Vikan - 20.02.1958, Blaðsíða 2

CKKUR hafði lengi grun-
að, að þetta væri einhver
angi af geðveiki. Og nú
kemur írskur sálfræðing-
ur og segir, að reyndar
höfum við hitt naglann á
höfuðið!
Við erum auðvitað að tala
um kvenfólkið og tízkuna.
Og maðurinn, sem segir
að kvenfólk plús tízka
samsvari svona hér um
bil hálfgerðri sturlun,
heitir Bruce Riley.
Bruce Riley er fluggáfaður
maður. Hann veit áreið-
anlega hvað hann syng-
ur.
HANN hefur tekið þetta
mjög vísindalegum tökum
— lesið bæknr og þar
fram eftir götunum. Og
það sem hann hefur graf-
ið upp úr bókunum, það
er saga til næsta bæjar!
Vissuð þið, konur góðar, að
dragtin sem hún amma
ykkar klæddist árið 1912,
var bein afleiðing þess,
að hún var búin að fá
nóg af því að vera undir-
Okuð? Eða vissuð þið,
að drengjakollurinn, sem
komst í tízku upp úr
1920, var beint framhald
af glundroða stríðsár-
anna?
Þetta er aemsagt allt sál-
rænt, segir Riley. Tizku-
stefnurnar lýsa sálar-
ástandi konunnar og um-
hverfi hennar á hverjum
tlma.
DÆMI? Þau eru um ailar
jarðir segir sálfræðingur-
inn okkar. Þegar konan
ei' í uppreisnarhug, hall-
ast hún að karlmannleg-
um klæðnaði. Því þræls-
legar sem hún er kúguð,
þvi hirðulausari verður
hún um klæðnað sinn. En
þegar hún er látin í friði
— það er að segja þegar
vopnahlé er gert á hinum
eilífa ófriði kynjanna —
þá stendur henni eigin-
lega að mestu á sama um,
hvort pilsið hennar er
sítt eða stutt, blússan
við eða þröng.
J GREIN sinni nefnir Bruce
Riley fjölda dæma til
stuðpings þeirri kenningu
sinni, að umhverfið og
,,sáiarástand“ konunnar
móti viðhorf hennar til
■$u_ l'/'A/l/fffTar'
tízkunnar fremur en feg-
urðarsmekkurinn. , Hann
bendir á, að fyrir bylt-
inguna hafi í’ússneskar
konur af borgarastétt
verið alveg eins glys-
gjarnar og kynsystur
þeirra í Vestur-Evrópu.
Svo varð verkakonan í
sínum fátæklegu flíkum
allt i einu þjóðhetja. Og
sjá! nokkrum árum sið-
ar var það orðin tízka
meðal rússneskra kvenna
að forðast íburð í klæða-
burði.
Enn nefnir Riley stúlkurn-
ar á kínverska meginland-
inu. Eftir japönsku inn-
rásina, gerðist fjöldi kín-
verskra kvenna sjálfboða-
liðar í hernum. Ungar
stúlkur — og sumar ætt-
stórar og ríkar — klædd-
ust samskonar einkennis-
búningi og bændasynirnir
og verkamennirnir: treyju
og buxum úr brúnu
khakiefni. öllum — eða
nálega öllum — þótti
sæmd af því að bera
þennan búning. Og hvað
skeði? Þegar búið var að
sigra innrásarherinn, var
þessi fátæklegi búningur
kominn i tízku -— og er
það enn í dag.
MJÖG óvenjulegt dæmi tek-
ur sálfræðingurinn úr
harmsögu bandarískrar
stúlku, sem birtist
skömmu eftir fyrri heims-
styrjöld. Hún varð manni
að bana með bíl sínum,
og þar sem á hana sann-
aðist að hún hafði verið
undir áhrifum áfengis var
hún dæmd í sjö til fimm-
tán ára fangelsi.
Tveimur árum eftir að hún
tók að afplána refsing-
una, komst það upp af
tilviljun, sem hún sjálf
hafði ekki hugmynd um,
að hún hafði fáeina
hundraðshluta af afrík-
önsku blóði í æðum sín-
um og mátti því -kallast
kynblendingur. Þar sem
þetta var í Georgíu, fylki
hinnar algjöru kynþátta-
kúgunar, var stúlkan
umsvifalaust flutt úr
,,hvíta“ fangelsinu í
,,svart“ fangelsi. Afleið-
ingunum lýsir hún svona:
,,Nú var ég „svört“, hvað
sem hörundslit mínum
og uppeldi leið, og mér
lærðist það fljótt, að nú
var litið á mig sem dýr
fremur en menska veru.
Það er einmitt ein höfuð-
kenning kynþáttakúgun-
arinnar, að „litað" fólk
hafi ekki tilfinningar,
hafi ekki sál fremur en
dýrin. Við vorum með-
höndlaðar þarna eins og
múldýrin á ökrunum —
hvorki betur né verr . . .
EN ÞAÐ leið heldur ekki á
löngu þar til ég fann, að
breyting var að verða
innra með mér. Umhverf-
ið byrjaði að móta mig,
tilfinningar mínar slæfð-
ust, andlitsdrættirnir
hörðnuðu, jafnvel röddin
varð gróf og ruddaleg.
Einkennilegast fannst
mér það þó, að ég hætti
að hafa andstyggð á
skrípabúningi mínum,
varð jafnvel hreykin af
honum. Ég hætti að fela
mig þegar hvítar konur
komu til þess að skoða
„dýrabúrin". Það veitti
mér einhverskonar full-
nægingu að sýna mig í
fangabúningum — að
þrýsta mér upp að riml-
unum og sjá skelfingar-
svipinn á hvítu konunum
þegar þær uppgötvuðu,
að tukthúslimurinn í stór-
röndótta jakkanum og
nankinsbuxunum var
kona eins og þær. Eg
held ég hefði orðið æf ef
einhver hefði reynt að
taka þennan búning frá
mér. Hann var einkennis-
búningur okkar, sem
heimurinn var búinn að
útskúfa."
Eftirmáli
MENN greinir eflaust á um
gildi kenninga Bruce Ri-
leys, og einhverjar kon-
ui’ finnast vafalaust með-
al lesenda, sem eiga erf-
itt með að gleypa „sál-
rænu“ tízkuregluna hráa.
En forðast skyldu þær
að játa það fyrlr eigin-
mönnum sínum. •
Því þarna hafa þær fengið
óvenjulegt tækifæri upp í
hendumar. Hugsaðu þér
bara næst þegar þú þarft
að biðja manninn þinn
um kápu. Ef þú geymir
þessa grein og ert sæmi-
lega mælsk, áttu að geta
sýnt honum fram á, að
þú sért ekki að þessu þín
vegna — það sé bara
ástandið í alþjóðamálum
sem knýi þig til þess.
Sálrænt, sjáðu til.
Giftingarfregn
FYRIR skemmstu voru
gefin saman í hjónaband
í Scottsdale . í Arizona
Robert Wagner kvik-
myndaleikari (27 ára) og
Natalie Wood (19 ára).
Þegar brúðhjónin komu úr
kirkju, tjáðu þau blaða-
mönnum, að þau ætluðu
aldrei að skilja.
Er Ginger Rogers skyld
Roy Rogers?
Nei, enda heitir hvorugt
peirra Rogers. Ginger hét
uppliaflega Virginia Kath-
erine McMath og Roy hét
Leonard Slye.
Ég skrifa þér til að vita
hvort þú getur leyst úr
nokkrum spurningum varð-
andi kvikmyndaleikarann
Yul Brynner. Við sáum
myndina Anastasía í Nýja
Bíó og langar til að vita
meira um hann. I hvaða
myndum hefur hann leikið,
sem hafa verið sýndar hér?
Á hvaða máli eigum við
að skrifa honum? . . .
Yul Brynner er nú að
leika í kvikmynd um banda-
riska sjóliðsforingjann Jean
Lafitte hjá Paramount, svo
þið.. getið. skrifað.. honum
c/o það kvikmyndafélag.
Yul er sagður fœddur 1920
á eyju nálœgt Japán og hét
þá Taidge Khan. Árið 1932
kom hann til Frakklands,
og vann fyrir sér með því
að koma fram í sirkusum,
leikhúsum,.. nœturklúbbum
og loks í sjónvarpi. Hann
sló í gegn árið 1956 með
hlutverki sínu í „Kóngur-
inn og ég“ bœði á leiksviði
og í kvikmynd. Slðan hef-
ur hann leikið í Anastasía,
Boðorðin tíu, Sjórœninginn,
Ferðin og Karamazovbrœð-
urnir og hefur á skömmum
tíma unnið sér frcegð með
sinni sérkennilegu fram-
komu (og með hinum bera
skálla sínum). Yúl Brynner
er sagður tala ótal tungu-
mál, þar á meðal Tibetmál-
lýzku, en þið skulið bara
skrifa honum á ensku. Hann
leikur á því máli og kann
það vel.
Verðlaunagetraunin
Flugfélag ísiands flutti fimmhimdruðþúsundasta far-
þega sinn í síðastliðinni viku. Farþeginn var Hólmfríður
Kolbrún Gunnarsdóttir, Digranesvegi 6 í Kópavogi. Hún
er 18 ára og hafði skroppið til Akureyrar. Við komuna til
Reykjavíkur var tekið á móti henni með blómvendi og
ávísun á farseðil með flugvélum Flugfélags Islands. — I
tilefni af þessum tímamótum í sögu félagsins, þótti Vik-
unni sjálfsagt að minnast þeirra með því að láta fimmtu
forsíðumyndina í verðlaunakeppninni: FINNH) HAPP-
DRÆTTISSIÍULDABRÉFIN sýna Hólmfríði nýdottna í
lukkupottinn. — Myndina tók Sveinn Sæmundsson blaða-
fulltrúi, en hann hefur tekið allar forsíðumyndimar, sem
birzt hafa hingað til í sambandi við keppnina.
Eftir á að hyggja: Ertu þátttakandi í verðlaunakeppn-
inni? Veiztu að verðlaunin eru flugferð til Kaupmanna-
hafnar og heim aftur? Keppnln er háifnuð með þessu
tölublaði. Hún hófst i 8. tbl., sem kom út 23. janúar. Þú
hefur því enn tíma til þátttöku. Spurðu verzlunina, sem
selur þér Vikuna, hvort liún geti ekki útvegað þér f jögur
síðustu tölubiöðin — og taktu til óspilltra málanna!
seöili í verðlaunakeppni Vikunnar:
Tala happdrættisskuldabréf-
anna á forsíðu er .......... að
þessu sinni.
iNTafn.......
Heimilisfang
-
Útgefandi VIKAN H.F, Reykjavík. — Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Gísli J. Ástþórsson, Tjarnargötu 4, sími 15004, pósthólf 149.