Vikan - 26.01.1956, Side 14

Dior teiknar nunnubúninga
ÞAÐ ei' ekki langt síðan yfirvöldin í Páí'ag'arði hikuðu ekki við að biðja
tízkukónginn Christian Dior um að gera tillögur um nýja búninga
handa systrunum í klaustrunum. Hvað .er á seiði? Hvers vegna skyldu
æðstu yfirvöld kristinnar trúar biðja franskan tízkusérfræðing um að
endurbæta búninga, sem sumir hafa haldizt óbreyttir frá því á 17'. öld?
En þessi breyting á búningum systranna í nýtízkulegra form er i raun-
inni ekki annað en- lítill hluti af víðtækum nýsköpunaraðgerðum: síðan
á stríðsárunum hafði nýliðunum skyndilega fækkað svo mjög, að nokkr-
ar reglurnar voru útdauðar. Páfinn hafði því áhyggjur af þessari trúar-
hrörnun og ákvað að milda reglurnar í sumum trúarsöfnuðunum, að
veita siðferðilegum og vísindalegum framförum inn i klaustrin, í stuttu
máli að vinna þar að nýsköpun.
Strax 1950 sagði páfinn, þegar hann ávarpaði alþjóðlegt trúarlegt þing:
„Kynnið ykkur álit, skoðanir og siði samtíðarfólks okkar, og ef þið finnið
eitthvað gott og réttlátt, tileinkið ykkur það þá . . . Systur, úr þvi við
segjum ykkur að tími sé kominn til að taka af skynsemi tillit til hinna
raunhæfu lífsviðhorfa, þá höfum við ástæðu til að gera það. Þið vitið
að þetta eru mjög viðsjárverðir tímar fyrir systrareglurnar: nýliðunum
fækkar, einkum í Evrópu. Það er ykkar að koma mér til hjálpar".
Þessi aðvörun var ekki gefin af ástæðulausu: Klaustrin voru að tæm-
ast, nunnurnar yfirgáfu þau og gerðust hjúkrunarkonur, án þéss að
vinna klaustureið sinn, þekktar klausturreglur sáu meðlimum sínum fara
ört fækkandi.
Abbadísir og aðstoðarkonur þeirra fóru þvi að leita að einhverri
lausn á vandamálinu og fyrsta systraþingið kom saman 1952, en slíkt
hefði þótt alveg óhugsandi 20 árum áður. Nú hófst friðsamleg og hljóð-
lát bylting. Hugvitsemi og frumleiki forustumannanna hreif hina aftur-
haldssömustu með sér.
1 fyrsta lagi átti að laga klausturlifið til samræmis við hugarfar
ungu nýliðanna, sem að meðaltali eru frá 18 til 24 ára. Systurnar áttu
að fá að njóta allra fáanlegra þæginda til daglegrar snyrtingar. Þrátt
fyrir loforð þeirra um að vera fátækar, áttu þær nú að fá að skipta
um serki tvisvar til þrisvar í viku og allt þeirra lín að verða þægilegra
og léttara.
Allt skrautið á búningunum átti nú að verða íburðarminna. 1 staðinn
fyrir stífaða höfuðbúnaðinn, sem sumar systurnar notuðu, og pípukrag-
ana eru nú komnir stuttir smekkir og ennisbönd úr næloni eða plastik
(Ekki veit ég hvort einhverjar þessar breytingar eru komnar í framkvæmd
hér á Islandi). 1 stað stóru sjalanna eru nú viða komnir einfaldir hvítir
kragar og sneytt hefur verið af hornunum á fyrirferðarmiklu stífuðu
höfuðbúnuðunum.
1 nýtízkulegustu reglunum, þar sem systurnar starfa i verkamanna-
hverfunum, eru þær farnar að klæðast látlausum blússum, sem áður
^oii(iiiiiiiiiiiiiii*iiii|ii|iiii|ii>iii|ii|i*|i|aiiai>iiiiiii*iiiiiiaii*iii*iii>iiiiiiiiiiiiaiiii|i|ia*i>tIi,i1|i**>i|*|iii**,,,ii>i|,i,iii|i>i|i|iaa>l>l
i • Karmelreglan er ein af
í ströngustu klausturreglum
f heimsins. Henni tilheyra 3688
Í nunnur, sem dreifðar eru um
\ 1000 klaustur víða um heim.
í Þeirra viðfangsefni er bænin,
Í en til að vinna fyrir sér
1 stunda þær handavinnu, sem
Í þykir ákaflega falleg (nirnn-
Í umar í Hafnarfirði hafa t. d.
í stundum merkt sængurfatn-
í Hafnarfirði
eru nokkrar nunnur
úr Karmelreglunni.
að og annað fyrir fólk). Hin-
ar svokölluðu „dyravörslu-
systur“ mega einar sýna sig
umheiminum.
Mimkadeild reglxmnar var
stofnuð á 12. öld, en nunnu-
deildin á þeirri 15. Anna de
Saint-Rarthélemy abbadís og
síðar heilög Theresa d’Avila
áttu mestan þátt í stofnun
nunnudeildarinnar.
Z
í

hafa verið blessaðar af biskupi. Samkvæmt ráðleggingu Píusar páfa 12.
eru bláu og svörtu höfuðslæðurnar það eina, sem getur greint þær frá
fjöldanum, ef þær æskja þess sjálfar.
Fjölmargar reglur hafa nú komið fyrir útvöi-pum, kvikmyndatjöldum
og sjónvörpurp í klaustrum sínum eða í móðurklaustrunum. Flest hafa
líka ,,fréttaþjónustu,“ sem færir þeim fréttir utan úr heimi. Öllum kaþólsk-
um blöðum er hleypt inn í klaustrin og hjá sumum reglunum jafnvel
nokkrum ,,hlutlausum“ blöðum.
Loks koma abbadísir hverrar starfandi reglu á sama svæði saman
einu sinni í mánuði og ræða vandamál dagsins.
Þessar nýjungar hafa orðið til þess að sagt hefur verið við margar
trúaðar systur: ,,Þið flýið heiminn og svo endar það með þvi að þið
hleypið honum inn til ykkar.“ En fjöldi ungra stúlkna snýr sér nú enn
á ný að klausturlifnaði. Þær leita einkum til þeirra reglna, sem fylgj-
ast bezt með tímanum, og sem gefa þeim um leið tækifæri til að veita
sem bezta þjónustu. Flestar þeirra hafa einhverja menntun (stúdents-
menntun, hjúkrunar- eða læknismenntun). Menntunar- og menningarstig
þeirra er nú sex til sjö sinnum hærra en 1930. 1 það heila tekið hefur
nýliðum skyndilega fjölgað á árinu 1955. En reglunum, sem stunda
líknarstörf gengur betur. en hinum, sem sökkva sér ofan í trúariðkanir.
St. Jósepsreglunni bættust aðeins 4—5 nýliðar á ári, þegar heims-
styrjöldin braust út og á stríðsárunum. Á síðasta ári gerðust milli 40
og 50 konur systur í þeirri reglu.
,,Yfir-móðirin“ í einu Karmel-klaustri (hvert Karmel-klaustur hefur
eina yfirmóður) hefur gefið þær upplýsingar, að nú bætist hverju Karmel-
klaustri tvær til þrjár nunnur á ári, en síðan 1936 hafi þeim aðeins
bætzt ein annað hvert ár.
1 flestum lokuðum klaustrum hafa lífskjörin nú verið bætt. Syst-
urnar mega einstöku sinnum koma út fyrir klausturmúrana, til dæmis til
að kjósa, og annað dæmi um ,,nýsköpunina“ er það, að þær mega nú fá
sprautur, þar sem ekki mátti áður lækna þær nema gegnum munninn.
(Stytt og lauslega þýtt úr ElleJ
,tiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiliiiiiiiiliiiiiiiliiiiiiiiiiii,l,ili,il,ii„„l,l,lli,lill„llllllllllllllllllll|lllllllllllll||||lllllll|l|r(>
Systurnar á Landakoti
eru af St. Jósepsreglunni j
• Þeirri reglu tilheyra nú 300
klaustur á ólíkustu stöðum
um allan heim. St. Jóseps-
systumar eru um 4000 og
fást við kennslu og hjúkrun.
í skólum þeirra stunda nú
57.000 nemendur nám (í
Frakklandi, Haiti, Madagask-
ar og ótal fleiri stöðrnn). Og
þær systur, sem gefa sig að í
hjúkrun, reka 38 sjúkrahús |
og 31 lækningastöð um all- i
an heim. Það er ekki svo I
lítið framlag til fræðslu- og \
heilbrigðismála. Regluna i
stofnaði Anne-Marie Jahouv- í
ey, og Napoleon veitti henni i
opinbera viðurkenningu.

Hvað fæst hvar?
• Það kemur sér vel í þeim
kuldum, sem hér hafa verið í
vetur, hve góðar og smekkleg-
ar skjólflíkur hafa fengizt í
búðunum að undanfömu. Ekki
get ég þó stillt mig um að
benda á flíkur, sem komið hafa
í nokkrar búðir, en fáar stúlk-
ur virðast þó hafa vitað af. Það
eru vetrarbuxurnar. Hér er
ekki átt við venjulegar síðbux-
ur, heldur kvenbuxur, sem
hægt er að bregða sér úr um
leið og maður fer úr kápunni
og bomsunum. Þessar kulda-
buxur hafa fengizt ýmist alveg
síðar, með eða án framleista,
eða hálfsíðar, þannig að þær
koma ekki niður imdan káp-
unni. Þessar buxur eru í fall-
egum litum og ekkert nærfata-
legar, svo að ekki kemur það
að sök, þó einhver sjái mann
bregða sér úr þeim. Slíkar flík-
ur geta bjargað okkur frá
blöðrubólgu, sem læknarnir
segja að sé svo algeng hér á
landi, og öðrum óþægindum.
• En það hafa líka verið
fluttar inn aðrar flíkur, sem
ekki hafa sést hér áður. Það eru
nælonsokkar, sem breyta um
lit fyrir ofan hnéð og verða
hvítir, bláir eða bleikir. Og
hvaða gagn gerir það? Jú, þá
sjást þeir síður gegnum næfur-
þunnu nælonbuxurnar og nælon-
undirkjiJana — og væntanlega
þá ekki heldur í gegnum nælon-
kjólana.
14