Vikan - 29.10.1953, Blaðsíða 5

ÆSottle de Smií
O Tíu farþegar, þrenn virðuleg hjón, tvær nunnur og einn
róttækur lýðveldissinni, eru á leið í vagni um hernuminn
hluta Frakklands. Gleðikonan Boule de Suif er sú eina, sem
hefur hugsað fyrir nesti og hinir farþegarnir freistast til
að þiggja mat af henni, þótt þau fyrirlíti hana öil. Á án-
ingarstað bannar þýzkur liðsforingi þeim að halda áfram
ferðinni, nema Boule de Suif vilji þýðast hann. En því neit-
ar hún ákaft. Farþegarnir beita nú öllum ráðum til að telja
stúlkimni hughvarf.
TRAX og máltíðinni var lokið fóru far-
þegarnir upp í herbergin sín og létu
ekki sjá sig aftur fyrr en seint næsta morg-
unn. Þá borðuðu þau hádegismatinn í ró
og næði, þvi nú átti að gefa fræinu, sem
sáð hafði verið kvöldið áður, góðan tíma
til að festa rætur og bera ávöxt.
Síðdegis stakk greifafrúin upp á því, að þau
færu í gönguferð. Greifinn tók undir handlegg
Boule de Suif, eins og ákveðið hafði verið og
dróst aftur úr með hana.
Hann fór að ræða við hana í þessum frjáls-
mannlega og föðurlega en dálítið litilsvirðandi
tón, sem menn úr hans stétt nota við konur af
hennar tagi, kalla hana „kæra barnið sitt“ og
ávarpaði hana ofan úr hásæti stéttar sinnar og
flekklauss mannorðs.
Svo þér kjósið að halda okkur hérna, þar
sem bæði við og þér stöndum berskjölduð fyrir
ofbeldisverkum prússnesku hersveitanna, ef þær
verða að hörfa, heldur en að láta undan, eins
og þér hafið svo oft gert áður.
Stúlkan svaraði engu.
Hann reyndi að rökræða, tala til tilfinninga
hennar og vera vingjarnlegur. Samt bar hann
sig alltaf eins og greifi, jafnvel þegar honum
fannst heppilegra að daðra við hana og halda
fallegar, eða öllu heldur hjartnæmar, ræður.
Hann fór mörgum orðum um hvílíkan greiða
hún mundi gera þeim og hve þakklát þau mundu
verða henni. Og skyndilega fór hann að þúa
hana.
— Og enn eitt, góða mín. Þá getur hann
hrósað sér af því að hafa komizt yfir fallega
stúlku, sem ekki á margar sínar líkar í heima-
landi hans.
Boule de Suif svaraði ekki, en slóst í för með
hinu fólkinu. Strax og þau komu heim fór hún
upp í herbergið sitt og lét ekki sjá sig meira.
Allir voru eins og á nálum. Hvað mundi hún
gera? Það yrði allt annað en þægilegt fyrir þau,
ef hún héldi áfram að þjózkast.
Þegar hlringt var til kvöldverðar biðu þau
hennar árangurslaust. Loks ltom Follenvie, sem
tilkynnti að ungfrú Rousset liði ekki vel og sagði
þeim að setjast að borðinu. Þau ráku öll upp
stór augu. Greifinn færði sig nær hóteleigand-
anum og hvíslaði: — Er allt í lagi?
— Já.
Hann sagði ekkert við félaga sína, velsæmis-
ins vegna, en kinkaði bara litillega kolli til
þeirra. Feginsandvarp steig frá brjósti allra við-
staddra og gleðisvipur færðist yfir andlitin.
— Ég veiti kampavín, ef það er fáanlegt
hérna, sem ég er lifandi maður, hrópaði Loiseau.
Og frú Loiseau til ósegjanlegrar skelfingar kom
hóteleigandinn strax með fjórar flöskur. Allt í
einu voru þau öll orðin ræðin og kát og gleðin
Ijómaði af þeim. Greifanum virtist skyndilega
hafa orðið ljóst að frú Carré-Lamadon var töfr-
andi kona og verksmiðjueigandinn sló greifa-
frúnni gullhamra. Samræðurnar voru fjörugar
og fyndnar og þó sumar skrýtlurnar væru af
smekklausasta tagi, höfðu allir gaman af þeim
og enginn hneykslaðist — þvi vandlætingin fer
eftir umhverfinu, eins og allar aðrar tilfinning-
ar. Andrúmsloftið hafði smátt og smátt orðið
þrunglð alskonar miður þokkalegum hugsunum
og hugarórum.
Yfir ábætinum voru konumar líka farnar að
taka þátt í tvíræðum getgátum og augna-
ráð þeirra gaf margt i skyn, enda höfðu
þær drukkið mikið. Greifinn, sem hélt sinni
virðulegu framkomu, jafnvel þó hann slak-
aði á hömlunum, lýsti öllum til mikillar
ánægju ástandinu á vorin hjá þeim mönn-
um, sem hefðu verið útilokaðir frá um-
heiminum á Norðurpólnum allan veturinn og gleði
sjómannanna, þegar þeir sæju loksins leiðina til
suours opnast.
Loiseau, sem var i essinu sinu, reis á fætur
og lyfti kampavinsglasinu: — Skál fyrir frels-
un okkar, hrópaði hann.
Allir risu á fætur og skáluðu með miklum fögn-
uði. Jafnvel góðu systurnar tvær létu undan þrá-
beiðni kvennanna og vættu varirnar í freyðandi
víni, sem þær höfðu aldrei smakkað áður. Þær
sögðu, að það væri eins og ólgandi aldinsafi, en
þó betra á bragðið.
— Það er verst að við skulum ekki hafa píanó,
sagði Loiseau. — Annars hefðum við getað stig-
ið dans.
Cornudet hafði ekki sagt nokkurt orð og ekki
látið á sér bæra. Hann virtist niðursokkinn I
hugsanir sínar og öðru hvoru togaði hann ofsa-
lega í skeggið, eins og hann væri að reyna að
lengja það. Þegar fólkið ætlaði að fara að skilja
um miðnættið, klappaði Loiseau, sem var ekki
lengur stöðugur á fótimum, á bakið á honum
og sagði loðmæltur:
— Þú ert ekkert kátur í kvöld. Hvers vegna
ertu svona þögull, gamli minn?
Cornudet reigði höfuðið, leit snöggvast fyrir-
litlega yfir hópinn og svaraði: —■ Þið hafið öll
framið svívirðilegt athæfi!
Hann reis á fætur og endurtók á leiðinni fram
að dyrunum: — Svívirðilegt! Svo fór hann.
Það fór hrollur um þau öll. Jafnvel Loiseau
virtist ráðviltur og það kom heimskulegur svip-
ur á hann, en hann náði sér fljótlega og sagði,
um leið og hann engdist sundur og saman af
hlátri: — Þið skiljið þetta ekki!
Þau lögðu fast að honum að útskýra málið og
hann sagði þá frá „leyndardómum ganganna"
áheyrendum til mikillar skemmtunar. Konurnar
gátu varla stillt sig um að láta ánægju sína í
Ijós og greifinn og Carré-Lamadon veltust um
af hlátri. Þeir ætluðu varla að trúa sínum eig-
in eyrum.
— Ha? Ertu viss um þetta? Vildi hann . . .
— Það er alveg satt. Eg sá það með mínum
eigin augum.
■— Og neitaði hún?
— Já, vegna þess að það voru Prússar í næsta
herbergi.
— Yður hlýtur að hafa misheyrzt.
— Nei, ég fullvissa ykkur um að ég segi satt.
Svo þið getið ímyndað ykkur hvers vegna hon-
um finnst þetta ekkert skemmtilegt.
Og þeir ráku aftur upp skellihlátur og hrist-
ust og hóstuðu, svo þeim varð næstum illt af
kæti. Svo skildu þau.
Frú Loiseau, sem var einstaklega illkvittin
kona, sagði við manninn sinn, þegar þau voru
að hátta, að „þessi drembna gála hans Carré-
Lamadon hefði gert sér upp hlátur allt kvöldið."
— Því eins og þú veizt, bætti hún við, — þá
er konum, sem eltast við einkennisbúninga,
alveg sama hvort þeir eru franskir eða þýzkir.
Það er blátt áfram viðbjóðslegt.
Morguninn eftir var glampandi sólskin, svo
fólkið fékk næstum ofbirtu í augun af að horfa
á hvitan snjóinn. Nú stóð vagninn loksins við
dyrnar og hvítar, rauðeygðar dúfur vögguðu ró-
legar milli fótanna á hestunum, kroppuðu af sér
fjaðrirnar og nöjrtuðu i 'rjúkandi hrossataðið.
Ekillinn satt uppi á vagninum, klæddur gæru-
skinnúlpu og reykti pípuna sína og farþegarnir
voru að koma fyrir vistum til ferðarinnar. Anægj-
an yfir að geta brátt haldið áfram ferðinni ljóm-
aði af þeim.
Boule de Suif var ein ókomin. Loksins kom
hún í ljós. Hún var niðurlút og vandræðaleg og
nálgaðist feimnislega ferðafélaga sina, sem
virtust samtaka um að snúa sér undan og lát-
ast ekki sjá hana. Greifinn tók mynduglega um
handlegg konu sinnar og leiddi hana þangað sem
hún gat ekki orðið fyrir óhreinni snertingu.
Stúlkan stanzaði, agndofa af undrun. Svo herti
hún upp hugann og bauð konu verksmiðjueig-
andans feimnislega góðan daginn, en hún svaraði
aðeins með því að kinka fyrirlitlega kolli og
augnaráðið sýndi að henni fannst virðingu sinni
misboðið. Allt í einu voru allir önnum kafnir
og héldu sig í fjarlægð frá Boule de Suif, eins
og faldurinn á pilsinu hennar bæri einhvern
banvænan sjúkdóm. Svo flýttu farþegarnir sér
upp í vagninn. Fordæmda gleðikonan fór á eftir
þeim og fékk sæti á sama stað og áður.
Hitt fólkið virtist hvorki sjá hana né vita af
henni •—• nema frú Loiseau, sem horfði með
fyrirlitningu í áttina til hennar og sagði í hálf-
um hljóðum við mann sinn:
— Það er svei mér gott, að ég sit ekki við
hlið þessarar skepnu!
Vagninn lagði þunglamalega af stað og ferð-
in hófst að nýju.
1 fyrstu mælti enginn orð frá vörum. Boule de
Suif þorði ekki einu sinni að líta upp. Hún var
reið samferðafólki sínu og fann til niðurlæging-
ar yfir að hafa látið undan Prússanum, sem þau
höfðu kastað. henni með hræsni í fangið á.
En greifafrúin rauf brátt þessa óþægilegu þögn
með því að snúa sér að frú Carré-Lamadon:
— Þekkið þér ekki frú d’Etrelles? Það er indæl
kona.
VEIZTU -?
1. Hvaða leikkona er þetta og i hvaða
kvikmynd hefur hún leikið?
2. Hvort liggur Reykjavík sunnar eða
norðar en Þrándheimur?
3. Hvaða ríki ræður yfir sundunum milli
Miðjarðarhafsins og Svartahafsins ?
4. Hvenær eru fyrst notuð frímerki á
Islandi ?
5. Hverrar þjóðar voru þessir menn:
Fahrenheit, Réaumur og Celsius?
6. Var nokkurn tíma til Lúðvik XVIII í
Frakklandi ?
7. Hvers vegna heitir mánuðurinn, sem
nú stendur yfir október?
8. Hver er sendiherra Islands á Irlandi?
9. Hvað er sameiginlegt með Simon
Boccanegra, Boris Godounov og Peter
Ibbetson ?
10. Gáta: Karl skar kú sína á rófu, svo
af fauk höfuðið?
Sjá svör á bls. 14.
5