Vikan - 02.10.1952, Blaðsíða 4

4
VIKAN, nr. 38, 1952
Rósa og
RÓSA reikaði frá upplýstri
götunni niður á milli vöru-
húsanna við höfnina. Nú stanz-
aði hún undir luktarstaur, svo
Ijósið féll á hana: Andlitið var
alltof hvítt og varirnar of rauð-
ar. Þunn dragtin sýndi vel vaxt-
arlag hennar, en fallegt hárið
féll niður undan afkáralegum
hattinum. Það var enginn vafi
á stöðu hennar í þjóðfélaginu.
Við opinn glug-ga stóðu tveir menn
og töluðu eitthvert óskiljanlegt mál.
Þegar hún kom nær, sá hún að ann-
ar þeirra var Japani.
„Good ev’ning, sailors”.
„No, go away.“
Rósa gretti sig, svo annar maður-
inn fór að hlægja, síðan hélt hún
göngunni áfram meðfram skipshlið-
unum. Öðru hvoru ávarpaði hún ein-
hvern og samtalinu lauk alltaf með
stuttum hæðnishlátri eða að káetu-
hurðinni var skellt á nefið á henni.
Á þilfarinu á einu skipinu stóðu
nokkrir menn og töluðu æstir saman.
Hún skildi ekki hvað þeir sögðu, þeir
hlutu að vera Finnar. Rósa hafði
lengi heyrt eitthvert hljóð, sem likt-
ist barnsgráti, en hún hafði haldið að
það væri bara köttur.
Nú heyrði hún greinilega að þetta
var kröftugur barnsgrátur og barnið
hlaut að vera einhvers staðar í nánd
við mennina, sem töluðu einkennilega
málið. Rósa hafði engan áhuga fyrir
öskrandi barni. Ef barn grét, átti
móðirin að sjá um að það þagnaði.
En hún reyndi að vekja athygli
mannanna á sér. Þeir litu ekki einu
sinni við. Einn þeirra kepptist við
að berja í hurðina og kalla eitthvað
á barnamáli. En hvers vegna fóru
þeir ekki inn? Hvað var eiginlega
að þarna?
Rekin áfram af forvitninni, staul-
aðist Rósa um borð á háhæluðu skón-
um sínum. Einn mannanna var að
reyna að dýrka upp lásinn á hurðinni,
en hínir tveir rifust ákaft. Um leið
og Rósa kom upp á þilfarið, opnað-
ist hurðin og mennirnir þrír ultu inn
í litla íbúð, sem alls ekki virtist eiga
heima á skitugum flutningadalli.
Sjómennirnir þutu að körfuvöggu
á hjólum, sem stóð í miðju herberg-
inu. Gráturinn varð nú að snökti, sem
gaf til kynna að ekki væru öll vand-
ræðin úti, þó einhver kæmi, og að
nú væri einhvers meira krafizt —
auk þess var það allt of erfitt að
öskra á hjálp i 45 mínútur.
Lítil stúlka hafði búizt við að sjá
bliðlegt andlitið á mömmu, en í þess
stað komu þrjú stór karlmannshöfuð
i Ijós alltof nálægt henni. Hún viður-
kenndi alls ekki að þeir gætu leyst
úr vandræðum hennar og byrjaði aft-
ur að gráta, reið og vonsvikin.
Mennirnir þrír réttu úr sér og
horfðu vandræðalegir og áhyggju-
fullir hver á annan. Þá kom einn
þeirra auga á Rósu. Hann var með
gylltar snúrur á ermunum og i hvitri
skyrtu.
„Hvað ert þú að gera hér?“ Hann
átti fullt í fangi með að yfirgnæfa
bamið í vöggunni.
barnið um borð
Þó undarlegt megi virðast, hafði
Rósa alveg gleymt erindi sínu um
borð. Mennirnir voru ekki lengur
lifandi verur í hennar augum, heldur
brúður í brúðuleikhúsi. öskur barns-
ins var strengurinn, sem stjómaði
hreyfingum þeirra.
„Hvers vegna takið þið ekki barn-
ið upp? Það er áreiðanlega blautt."
Þetta kom manninum með gull-
snúruna auðsjáanlega á óvart. Hann
sneri sér að sjómönnunum.
„Já, auðvitað verðum við að taka
hana upp — og skipta á henni.“
Þeir störðu vandræðalegir á hann
og síðan á vögguna. Én það þol sem
barnið hafði, að geta haldið svona
áfram. Þetta virtist engan endi ætla
að taka.
Stýrimaðurinn baðaði út höndun-
um, eins og hann væri að gera undir-
mönnum sínum einstakan heiður með
því að bjóða þeim að taka litla ösk-
urapann upp úr vöggunni. En þeir
stóðu eins og negldir í gólfið.
Sá borðalagði gekk- einu skrefi
nær vöggunni og lyfti handleggjun-
um eins og til að taka barnið. Svip-
ur sjómannanna lýsti mikilli eftir-
væntingu og stýrimaðurinn leit út
fyrir að vera að springa í loft upp
af taugaóstyrk. Hann ranghvolfdi í
sér augunum, svo andvarpaði hann
og stakk höndunum aftur í vasana.
„Þú kemur svei mér mátulega,“
sagði hann og gafst upp. Honum létti,
eins og hann hefði losnað við mikla
ábyrgð, og vék frá vöggunni.
Rósu hafði ekki dottið í hug að
hún væri annað en hlutlaus áhorf-
andi, en af einhverri óskiljanlegri
ástæðu kinkaði hún kolli. Hún losaði
lólega um sængina, sem var næld
utan um barnið. Grófar hendur henn-
ar tóku varlega á barninu og lyftu
því upp. Það hætti að gráta, en and-
litið var enn rautt og þrútið.
Rósa sönglaði hálfgleymda vöggu-
visu og hugsanir hennar voru á þessu
augnabliki í fátækum bóndabæ marg-
ar mílur fyrir norðan. Hún settist
með barnið á stól.
„Hvar er bleyja?“ spurði hún.
Mennirnir þrir höfðu hingað til
virt hana fyrir sér með þeirri að-
dáun, sem alltaf grípur karlmenn,
þegar þeir sjá konu meðhöndla ung-
barn á eðlilegan og réttan hátt. En
nú greip einhver órói þá. Hvað
voru þeir eiginlega að gera hér
í einkaíbúð skipsstjórans ? Að vísu
höfðu þeir ekkert á móti því að sjá
hvernig þessu reiddi af, því barnið
var augasteinn allra um borð. — En
skipstjórinn, og konan hans gátu kom-
ið hvenær sem var. Þau yrðu vafa-
laust ekkert hrifin af því að finna
alla vaktina í setustofunni sinni. Það
gegndi öðru máli með stýrimanninn
— hann var yfirmaður. Þeir létu þá
skoðun í ljós, að þeirra væri ekki
lengur þörf og fóru.
Stýrimaðurinn horfði öfundaraug-
um á eftir þeim. Hann gat víst ekki
hlaupið frá ábyrgð sinni. Svo mundi
hann, að hann hafði verið beðinn um
bleyjur og fór að leita að þeim í
baðherbergi skipstjórans. Hann var
ekkert hrifinn af þessu starfi, en
hvað gerir maður ekki fyrir Mettu
litlu.
Hann kom sigri hrósandi inn aftur
með hvíta léreftstusku í hendinni.
Barnið lá á borðinu og horfði þegj-
andi í kringum sig.
Rósa skipti varlega um bleyju og
vafði barnið aftur inn í sængina áður
en hún lagði það í rúmið. Stýrimað-
urinn sá angurvært bros á andliti
liennar og varð hrærður. Hann var
sjálfur barnlaus, en þótti ákaflega
vænt um litlu dóttur ski'pstjórans.
Stýrimaðurinn var trúaður og
sanngjam maður, sem leit á svona
stúlkur með meðaumkun. Auðvitað
ætlaði hann að borga henni vel fyrir
lijálpina, en nú langaði hann til að
aðstoða hana eitthvað meira.
„Hversvegna var hún lokuð inni?“
spurði Rósa. „Er enginn hér til að
gæta hennar?"
„Hún er dóttir skipstjórans," flýtti
stýrimaðurinn sér að segja. „Auð-
vitað gætir móðirin hennar á daginn.
Þetta er i fyrsta skiptið, sem þau
fara frá henni síðan hún fæddist. Við
vissum að hún var hér, þó við fengj-
um engar skipanir um að gæta henn-
ar og það er alltaf vagt um borð.
Ég get bara ekki þolað að heyra börn
gráta. Það sker mig í hjartað —
I eyrun réttara sagt.“
Rósa rétti hendina eftir töskunni
sinni.
„Ég átti einu sinni barn sjálf,“
sagði hún. „Áttu sígarettu? Mér veit-
ir ekki af einni eftir allt þetta."
Hún útskýrði ekki frekar, hvað þetta
allt þetta var. Hún var orðin óró-
leg, en heilinn vann betur en venju-
lega.
týrimaðurinn rétti henni síga-
rettupakkann og spurði hvort
ekki mætti bjóða henni neitt annað,
en hún hristi ákaft höfuðið.
„Já, ég sá að það var ekki í fyrsta
skiptið sem þú tókst á barni.“ Hann
vildi ekki spyrja hana beint, þetta
var líka þessi venjulega saga.
„Barnið var tekið i fóstur, þegar
það var eins mánaðar gamalt og auð -
vitað veit ég ekkert um það nú. Fyrst
saknaði ég þess hræðilega mikið, en
svo — í kvöld var sárið rifið upp
aftur.“
Þegar Rósa fann að tárin voru að
koma, þrýsti hún erminni upp að aug-
unum eins og reykurinn færi í þau.
Stýrimaðurinn horfi á hana. Hún
var að vísu ósmekklega klædd og
ansi þybbin, en hárið á henni fór vel
og hún hafði stór brún augu. Það
höfðu komið tár í þau þegar hún
hugsaði um bamið sitt. Auðvitað
hafði hún grátið vegna barnsins.
Hann hugsaði um konuna sína, sem
hafði allt, sem hún óskaði sér, nema
barn. Og þessi kona grét af því —
það var margt rangsnúið í heimin-
um.
Hann hrökk við þegar Metta litla
íak aftur upp öskur.
„Hvað heitirðu?" spurði hann.
„Rósa,“ hún fór að rugga barninu
og tala róandi við það.
„Og föðurnafnið."
Eins og gengur —
„Það skiptir ekki máli.“ Hún sagði
ekki hverjum sem var föðurnafn sitt.
„Ég held að hún sé svöng," sagði
hún. „Hefirðu nokkuð handa henni
að drekka."
„Það er venjulega eitthvað tilbú-
ið handa henni í eldhúsinu. Geturðu
haft hana rólega á meðan?"
„Ágætt," sagði Rósa. „Vertu ekk-
ert að flýta þér.“
Til að komast í eldhúsið varð hann
að opna hurðina með lykli, svo flýtti
hann sér niður ganginn. Hann fann
mjólkina og fór að hita hana. Því
næst hellti hann henni á pela og fór
með hana inn í stofuna. Mjólkin ró-
aði litlu stúlkuna strax. Hún vildi
drekka meira í einu en hún gat tekið
við, svo þau skellihlógu að henni.
Þegar hún var búin, sat Rósa svo-
litla stund kyrr með hana. Allt í
einu heyrðist fótatak á þilfarinu.
Stýrimaðurinn hrökk við:
„Skipstjórinn og frúin.“
Rósa reis upp og lagði barnið
flýti í fangið á honum. Hún greip
hattinn sinn og töskuna og hljóp nið-
ur stigann. Hún varð að hlaupa gang-
inn á enda, áður en hún komst upp á
þilfaSi*. Hún þeklqti auðsjáanlega,
hvernig hagaði til á svona skipi.
En uppi fundu undrandi foreldr-
ar hurðina sprengda upp og stýri-
manninn standandi á miðju gólfi með
barnið í fanginu. Hann skýrði málið
í flýti, án þess að minnast á Rósu:
„Metta grét, við sprengdum upp
hurðina — já, hún er búin að drekka
og orðin róleg.“
Sér til mikils léttis gat stýrimað-
urinn nú afhent móðurinni barnið.
Fáein kurteisisorð í viðbót og hann
gat dregið sig í hlé og boðið góða
nótt.
Hann stanzaði á þilfarinu og hugs-
aði um Rósu. Hann yrði að hjálpa
henni. Allt i einu stökk hann af stað
í áttina að landgöngubrúnni. Hann
varð að ná í hana . . .
Þvi úr íbúð skipstjórans heyrði
hann: „Hver í þreifandi, logandi,
sjóðandi (þið vitið hvað) hefur brot-
ið upp skrifborðið mitt og tæmt pen-
ingakassann."