Fálkinn - 25.04.1952, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
AÐ var þessi hálfflaska af
vini, sem losaði um mál-
beinið á þeim. Án hennar hefðu
dömurnar tvær við litla borðið
innst í matvagninum varla tekið
upp á því að fara að tala sam-
an. París var nærri því tultugu
mínútna ferð frá þeim, en öld-
óttir ásarnir og frjósamir akr-
arnir liðu framhjá vagngluggan-
um — þorpið og breiðar trjá-
krónurnar, en ævagamlir múr-
veggir fornra bj'gginga sáust
orðið illa í rökkrinu. En inni
í inatvagni Austurlanda-lirað-
lestarinnar var birtan sterk og
messinggul, og þjónarnir áluðu
sig áfram af mikilli fimi um
þröngan ganginn með ibakka
sína.
Bak við matvagninn rugguðu
liinir vagnarnir í löngu lestinni,
svefnvagnarnir til Praha og
Frankfurt hnýttir í lest með
þeim, sem áttu að fara til War-
sjava og Budapest eða vögnunum
til Bratislava, Wien, Munehen
og Bukarest. Morguninn eftir
mundu þessir vagnar, sem nú
brunuðu áfram um kyrrlátt ak-
urléndið, hafa tekið stefnu í
ýinsar áttir — verða settir á ný
spor i Bar-le-Duc áður en nokk-
ur farþegi vaknaði, og fólkið
sem nú sat saman liafa gleymt
útliti hvers annars. Konurnar
tvær við horðið voru ókunnugar
ennþá, og sú sem sneri í öku-
áttina var falleg og með fallegt
hörund og i bládílóttum sirs-
kjól, eins og skólatelpa. Hún
sneri andlitinu út að gluggan-
um og hakan studdist á vinstri
liöndina, sem var liringlaus.
Lilla bogna konan á móti henni
hafði líka snúið andlitinu út í
myrkrið úti. Yfir allri persón-
unni, hárinu, fatnaðinum, aug-
unum og öllu, var eittlivað gam-
alt og lúið. En það stóð hálf-
ílaska af rauðvíni á milli þeirra
og það var gamla, skjátulega
konan, sem varð fyrri til að
bæra á sér og hallaði sér fram til
stúlkunnar.
„Kannske við getum skipt þess
ari flösku milli okkar?“ byrj-
aði liún lágt og nærri þvi auð-
mjúklega. „Við getunr borgað
sinn helminginn hvor,“ sagði
hún. Framburðurinn var ekki
fyllilega enskur né lieldur
ameriskur.
Unga stúlkan leit frá glugg-
anum. Hún sperrti upp stór
augun og liorfði á gömlu kon-
una eins og liún hefði vaknað
af draumi.
„ Jú, alveg sjálfsagt,“ sagði
hún. Og við það hefði getað
setið. En konan benti þjóninum
að draga tappann úr annarri
flöskunni. Þegar liann hafði
gert það og þurrkað korkagn-
irnar af stútnum, var það gamla
fílábeinsgula höndin, sem hellti
í glösin. Stúlkan hafði snúið sér
að glugganum aftur, með spennt
ar greiparnar á borðinu. Mjúkt,
dökkt hár liennar féll niður á
axlirnar og yfir bláa kjólinn.
„Hvað ég hata þetta!“ sagði
hún og horfði út og það var
eins og augu liennar gætu ekki
litið af landinu fyrir utan.
„Hvað ég hata að fara aftur
til Þýskalands," sagði hún og
rétti fram höndina og tók glas-
ið og saup fyrsta sopann úr
rauðvínsglasinu.
„Já, að fara aftur,“ sagði
gamla konan, en hún drakk
ekki. I staðinn tók liún upp
gráu bómullarvettlingana sína,
sem höfðu legið við hliðina á
diskinum og lagði undna þuml-
ana fallega saman og teygði
svo úr þeim á hnénu á sér.
„Já ;— fara til baka,“ sagði
hún hugsandi.
Unga stúlkan neyddist til að
hætta að bafa augun á glugg-
anum þegar liún fór að borða
súpuna, og svo ýtti liún disk-
inum sínum til hliðar. Varirn-
ar voru nýroðaðar með vara-
smyrsli en það voru lcvíðadrætt-
ir um munninn og bláu augun
voru livöss undir ennislokkun-
um. Gamla konan horfði á ungu
höndina, sem hellti góðu, verm-
andi vini á glösin.
„I hvert sldpti er það erfið-
ara en það var seinast,“ sagði
unga stúlkan stutt. Hún lagði
handlegginn á borðið og strauk
stéttina á glasinu með fingrun-
um. „Þér skiljið — ég fer til
Parísar um helgar einu sinni í
mánuði. Og í hvert skipti sem
ég verð að fara heim aftur er
eins og hjartað sé slitið úr mér
og fleygt ....“
„Og þér getið ekki átt heima
í París?“ spurði gamla konan.
„Eg verð að hugsa um vinn-
una mína,“ sagði stúlkan og
horfði á glasið, sem hún liring-
sneri í sífellu milli fingranna.
„Eg hefi stöðu á herstjórnar-
skrifstofunum í Frankfurt.“
Þjónninn hafði tekið súpu-
diskana, sett þann ósnerta of-
an i þann tóma, og stúlkan saup
á glasinu aftur.
„Eg tók þessa stöðu aðeins
til þess að komast í sömu heims
álfu sem Frakkland er í,“ sagði
hún og bar höndina fyrir and-
litið -— eins og þar væri tár,
sem hún vildi ekki láta sjá.
„Frankfurt, já,“ sagði gamla
konan. „Það er orðið langt síð-
an, en ég held að ég gæti nefnt
yður nafnið á hverri einustu
götu þar. Þér skiljið —- ég kom
þangað sem brúður einu sinni,“
sagði hún og lyfti glasinu og
dreypti ofurlítið á því, eins og
liún væri að reyna að láta gleði-
blæ vera yfir þessu, þó að langt
væri orðið umliðið. „Maðurinn
minn hélt fyrirlestra við liáskól-
ann þar,“ liélt liún áfram og
brosti, en höndin sem setti glas-
ið á borðið titraði eins og lauf-
blað í vindi, við endurminn-
ingarnar sem nú skaut upp i
huga liennar. Hún leit á svína-
kjötssneiðina, sem þjónninn
setli á diskinn hjá henni, en
hún sýndi ekki á sér snið til að
fara að borða. „Við áttum heima
þar í tuttugu og fimm ár.“
„Þá eigið þér minningarnar.
Þær eru auðæfi út af fyrir sig,“
sagði unga stúlkan eins og hún
öfundaði hana. „En ég á ekkert
nema óskirnar um livernig mig
langar til að allt sé.“
„Ojæja, þá skulum við halda
upp á minningarnar,“ ságði
gamla konan og lyfti glasinu
eins og hún ætlaði að mæla fyr-
ir skálum, en stúlkan var lirað-
drykk og slokaði i sig án þess
að taka eftir lyfta glasinu á
móti sér og vonarbrosinu, sem
lék um varir gömlu konunnar.
„Fyrir sex mánuðum hefði ég
ekki haldið ,að Þýskaland væri
viðbjóðslegasti staðurinn í heimi
frá mínu sjónarmiði.“ sagði
stúlkan, og gamla konan horfði
þögul á unga andlitið yfir borð-
ið. „Eg hélt að ég mundi kynn-
ast þvi hvað Þýskaland eigin-
lega er — eða var,“ hélt stúlk-
an áfram og hafði auga á ljós-
unum í þorpunum og smástöðv-
unum, sem liðu fram lijá glugg-
unum. „En ég lít á Þýskaland
sem einangrað land, eins og
holdsveikranýlendu, sýkta eyju,
sem frjálsir menn hafa lagt
undir sig, — menn sem sjálfir
liafa smitast og glatað frjáls-
ræðinu.“
„Já,“ sagði gamla lconan, „en
þér vitið að það getur svo margt
komið fyrir mennina.- Eða mað-
ur ætti kannske íremur að segja
að því eldri sem maður verður
því fleira ber við.“ Þjónninn
tók diskana af borðinu ög gamla
konan brosti yfir borðið, eins
og hún vildi biðjast afsökunar.
„Eg get ekki hugsað um Þýska-
land öðruvísi en þegar ég var
ung, og Frankfurt man ég frá
því að ég var brúður,“ sagði
hún. Og nú kom óvænt dirfska
í svip liennar, það lá við að
léttúð skini úr gömlum augun-
um. „Heyrið þér,“ sagði hún,
„ég á eitthvað af frönskum pen-
ingum eftir — (mig langar til
að kaupa hálfflösku i viðbót.“
Þjónninn dró tappann úr hinni
flöskunni og þurrkaði af stútn-
um, svo setti hann diska með
lambasteik og grænmeti fyrir
þær. Og undir eins og gamla
konan þagnaði sneri stúlkan sér
út að glugganum, þar sem land-
ið flaug fram lijá og henni
fannst það glatast að eilífu út í
myrkrið. Á morgun yrðu þær
í Frankfurt og sæju sundur-
sprengda járnbrautarstöðina í
grárri morgunskímunni og
brunnar rústir, sem i spekings-
legri ró stóðu opnar við öllum
veðrum og sýndu brot og leif-
ar af hlutum, sem einu sinni
liöfðu táknað heimili og þæg-
indi. Miðstöðvarofn sem liékk á
rörinu niður úr gólfi, sem hafði
brotnað fyrir fimm árum, eða
baðker uppi á þriðju hæð hátt
UPP yfir dauðum magnoliatrján
um.
„Kannske er það svo, að stað-
urinn sem maður byrjar lífið
á sem brúður, verði alltaf óum-
breytanlegur í meðvitundinni,“
sagði gamla konan aftur, og
unga stúlkan sneri sér frá glugg-
anum og hellti glösin full. „Það
var starfið mannsins míns á
liáskólanum, og svo voru það
hinir prófessorarnir, og lista-
menn, margir þeirra voru rit-
liöfundar, og stór vinahópur,“
hélt gamla konan áfram, og
brosti meðan liún talaði. „Við
höfðum samkomur og umræðu-
fundi, ekki aðeins með mennta-
mönnum heldur líka handverks
mönnum, ýmiss konar iðnaðar-
mönnum og jafnaðarmönnum,
þvi að Frankfurt var í þá
daga höfuðból liins frjálslynda
Þýskalands. Og þar dó maður-
inn minn, árið 1934. Hann var
mjög hygginn, og kaus þetta ár
TiI bflko til Fmokfiirt
Saga eftir KAY BOYLE.

I