Fálkinn - 28.06.1961, Síða 30

Nótt í skóginum -
Framh. af bls. 28.
komu þeir auga á einkenmlega mann-
veru, sem kom í áttina til þeirra neð-
an frá ströndinni. í fátinu, sem á þá
kom, greip annar þeirra smáhlut, sem
hékk niður úr loftinu. Hann ætlaði að
nota hann sem sönnunargagn, þegar
þeir segðu félögum sínum frá þessu.
Síðan, þegar ég fór með þá í þetta
næturferðalag, gátu þeir engan veginn
ráðið við forvitni sína, þó hún væri
nærri því búin að kosta okkur lífið.
Áframhald sögunnar þekkti ég allt of
vel. Og þó — þegar allt var hjá liðið
og við vorum úr allri hættu, þá sá ég,
að við höfðum ratað í mjög óvenjulegt
ævintýri, sem við yrðum öfundaðir af,
þegar frásagnir kæmu af því í blöð-
unum.
En það kom aldrei í blöðunum. Litli
hluturinn, sem drengirnir tóku í skip-
inu, kom í veg fyrir það með vægast
sagt mjög einkennilegri hegðun í hvert
skipti, sem við gerðum tilraun til að
koma þessu í blöðin. Einu sinni þegar
ég var að ljúka við handrit af þessum
atburðum, kom hann fljúgandi úr hill-
unni, þar sem hann lá, og velti blek-
byttu yfir það. í annað skipti kom hann
fljúgandi í höfuðið á eiganda sínum,
þegar hann ætlaði að hringja til blaða-
manns. í þriðja skiptið braut hann lins-
una í ljósmyndavélinni minni. Þá gáf-
umst við upp við það, að verða frægir
menn. Við urðum ásáttir um, að gleyma
ævintýrinu og gera enga tilraun til að
koma því í blöðin. Þá fengum við líka
að vera í friði. Dag nokkurn fundum
við aðeins fíngert ryk, þar sem hlutur-
inn hafði legið.
Nú er liðið meira en ár síðan þetta
gerðist. Við höfum ekki minnzt á
þetta við nokkurn mann, svo að ég bíð
í mikilli eflýrvæntingu, hvort geimbú-
arnir hafi fyrirgefið okkur. —
Að morgni dags -
Framh. af bls. 13.
kvað við af formælingum og stígvéla-
traðki.
Ég flaug fremur en gekk upp stig-
ann og út á þilfar.
Fyrir tangann sá maður nú koma
skip fremur lítið og meinleysislegt en
grái liturinn boðaði ekki gott.
Sigurjón, sem hafði rifið alla glugg-
ana í stýrishúsinu upp á gátt, virtist
mjög órólegur.
„Er ekki bezt að láta það fara, sleppa
því?“ spurði hann nú.
Og ekki stóð á svarinu hjá Gunnari.
„Vitanlega,“ öskraði hann og hrækti á
tærnar á sér.
Sigurjón setti á fulla ferð, og Einar
skrúfaði frá spilinu. Ég horfði til skips-
ins, sem nú stefndi til okkar á mikilli
ferð. Svartflekkótt súla, sem fylgdi
okkur eftir, gargaði í sífellu til okkar
hvellum tóni. Það var eins og hún væri
að reka á eftir okkur.
„Strákur!“ skrækti Sigurjón til mín
hás af æsingi, „náðu í tvær handfæra-
rúllur.“
Ég hljóp niður í þann mund, sem
víraendarnir smullu í borðstokknum.
Um leið gall við skot frá varðskipinu.
Ég heyrði, að Sigurjón dró niður í vél-
inni með miklum flýti og lét gluggana
upp hvern á fætur öðrum. Við höfðum
AERO -
Frh. af bls. 17
Hraði hljóðsins er 340 metr-
ar á sekúndu í stöðluðu lofti
við sjávarmál, eða 1224 km/
klst. Hitaaukning veldur aukn-
um hljóðhraða, sem nemur um
0,61 m/sek. fyrir hverja Celsí-
usgráðu. Staðlað loft (I.S.A.
'= „International Standard
Atmosphere“) merkir, að hit-
inn sé t. d. 15°C við sjávar-
mál og loftþrýstingur 1013,3
millibarar (760 mm kvikasili-
ursþr.). f veðrahjúpi („tropo-
sphere“) jarðar lækkar hitinn
um 2°C við hverja 305 m upp,
og getum við þannig fengið
staðlað loft í 3048 m hæð, þar
sem loftþrýstingurinn er 697
millib. (um 523 mm) og hit-
inn rH 4,8°C. Þegar um er að
ræða afköst vélflugna, er
venjulegast miðað við staðlað
loft, I.S.A., við sjávarmál.
Mach-tala (M) vélflugna er
hlutfallið milli hraða flugn-
nana (V) áfram og hljóðhrað-
ans (a) í loftinu umhveríis
þær. Yfirhljóðhraði („super-
sonic speed“) er því hraði vél-
flugu, sem flýgur svo hratt, að
Mach-talan er hærri en einn
heill, og miðað við stalað loft
við sjávarmál myndi hraðinn
þá vera meiri en 1224 km/klst.
'30 éXlkinn
Samkvæmt ofansögðu getur
sama M-tala táknað mismun-
andi hraða í km/klst. eftir
flughæðinni. M 0,75 er t. d.
920 km/klst. miðað við sjáv-
armál, en 800 km/klst. í 11000
m hæð. Sömuleiðis er t. d.
M 0,97 1200 km/klst. við sjá-
arvál, en 1150 km/klst. í 3050
m hæð.
Allar Aero Commander
flugurnar hafa verið hávængj-
ur, en á þessari nýju þotu
verður vængurinn lækkaður
nokkuð. Aero Commander
hafa, eins og Cessna o. fl., lagt
mikla áherzlu á hið mikla
jafnvægi hávængjunnar, og í
því sambandi gjarnan vitnað
til fuglanna. Með nýrri stað-
setningu hreyfla getur þó við-
horfið breytzt nokkuð. Til
dæmis segir Sud-Aviation, að
vegna þess, að Caravelle sé
lágvængja, geti blökurnar var-
ið loftinnsogsop hreyflanna
fyrir grjótkasti frá vænghjól-
unum. Þetta er auðvitað ekki
ástæðan fyrir lágvængjubygg-
ingu, og Aero Commander hef-
ur heldur ekki yfirgefið há-
vængjulagið alveg. Eldhætta
er nú svo til úr sögunni vegna
fjarlægðar hreyflanna frá
eldsneytisgeymunum, sem eru
í vængjunum.
Frá flugéðlisfræðilegu sjón-
armiði virðist afturvik vængj-
anna (eða vængsins, „sweep-
back“) á Aero Commander
1121 vera lítið miðað við M.
Að vísu er M „1121“ ekki
hærri en 0,80, og Aero Com-
mander hafa líklega hugsað
sér að samræma einfaldan
væng litlum og miklum hraða.
Hins vegar er ekki úr vegi að
drepa stuttlega á afturvik
vængja yfirleitt:
Afturvik vængjanna er til
þess að vinna á móti hinni
miklu loftviðnámsaukningu
vegna áfallsaldna („shock
waves“), sem myndast, þegar
flogið er með hraða nærri
hljóðhraðanum („transonic
speed“). Við þennan hraða er
M nærri því að vera einn heill,
venjulega á milli 0,8 og 1,2,
en ölduloftviðnámið („wave
drag“) eykst sérstaklega mik-
ið við M 0,7. Öll horn og veru-
legar ósamfellur, sem hindra
loftstreymi um hlut, er hreyf-
ist með hljóðhraða, valda á-
fallsöldum eða útþensluöldum
(„expansion waves“). Þegar
áfallsöldurnar frá vélflugu
berast til jarðarinnar, geta
menn hey<rt eða fundið allt að
þrjá hvelli eða hljóðhögg
(„sonic bangs“). Venjulega
verða menn aðeins varir við
eitt og þykir nóg.
Því meira sem vængirnir
eru látnir vita aftur, þeim
mun meira lækkar loftvið-
námsstuðullinn („drag coeff(-
cient“). Vængir fjarstýrðra
flugvopna hafa venjulega ekk-
ert afturvik, því að við M 2
og þar yfir, eru þeir vængir,
sem hafa strengfjórðungslínu
(„quarter-chord line“) horn-
rétt á miðlínu skrokksins,
betri en hinir, nema þá aftur-
vikið sé mjög mikið (> 60°).
Strengfjórðungslínan er dreg-
in í gegnum strengfjórðungs-
punkta („quarter-chord po-
ints“), sem eru fjórðung af
lengd (lofthrifs-)strengjanna
(,,aerodynamic)-chords“) eða
breidd vængsins frá frambrún
hans.
Það er ekkert launungamál,
að þotur eins og Aero Com-
mander 1121 eru nú hinir
mestu munaðargripir, en
markaðurinn fyrir þær engu
að síður mikill. Mörg fyrir-
tæki áætla smíði svipaðra
flugna, að sjálfsögðu hverja
með sínu lagi, en Caravelle-
stíllinn, með mismunandi há-
um stélfleti, mun verða ríkj-
andi. Bandaríkjamenn hafa
verið dálítið tregir til að hafa
hreyflana sitt hvorum megin
á skrokknum aftanverðum, en
það er mikið að breytast, hvað
sem byggingarlaginu líður að
öðru leyti.
Að lokum má geta þess, að
söluverð Aero Commander
1121 með öllum fullkomnustu
siglingatækjum, er áætlað
555.000 dollarar.
Arngr. Sigurðsson.