Fálkinn - 19.06.1959, Blaðsíða 4

4
FÁLKINN
t,(fxembcupg
er auðugt land og
á sér merka sögu
Eftir sex ár heldur stórhertoga-
dæmið Luxemburg hátíðlegt þús-
und ára ríkisafmæli sitt. Það hefur
að vísu verið undir aðra gefið ann-
að veifið, þessi þúsund ár, er ríkið
telst stofnað árið 963. Og byggt
hefur landið verið framan úr forn-
eskju. Fyrst voru þar Ligurar, en
hálfri sjöttu öld fyrir Krists burð
hröktu Keltar þá burt og sátu þar
í 500 ár, uns hersveitir Cáesars lögðu
þá undir sig kringum 50 árum f. Kr.
Sigefroid Ardenna greifi er talinn
stofnandi ríkisins og höfuðborgar-
innar. Hann átti góða menn að og
fékk afsal fyrir jarðarskika, þar
sem nú stendur höfuðborgin, 12.
apríl 936, á Bockhamri. Greifinn
af Trier var seljandinn og staðurinn
hét Lucilinourhue, en Sigefroid
skírði staðinn Lutzelburg (Litla-
höll). Þarna á hamrinum voru rúst-
ir af rómversku virki frá 3. öld, eins
og víðar þar, sem Rómverjar höfðu
haft bækistöð.
Sagan segir að Sigefroid greifi
hafi lofað djöflinum sál sinni, ef
hann byggði fyrir sig kastala á
Bockhamri á einni nóttu. Þar stend-
ur enn hálffallinn turn, sem kvað
vera hluti af þessu virki, og heitir
„Brotna tönnin“. En önnur þjóð-
saga er sú, að einn dag reið Sige-
froid um Alzette-dal. Sá hann þá
hvar fögur kona sat uppi á hamrin-
um og greiddi hár sitt. Hann bað
konunnar og kvæntist henni. Þetta
var afgyðja og hélt Melusina. Hún
töfraði fram höllina á einni nóttu
og gaf manni sínum. En hún lagði
ríkt á við hann, að hann mætti ald-
rei spyrja um uppruna hennar, og
alla laugardaga vildi hún vera ein,
og mátti hann þá aldrei hnýsast um
hana. Þetta hélt hann í mörg ár,
en loks kom að því, að hann í af-
brýði veitti henni eftirför í laumi
einn laugardagsmorguninn. Hún
stakk sér í ána, en varð að samri
stundu að hafmeyju. Þá brá Sige-
froid svo að rann rak upp vein. Er
Melusina heyrði það, leit hún rauna
lega til hans og hvarf inn í hamar-
inn. Sigefroid sá hana aldrei síðan,
en 7. hvert ár vaknar hún aftur til
mannlífsins og sést þá, ýmist sem
undurfögur kona, eða sem naðra
með lykil í munninum. Sá sem þor-
ir að kyssa þessa konu eða hrifsa
lykilinn úr kjafti nöðrunnar, eign-
ast alla fjársjóði Luxembourg og
frelsar Melusinu úr álögunum. En
Luxembourg — höfuðborgin.
Gamall kastali.
hún situr enn í hamrinum og saum-
ar kjól — stingur eitt nálarspor 7.
hvert ár. Og verði kjóllinn fullgerð-
ur áður en hún leysist úr álögun-
um, mun hamarinn gleypa alla
Luxembourgbúa!
------En svo vikið sé að veru-
leikanum, er það af höllinni á
Blockhamri að segja, að hún var
stækkuð og fullkomnuð fyrstu ald-
irnar, en á 15. öld fór henni að
hnigna og er nú í rústum. En í
hamrinum undir henni eru jarð-
göng og grafhýsi, um 25 km. löng
og mundu allir íbúar borgarinnar
rúmast þar, svo eigi er skortur á
loftvarnarbyrgjum í höfuðstaðnum.
í loftárásunum í síðari heimsstyrj-
öldinni voru oft um 40.000 manns í
þessum gömlu jarðgöngum í hamr-
inum. Það voru Spánverjar, sem
grófu þessi göng, er þeir ætluðu að
fara að endurbæta virkið, árið 1632,
en það féll þó í hlut virkjameistara
Lúðvíks 14. — Sébastien de Vau-
ban greifa (1633—1707) — að full-
komna virkin á Bockhamri svo, að
þau voru talin óvinnandi. Ná-
grannastórveldin réðu því að þau
voru lögð niður á árunum 1867—
80, en síðan 1933 hefur almenningur
átt aðgang að rústunum og hellis-
göngunum. Og nú draga þessi gömlu
mannvirki fjölda skemmtiferðafólks
að, og margir líkja þeim við kata-
komburnar í Róm.
— En höfuðstaðurinn hefur fleira
að sýna en gamla virkið í Bock-
hamri. Þar er dómkirkja Notre
Dame, upprunalega reist af Jesúít-
um og með stórmerkilegu orgeli, og
skammt frá henni stórhertogahöll-
in, en elsti hluti hennar er byggður
af Spánverjum á 17. öld. En St.
Quirinus-kapellan, höggin inn í
klett, er elsta mannvirkið í Luxem-
bourg, og eitt af elstu mannvirkjum
kristninnar.
Einn er sá staður, sem Luxem-
bourgurum er helgur, og þeir sýna
útlendingum með miklum fjálgleik.
Það er bletturinn fyrir framan
gamla stórhýsið Ditsch, sem Jóhann
blindi stóð á, er lýðurinn hyllti
hann, snemma á 14. öld. Hann var
greifi af Luxembourg og konungur
í Bæheimi, og þó blindur væri tók
hann þátt 1 orustunni við Crecy
1346 með Philippe II. Frakkakon-
ungi gegn „svarta prinsinum“, rík-
iserfingja Englands. Þar féll Jó-
hann blindi. „Orustan var ekki
dauða þessa manns virði“, sagði
svarti prinsinn og tók þrjár strúts-
fjaðrir úr hjálmi Jóhanns og' tók upp
Turn Notre Dame í Luxembourg.