Fréttablaðið - 18.11.2009, Page 27

MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVEMBER 2009 9hátíðarrit fríkirkjunnar ●
HVÍSL Í EYRA  ENGIN ÁBYRGÐ
Samningurinn og lögin voru mörg
ár í undirbúningi í einkasamtali
milli ríkisstjórnar annarsvegar og
eins trúfélags hinsvegar. Þar var
hvíslað í eyru á báða bóga til að ís-
lenskur almenningur flækti ekki
málið og látið var sem önnur krist-
in trúfélög væru ekki til.
Kirkjustofnunin vill nú láta líta
svo út að samningur þessi hafi verið
meitlaður í björg á Þingvöllum fyrir
þúsund árum rétt eins og boðorð-
in tíu á tímum Móses. Nokkuð sem
við eigum að gleypa og meðtaka án
hugsunar eða gagnrýni. En Þorgeir
Ljósvetningagoði hafði aldeilis ekk-
ert með þennan gjörning að gera.
Enda er sú kirkjustofnun sem hér
er við lýði, einungis seinnitíma til-
búningur. Samningurinn er nýgerð-
ur, blekið vart þornað og alls ekki í
þágu þjóðar. Hann stríðir jafnframt
gegn því fegursta sem við þekkjum
í boðskap Krists og Lúthers, hann
mismunar og skapar ójöfnuð og
óeiningu meðal þegna landsins.
Gagnvart öðrum trúfélögum,
lúterskum sem öðrum, lætur þjóð-
kirkjustofnunin sem hún beri enga
ábyrgð á öllum þessum milljarða
gjörningi. Rétt eins og þjóðkirkju-
stofnunin hafi hvergi komið að jafn-
vel þótt forstöðumenn hennar hefðu
ábyrgst og undirritað gjörninginn
með eigin hendi. Gjörningurinn
kann að vera löglegur en hann er
siðlaus og ókristilegur.
AFLEIÐINGAR
Ofangreind lög og samningur skaða
verulega eðlilega þróun og vöxt á
sviði lífsskoðana, sem og andlegra
og trúarlegra mála landsmanna.
Nokkuð sem við þurfum ekki á að
halda á þessum tímum áfalla þegar
trú okkar, vonir og væntingar hafa
mun meira vægi en oft áður.
Sá veruleiki sem blasir við frjáls-
um kristnum trúfélögum í dag er
nákvæmlega sá sami og áður. Sér-
hvert ár fær eitt „sértrúarfélag rík-
isins“ u.þ.b. fimm milljarða króna
af almannafé, sturtað í sína sjóði.
Mismununin sem í þessu felst setur
allt tal um trúfélagafrelsi – sem eru
grundvallar mannréttindi, á svið fá-
ránleikans.
Endurnýjun þjóðkirkjulaganna
felur í sér mikla afturför hvað
varðar lúterskan kirkjuskilning. Á
þeim rúma áratug sem gömlu lögin
um þjóðkirkjuna hafa verið í gildi
hefur hlutfallslega fækkað mjög í
þjóðkirkjunni. Miðstýring hefur
aukist til muna. Ákvörðunartaka
og vald hafa verið fært frá söfnuð-
unum sem eiga að vera sjálfráða
grunneiningar kirkjunnar. Vald-
ið hefur verið fært til eins biskups
sem stýrir kirkjuþingi og í raun
flest öllu sem gerist innan hinnar
ríkisreknu stofnunar. Allt er þetta
andstætt anda Lúthers. En líklegast
hefur ekkert af þessu verið nefnt í
einkasamtali ráðuneytis og þjóð-
kirkjunnar nú þegar stendur til að
endurnýja lögin.
HIN SPÁMANNLEGA RÖDD ÞÖGGUÐ
Hin spámannlega og sjálfsgagn-
rýna rödd ætti að vera helsti
kostur og séreinkenni lúterskrar
kirkju. En samningurinn og þjóð-
kirkjulögin kæfa gjörsamlega þá
rödd. Stofnun sem fær milljarða
árlega umfram aðra frá stjórn-
völdum er ekki líkleg til að gagn-
rýna þau stjórnvöld. Hvað varð-
ar sjálfsgagnrýni og afstöðu til
annarra trúfélaga þá mótast allt
af því að halda í milljarðana og
forréttindin. Ætla mætti að guð-
fræðideild Háskóla Íslands og
þeir sem þar starfa gætu veitt
þjóðkirkjustofnuninni gagnrýni
og aðhald, þó ekki væri nema
bara vegna kröfunnar um aka-
demískt hlutleysi. En guðfræði-
deildin er nátengd þjóðkirkjunni
fjárhagslegum hagsmunabönd-
um. Og því miður hafa dæmin
sannað að þaðan er ekki að vænta
hinnar spámannlegu gagnrýnu
raddar.
NÝJA ÍSLAND KALLAR Á NÝJA
UMGJÖRÐ TRÚMÁLA!
Ef þjóðkirkjulögin verða staðfest,
munu kristin gildi og kristin trú
missa trúverðugleika enn frekar
en þegar er orðið. Sú kaþólska um-
gjörð sem við búum við er löngu
orðin úrelt og vandræðaleg og þar
af leiðandi afar skaðleg þeim boð-
skap sem henni er ætlað að vera
farvegur fyrir. Kristnar innistæð-
ur meðal þjóðar munu gjaldfalla og
rýrna með auknum hraða.
Okkar sögulegi lúterski – mót-
mælenda trúararfur kallar á end-
urskoðaða umgjörð lífsskoðana- og
trúfélaga í landinu, svo að við verð-
um loks lútersk í siðum!
Sú umgjörð verður að rúma trú,
vonir, drauma og andlegar vænt-
ingar allra landsmanna, en ekki
aðeins fárra starfsmanna, stórr-
ar ríkisstofnunar. Sú lagalega um-
gjörð verður að vera trúverðug í
anda lýðræðis og jafnréttis því ein-
ungis það er í anda Lúthers og Jesú
Krists.
Ómyndug ríkisrekin trúmála-
stofnun sem leitar sér samsvörun-
ar ýmist í kaþólskri kirkjustofn-
un miðalda eða skaðlegri bókstafs-
hyggju samtímans er þjóð okkar
ekki samboðin. Allra síst á þeim
válegu tímum sem við nú lifum.
Sá fjöldi sem starfar í anda Krists
innan þjóðkirkjunnar á betri um-
gjörð skilið.
Hin nýja lagalega umgjörð verður
einnig að höfða til húmanista og trú-
leysingja því þeir eiga einnig sínar
vonir og væntingar um betra líf og
þeir e.t.v. frekar en margir aðrir
hafa fundið þungann af mistökum
trúarstofnunarinnar í aldanna rás.
Að vinna að slíkri umgjörð er
heillandi viðfangsefni. Það er í anda
nýsköpunar og sprotastarfsemi og
einmitt þar er Guð að finna. Sú sýn
er sú eina sem hæfir nútíma lýð-
ræðissamfélagi; það eitt er samboð-
ið Lúther og Jesú Kristi.
Hjörtur Magni Jóhannsson
lljarða þjóðkirkjulögum
S
ífellt fleiri Íslendingar, nú um 17.000 manns, hafa
kosið að tilheyra evangelísk lúterskum fríkirkjum. Á
undanförnum áratug hefur fríkirkjufólki fjölgað um
allmörg þúsund. Á sama tíma fækkar hlutfallslega í þjóð-
kirkjunni þrátt fyrir þá milljarða króna sem hún fær frá ríki
hvert ár.
Nú stendur fyrir dyrum endurskoðun á lögum um stöðu,
stjórn og starfshætti þjóðkirkjunnar nr. 78/1997.
Í þeim lögum sem og í sérstökum samningi milli ríkis og
þjóðkirkju sem einnig var gerður fyrir um áratug um kirkju-
sögulegan arf Íslendinga, er látið sem evangelísk lúterskar
fríkirkjur séu ekki til. Það veldur verulegum ójöfnuði hvað
varðar fjárhag og starfsaðstöðu lútersku fríkirknanna sam-
anborið við þjóðkirkjuna. Þó hefur lúterska fríkirkjuhreyfing-
in verið við lýði hér á landi nokkuð vel á annað hundrað ár,
svo til allan þann tíma sem trúfrelsi hefur ríkt í landinu.
Ekki er að sjá að þessi mismunun samræmist ákvæði
stjórnarskrár íslenska lýðveldisins en í 62. gr. segir „Hin ev-
angelíska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og
skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda. Breyta
má þessu með lögum“.
Þegar evangelísk lútersku fríkirkjurnar voru stofnaðar á
sínum tíma sem sjálfstæð trúfélög, þá var það sannarlega
í anda lýðræðis og jafnræðis. Einmitt þeirra fegurstu gilda
sem er að finna í lúterskri trúarhefð, þeirra gilda sem þjóðin
helst getur sameinast um.
Í ljósi þess mikla meðbyrs sem lúterskar fríkirkjur hafa
haft síðustu árin þá er mikilvægt að ríkisstjórn Íslands og Al-
þingi taki fullt tillit til þeirra við endurnýjun laga og samn-
inga er varða samband ríkis og kirkju.
Safnaðarmeðlimir lútersku fríkirknanna eru alveg full-
gildir erfingjar þess kirkjusögulega arfs sem ríkið greiðir nú
árlega til þjóðkirkjunnar.
Það er vissulega í anda þeirrar lýðræðislegu endurskoð-
unar og þeirra stjórnsýslu umbóta sem núverandi ríkis-
stjórn boðar og stendur að.
Fyrir hönd evangelísk lúterskra fríkirkna á Íslandi:
Hjörtur Magni Jóhannsson prestur,
fyrir hönd Fríkirkjunnar í Reykjavík
Einar Eyjólfsson prestur og
Sigríður Kristín Helgadóttir prestur,
fyrir hönd Fríkirkjunnar í Hafnarfirði
Pétur Þorsteinsson prestur,
fyrir hönd Óháða safnaðarins
Friðrik Schram prestur,
fyrir hönd Íslensku Kristskirkjunnar
LÚTERSKAR FRÍKIRKJUR OG STJÓRNARSKRÁIN
Yfirlýsing til stjórnvalda Fríkirkjan er ekki bara
fallegt hús.
Hún er líka
kirkja jafn-
réttis og for-
dómaleysis.
Þannig finnst mér að kirkjur eigi
að vera.
Ást og friður
Ellen Kristjánsdóttir, tónlistarmaður
Við Tjörnina
stendur
hún, með
sinn fallega
hljómburð,
hlýju og
sögu.
Fríkirkjan er dásamlegt athvarf,
þar næri ég sálina og sæki innri
orku til tjáninga í tónum. Að
leika á Stradivarius í Fríkirkjunni
er eins og að leika inni í
hljóðfærinu sjálfu.
Hjörleifur Valsson fiðluleikari
Ég vildi ferm-
ast 12 vetra,
með bekkj-
arsystkinum
mínum sem
voru 13 og
14 vetra.
Aðeins ein kirkja í Reykja-
vík féllst á að taka á móti svo
ungu og áköfu fermingarbarni.
Það var Fríkirkjan sem bauð
Frímanninn velkominn. Síðan
hefur hún verið kirkjan mín, í
sjónmáli við heimili fjölskyld-
unnar, gullfalleg, hljómprúð
og alþýðleg. Sömu lýsingarorð
eiga við fríkirkjuprestinn okkar
góða, hann Hjört Magna Jó-
hannsson. Þar fer góður maður
í góðu guðshúsi sem gott er að
eiga að.
Heill Fríkirkjunni í Reykjavík á
afmælisári.
Jakob Fríkirkjumann Magnússon
tónlistarmaður.
Óháði
söfnuðurinn
sendir
Fríkirkjunni
í Reykjavík
innilegar
hamingju-
óskir í tilefni 110 ára afmælisins.
Þökkum fyrir ánægjulega
heimsókn frá kirkjukórnum
ykkar á aðventukvöldinu okkar á
síðasta ári.
Hlökkum til áframhaldandi
samstarfs á milli safnaðanna um
ókomin ár.
Við óskum ykkur velfarnaðar og
blessunar Guðs á afmælisárinu
sem og í framtíðinni.
F.h. Óháða safnaðarins
Guðrún Halla Benjamínsdóttir,
formaður safnaðarstjórnar.
Embættismenn
og kristindómur
Sören Kirkegaard (1813-1855) er ekki aðeins
þekktasti guðfræðingur Norðurlanda heldur
einn mikilvægasti heimspekingur Vesturlanda.
Hann var samtímamaður Fjölnismanna, gekk um
stræti Kaupmannahafnar á sama tíma og þeir og
var þeim kunnugur. Hann nefndi reyndar Grím
Thomsen í einu af fjölmörgum ritum sínum.
Kirkegaard áleit það eitt helsta viðfangsefni
sitt að útskýra hvað felst í því að vera krist-
inn. Hann var ákaflega gagnrýninn á dönsku
ríkiskirkjuna og haft hefur verið eftir honum að
prestar væru alls ekki æðstu dómarar í því hvað
felst í því að vera kristinn; „Klerkar eru embætt-
ismenn ríkisins og embættismenn ríkisins
eru kristindómi óviðkomandi”.