nefndinni um að kaupa þau burt
og setja þarna upp tilrauna-
skóla fyrir sveitina hérna í
kring. Og bún var samþykkt,
svo að nú verður þessu kippt í
lag í vor.
Nú skildi ég! Það var þess
vegna, sem Hans og Amanda
liöfðu verið svo mjög á móti
bókum og skóla! — En þeim er
nú eiginlega vorkunn sagði ég.
— Víst er þeirn vorkunn, sagði
Zakrías. En svona hefir það
verið öll þessi ár. Það sem Hans
vildi, vildi Amanda ekki. Ef Hans
vildi setja niður kartöflur vildi
Amanda sá korni á sama blett-
inn. Og svo rifust þau svo lengi,
að bvorki voru settar niður karl
öflur eða sáð lcorni. Þetta slamp-
aðist af ineðan þau liöfðu fólk í
húsmennsku, því að eittbvað varð
þetta fóllc að gera. En þetta fólk
átti börn i Ameríku eða í kaup-
staðnum og fór til þeirra. Ög
síðusu tiu árin liafa Hans og
Frh. á bls. 1b.
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Simi 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
BlaðiÖ kemur út hvern föstudag
Allar áskriftir greiðist fyrirfram
HERBKRTSprent