Fálkinn - 15.11.1961, Blaðsíða 9

sofið í flugvél.------,,Svo sér hann
líka svo feiknarvel með nýju gleraug-
unum,“ laumar Árni Stefánsson kvik-
myndatökumaður inn í.
Sigurður biður Björn að kalla upp
Jón Sigurgeirsson á Akureyri, —------
þeir eru tveir með sama nafni, sem eru
framámenn á staðnum.
„Það er ferðafélagsmaðurinn, sem þú
átt að ná í. Hann ætlar með í Herðu-
breiðarlindir, og svo förum við í Öskju,“
tínir Sigurður út úr sér.
„Það er þoka á Grímsvötnum,“ taut-
ar Björn.
„Það er andskotans engin þoka á
Grímsvötnum," andmælir Sigurður. —
— -—- Honum er dálítið annt um þau.
--------„Það er sko enginn vandi að
komast í þau,“ lætur hann fylgja með
töluverðum áherzluauka.
„Jæja?“ verður mér að orði. „Ég
hef gert til þeirrar farar árangurs-
litlar tilraunir.“ — — — Sigurður bros-
ir og skilur, og segir, trúlega til skýr-
ingar:
„Svona normalt.“
Sennilega hefur jöklaþýfið í fyrra-
haust verið „ónormalt“,--------hugsa
ég.--------Þá veit maður það.--------
Spenningurinn eykst. — — — Gos,
eða ekki gos?-------— Hvar er mökkur-
inn? — — — Við sjáum Öskjuvatn.
--------Vítið.--------
„Hvað er Vítið djúpt?“ spyr Elín
Pálmadóttir, eldfjalla- og jöklablaða-
maður Moggans.
„Það er nú það, sem enginn veit,“
verður jarðfræðingnum til svars.-----
„Það átti að mælast á liðnu sumri, en
komst ekki í verk vegna anna þeirra,
sem um skyldu sýsla.“
„Sjáðu, hvað Ameríkanarnir kalla
Víti,“ segir Björn og réttir mér landa-
bréf af Öskjusvæðinu. Þar stendur við
Öskjuvatnið nafnið „Lighthouse".-----
Jú, mikið rétt, Víti — Viti •—- Light-
house! Svona geta nafnavitleysurnar á
landabréfinu orðið til.
Nú sjáum við verksummerkin, sprung-
ur, svartar sprungur í fannbreiðunum,
og það leggur gufumökk upp af þeim.
Björn lækkar flugið mjög og segir:
„Nú tek ég Vítið, við fljúgum í Víti!“
Það stendur heldur ekki á því. í lág-
flugi sveimum við yfir þessu ferlega
sprengjuopi frá því í gosinu 1875. Við
sjáum greinilega litaskiptinguna á vatn-
inu. Þeir sem kunnugir eru hér stað-
háttum, segja, að venjulega sé vatnið í
Víti gulbrúnt, en nú hafi það greinilega
dökknað. Nálægt miðju vatnsins sést
brot á vatnsfletinum. Það kraumar í
Víti. Verulega heitt getur það þó varla
verið orðið, því að með vatnsbökkunum
sýnist vera krap.
Þá er haldið að sprungunum. Þær eru
fjórar og allar í beinni línu norður af
Víti og ekki alllangt frá Öskjuopinu.
Þetta eru trúlega leirhverir. Úr jaðri
einnar sprungunnar leggur jafnan gufu-
mökk, og stíga gufubólstrarnir nokkuð
hátt.--------Sennilega eru þetta fyrir-
bærin, sem norðlenzku fjárleitarmenn-
irnir sáu úr flugvél mánudaginn 9. okt.
og fyrst varð til þes's að draga athygli
manna að umbrotum á Öskjusvæðinu.
— •—• •— Það rennur volgur lækur úr
sprungunni, sem gufuhverinn er í.
Björn segir:
„Allir viðbúnir, nú stingum við okk-
ur!“
Vængurinn stefnir að fjallshlíð, sveigj-
an er geysimikil, en við sjáum líka
verksummerkin mjög vel.----------Fimm
myndavélar smella af svo til samtímis.
Það skiptir miklu máli að ná sem bezt-
um myndum af jarðraskinu strax í upp-
hafi, ef um gos skyldi síðar verða að
ræða. Það er vissulega ekki auðvelt verk
að ná sæmilegum myndum þarna, móða
á rúðunum, vélin ókyrr og mjög hall-
andi, og svo bregður sýninni aðeins fyr-
ir eitt andartak. En Björn er snilling-
ur, sjálfur myndatökumaður og 'þekkir
alla staðhætti nákvæmlega. Hann við-
hefur hér sömu vinnubrögðin og í þau
tvö skipti, sem ég hef flogið með hon-
um ofan í Grímsvötnin. Maður dáist að
nákvæmni hans og öryggi, enda hefur
maður á tilfinningunni, að Birni sé
hægt að treysta.
Við hringsólum þarna góða stund,
tökum myndir og Sigurður grandskoð-
ar öll ummerki.
Hvað úr þessu verði?
Hinn nýbakaði heiðursdoktor þurrkar
af gleraugunum sínum og úttalar sig
varlega:
„Það er greinilega eitthvað um að
vera þarna niðri, eitthvað nýtt.“
Björn staðfestir það líka, því að hann
hefur nýverið flogið um þessar slóðir.
Sigurður heldur áfram:
„En hvað úr þessu verður er ekki gott
að segja, kannski er þetta upphaf að
stórgosi, hraungosi, sem ekki þyrfti að
komast í algleyming fyrr en eftir eitt
ár, því að Askja getur verið lengi að
undirbúa sig.---------Ef til vill kynni
þetta heldur ekki að verða annað en
smágos, sem kæmi fljótlega? Það er
ekki gott að segja um þetta á þessu stigi,
en greinilegar hræringar eru þarna og
þær gætu mjög líklega verið undanfari
stærri hluta.“
Dagurinn er dásamlegur, sólbjart og
skyggni um öll öræfi. Hvarvetna ný-
snævi á fjöllum. Nýsnævið lýkur upp
jarðsögu landsins, svartir bergstallar,
hamrabelti, snjólausir dalir, gil og skorn.
ingar eru þau blöð jarðmyndunarsög-
unnar, sem snjólínurnar gera jafnvel
leikmanni auðlesin. -------Fagurlega
skartar hún Herðubreið, þakin nýsnjó-
um og reifuð línufögrum klettabeltum
og dökkum skriðum. — ------Afskekkt-
ur og lífvana sýnist sá tilkomumikli
Bifreiðir Guöm. Jónassonar við hraunjaðarinn litlu eftir hádegi 28. okt. (Ljósm. Þ. Jós.)