Fálkinn - 10.01.1958, Qupperneq 5

FÁLKINN
5
hún hafði leikið á þá.' Tito hafði boð-
ið þeim að framselja tíu fanga til
þess að fá þennan eina. Hefðu þeir
vitað að þetta var kona Titos mundu
þeir aldrei hafa sleppt Herthu.
Þau bjuggu enn saman árið 1946,
er Tito liafði verið skipaður einræðis-
herra Jugóslavíu austur í Moskva. En
svo gerðist það einn morguninn er
Tito var í eftirlitsferð að hann rakst
á Drusjenku! Hún hafði verið dæmd
til dauða í Berlin en náðuð á elleftu
stundu. Nasistar höfðu ekki viljað
drepa hana því að þeir töldu víst að
þeim gæti orðið hagur að því að hafa
konu Titos sem gísl. Amerikumenn
slepptu henni úr varðhaldi er þeir
komu lil Berlínar, og loksins komst
hún til Beograd, peningalaus og alls-
laus. Hún vildi ekki valda neinum
vandræðum þar. Hún vissi að Tito
var kvæntur aftur, og vildi ekki baka
honum óþægindi, í þeirri tignarstöðu,
sem hann var nú kominn i.
JOVANKA VAR MAJÓR.
Titon varð frá sér numinn af fögn-
uði er hann sá Drusjenku og þóttist
hafa hana úr helju heiimta. Hann
varð hrærður yfir hollustu Drusjenku
og fórnfýsi — að vilja draga sig i hlé
og ekki gera neinar kröfur lil síns
fyrrverandi eiginmanns. Lýsti hann
yfir þvi, að hún væri ein af stórhetj-
um þjóðarinnar. En óstin var ekki
kulnuð. Hann skildi við Hertlni og
giftist Drusjenku á ný. Þau bjuggu
svo sjö ár saman í Beograd, þangað
til Tito afréð að giftast hinni ungu,
siðfáguðu og undurfögru Jovönku,
sem líka var ein af hetjum kommún-
istaflokksins í Jugóslaviu. Hún hafði
barist með Tito og hjálpað til að
steypa konungsættinni af stóli. Hún
var kommúnisti, en Tito hafði ekki
þekkt liana á stríðsárunum. Þegar
])au kynntust var Jovanka majór í
her einræðisherrans. Hún sómdi sér
undurvel í einkennisbúningnum og
júgóslavneskur hershöfðingi komst
að orði um hana í staupaboði fyrir
enska liðsforingja, að hún mundi
liafa verið í þingum við ekki færri
karhnenn en Tito konur, svo að þar
hitti skrattinn önnuu sina.
Polognia fyrsta kona Titos dó i
Rússlandi — að minnsta kosti er sagt
svo í Jugoslaviu — og það tekur af
öll tvímæli um að þau séu skilin.
Sonur þeirra barðist í rússneska
hernum í stríðinu og missti aðra
höndina.
Þrátt fyrir allar stjórnmálaerjur
lætur Tito sér mjög annt um vini sina,
og enn þann dag í dag heimsækir
hann oft Herthu konu sína og lætur
hana segja sér álit kennara, bænda
og verkamanna á einræðisherranum.
VINSAMLEG GAGNRÝNI.
Það er eigi síst Herthu að þakka
að Tito fékk að vita, að bændurnir
í Jugóslavíu kunnu þvi illa að hetjan
þeirra, Tito, hafði gaman af að sýna
sig i fáránlegustu óperettuprinsa-ein-
kennisbúningnum með fjölda af kross-
um, sem hann hafði látið smíða sjálf-
■ur, og leit út eins og glitrandi jóla-
tré. Hún gaf honum það ráð að vara
sig á „kampavínssamkvæmunum“.
Það er sagt að Tito hafi látið
berast út um sig sögur af ýmsum ást-
arævmtýrum til þess að vekja um-
tal, og hafi gaman af því. En þó brást
amerísknm blaðamönnum bogalistin
er þeir fóru að orða þau saman Tito
og söngkonuna Zinka Milanov frá
Metropolitanóperunni er hún kom og
söng í Beograd. — Þetta er flónstegur
söguburður, sagði Tito. — Ég lifi í
hamingj usömu hj ón aha ndi.
Eigi að síður eru sífellt að koma
á kreik ýmsar bósasögur um Tito, en
sagt er að óvinir hans, sem lifa í út-
legð, búi flestar þeirra til. Þessar
sögur þykja trúlegar, því að Tito er
glæsilegur maður og -hefir ekki verið
við eina fjölina felldur, fremur en
Peron argentínski.
En hvað sem skiptum lians við
kvenfólkið líður, þá er svo mikill
kajrni í þessum manni, að veröldin
hlýtur að taka eftir honum. Og nú
hefir hann sér ti! stoðar ráðsetta,
menntaða og fallega konu, sem vissu-
Þingstörfin voru tilbreytingameiri
en nú i gamla daga. Þá kváðu þing-
menn -upp dóma, sem fullnægt var
jafnóðum, svo að þingmenn gátu horft
á hengingar, drekkingar, galdrabrenn-
ur og aftökur á höggstokki sér til af-
þreygingar og tilbreyingar. Á Alþingi
1703 var mikið um aftökur; þá voru
m. a. teknir af lifi útileguþjófar, sem
teknir voru í ihelli við Hverinn eina.
Seilu-annáll segir svo frá, 1703:
„Dag þann sama, sem þingið var
sett, var dæmd til dauða Katrín Þor-
varðsdóttir frá Hvítanesi Erlendsson-
ai fyrir barnsmorð. Faðir þess, Auð-
unn Sigurðsson Magnússonar og Ingi-
bjargar Björnsdóttur, systur Sigurðar
lögmanns, hafði htaupið hurt af Akra-
nesi um vorið fyrir páska. Var henni
drekkt föstudaginn eftir fyrir neðan
lögréttuna, fékk hún kirkjuleiði og
var grafin heima við ÞingvöU. —
Þennan sama dag voru þar hengdir
3 þjófar, hét hinn fyrsti Jón Þórðar-
son, ættaður úr Gnúpverjahrepp,
annar Jón Þorláksson, ættaður úr
Landeyjum; þeim fylgdi piltungur
nokkur, er Gísli hét Oddsson, ætt-
aður úr Hrunamannahrepp. Þessir
komu úr Gullbringusýslu. Það er af
þeim framar að segja, að Jón Þórðar-
son fór austur úr Hrepp uni allra-
lieilagramessuleytið veturinn fyrir,
og Gisli með honum; flökkuðu síðan
vestur um sveitir, uns þeir komu í
Hvamm. Þar aðskildi þá .Tón Magn-
ússon sýslumaður. Fór Jón einn upp
þaðan uns hann kom á Kvennabrekku,
og fann þar á næsta bæ Jón Þorláks-
son. Gerðu þeir þá félag sitt og fóru
báðir suður til Borgarfjarðar, og yfir
Hvítá, i Bæjarhrepp. Þar kom Gísli
tit þeirra. Fóru siðan allir suður til
Skorradals og hófu stuldi mikla; fóru
þeir með þeim suður um Hvalfjarðar-
strönd, Kjós og Mosfellssveit, og svo
suður á Vatnleysuströnd. Þar stálu
þeir síðast í Flekkuvík, og fóru svo
til fjalls upp og allt suður á Sels-
völlu; þar tóku þeir sér liæli undir
skúta nokkr-um, en er þeir höfðn þar
lítt staðar numið, kom til þeirra Hall-
ur Sigmundsson, búandi að ísólfs-
skála i Grindavík, og vandaði noklc-
uð svo um þarveru þeirra. Leist þeim
lcga getur orðið honum að eins miklu
gagni sem stjórnmálamanni og Evita
varð Peron sínum forðum.
En sá er munurinn á Jovönku og
öðrum einræðisherrafrúm á þessari
öld, að liún er gáfaðri en Eva Braun,
ekkja Stalins og Evita Peron eða frú
Franco. Hún beitir áhrifum sinum á
Tito þannig, að hann heldur jafnan
að hann hafi gert ákvarðanir sínar
upp á eigin spýtur.
þá eigi að vera þar lengur, og fóru
norður með fjallinu i helli þann, er
skammt er frá hverinum Eini. Voru
þar síðan 3 vikur, og tóku 3 sauði
þar í hálsun-um, ræntu einninn ferða-
mann, er Bárður liét Gunnarsson úr
Flóa austan. Loksins i víkinni fyrir
a'tþing fór Jón Árnason, búandi í
Flekkuvík, upp til hellisins við 12.
mann, og hittu þá heima. Vildu þeir
eigi skjótt í ljós koma, uns Jón hleypti
byssu af, er hann hafði, og bað hvern
sinna fylgdarmanna skjóta af sinni
byssu. Cierði liann það til skelks þjóf-
unum, því eigi voru fleiri byssurnar
en tvær. Hann skaut hettu af höfði
Jóni Þorlákssyni, svo að lionum
grandaði ekki. Féll þjófunum þá hug-
ur og gengu i héndur þeim. Voru síð-
an allir teknir og fluttir inn til Bessa-
staða. Þar voru þeir 9 nætur og á
þeim tima rannsakaðir á Kópavogs-
þingi, færðir síðan upp á þing, og
hengdir báðir Jónarnir, en Gísli hýdd-
ur sem bera mátti, og rekinn svo til
sveitar sjnnar; var honum vægt fyrir
yngis sakir. — Þriðji þjófur var þar
hengdur sama dag, er Gisli hét Ein-
arsson, norðlenskur, kom úr Borgar-
f jarðarsýslu; þeír iðruðust allir.
Mánudag næsta þar eftir var hengdur
hinn fjórði þjófur, er Jón hét Jónsson
úr ísafjarðarsýslú, ungur að aldri,
fékk og svo iðrun.“
Frá alþingi 1705 segir svo: „Alþing
fjölmennt. Þar hálshöggvinn Árni
Björnsson, Grímssonar smiðs, úr
Reykjadal norðan, er átt hafði barn
við konusystur sinni, er Kristín hét
Halldórsaóttir; lienni drekkt i Laxá
i Reykjadal, skömmu eftir þingið.
Einninn Salómon Hallbjörnsson úr
Snæfellsnessýslu, er átt hafði barn við
systurdóttur sinni, er Ólöf hét Jóns-
dóttir, og henni drekkt; hinn þriðji
Sumarliði Eiriksson úr Strandasýslu,
er átt hafði barn við hálfbróðurdótt-
ur sinni, Ragnhildi Tómasdóttur, og
henni drekkt. Kolfinna hét kona Ás-
bjarnardóttir úr Kjós; hún hafði átt
harn við giftum manni, er Iíetill liét
Jónsson, Narfasonar, og myrt það,
henni drekkt. Ketill strauk, svo hann
náðist ekki undir rétt.
Það var sterkur Icikur hjá Tito að gera Jovönku að „fyrstu frú þjóðar-
iunar“. Hún vekur hvarvetna athygli fyrir fegurð og gáfur.
Úr ftifoálum
4f.
OMiir Ditdtr Bldjjollum