Vikan - 20.02.1958, Blaðsíða 9

FAGRIK MUNIR
ÚIi GULLI
OG SELFRI
Sendam gegn póstkröfu.
Guðlaugur Magnússon
SKARTGRIPAVERZLUN
Laiigavegl 22 A. — Síml 15272.
Valur- Vandar- Vöruna
SULTUR — ÁVAXTAHLAUP
MARMELAÐI — SAFTIR
MATARLITUR — SÓSULITUR
EDIKSVRA — HORÐEDIK
TÓMATSÓSA — ISSÓSUR
— Sendum um allt land —
Efnagerðin Valur h.f.
B«x 1318. — Siml 19795 — Reykjavlk.
TRICHLORHREINSUN
(ÞURRHHEINSUN)
BJ0RG
SDLVALLAG OTU 74 • SÍMI 13237
BARMAHLÍÐ G SÍMI 23337
Prjónastofan Hlín h.f.
SMIavörðustíg 18. Slraar 12779 og 14508.
Prjónavörur höfum við framleitt í
siðastliðin 25 ár úr íslenzku og er-
lendu gami.
Höfum ávallt á boðstólum fyrsta
flokks vinnu, og fylgjumst vel með
tkkunni.
Sendum gegn póstkröfu um land allt.
Ég þakka þeim sem verzlað hafa í
Söluturninum við Arnarhól ánægju-
leg kynni, og bið þá um að beina við-
skiptum sínum I
Hreyfilsbúðina.
Pétur Pétursson.
Alla vikuna í
skóm frá
HECTOR
Laugaveg 11
Laugaveg 81

írd mínum bœjardyrum
skrifar fyrir kvenfólkið, um
kvenfólkið og liugðarefni þess
Þorrablót í IMausti
Á dögunum var ég við-
stödd ,,generalprufu“ á
þorrablóti, eins og Halldór
Gröndal, veitingastjóri í
Nausti orðaði það.
Þessi generalprufa vai'
undanfari og upphaf mikils
þorrablóts, sem Reykvík-
ingar eiga nú kost á að taka
þátt í í Naustinu, og til
þess gerð að athuga hvem-
ig nútíma Reykvíkingar
tœkju því, ef þeim væri
fenginn sjálfskeiðungur og
þeir settir að trogi með
súrmat og hangikjöti, eins
og siður var hér áður fyrr.
í-g þarf ekki að taka það
i’ram, að tilrauninni var
tokið með miklum fögnuði,
og allir viðstaddir virtust
kunna þessum borðsiðum
hið bezta — ég ekki siður
en karlmennirnir.
Og nú vil ég útskýra í
hverju þorrablót í Nausti
er fólgið. Á borðum eru
trog með þjóðlegum íslenzk-
um mat; súrum sviðiam,
súrum blóðmör, pressuðum
hrútspungum (að visu er
það nýtt að pressa pung-
ana þannig), súrri lifrar-
pylsu, lundabagga, hangi-
kjöti, hákarli, og glóðabök-
uðum flatkökum, öðru
brauði og smjöri.
Með þessu er borinn
snaps, fjögurra ára, 15
gráðu kalt brennivín og
bjór.
Gröndal kvaðst hafa
heyrt fólk kvarta undan því
að það gæti ekki fengið al-
mennilegan þorramat, nema
þá helzt með þvi að sækja
eitthvert héraðsmót. Hann
lagði við eyrun, eins og hans
er von og vísa, með þeim af-
leiðingum að nú býður hann
viðskiptavinum Naustsins
upp á íslenzkan mat í trogi,
það er að segja ef minnst
þrír eru saman. Þá kostar
skammturinn 60 krónur á
mann og fyrir þá upphæð
getur hver borðað eins mik-
ið og hann torgar.
Þetta er ákaflega
skemmtilegt uppátæki hjá
forráðamönnum Naustsins.
Við eigum svo mikið af
gömlum, þjóðlegum réttum,
sem kaupstaðafólk þekkir
varla og getur ekki fengið,
jafnvel þó það kunni að
meta þá.
Með réttunum eru bom-
ir sjálfskeiðungar, sem þeir
geta notað sem vilja, og til
hreinlætisauka eru á borð-
um skolskálar með sítrónu-
sneiðum, svo að fólk geti
skolað af fingrunum eftir
máltíðina. Slíkar skolskálar
munu að vísu ekki vera
gömul íslenzk áhöld, enda
eru sagðar sögur af Islend-
ingum í útlöndum, sem supu
á sítrónusafanum í stað
þess að dýfa fingrunum of-
an í hann. En nú á dögum
verður slíkt hreinlæti að
teljast óhjákvæmilegt.
Áður fyrr voru matarílát
fiest úr tré hér á landi.
Málamatur og spónamatur
var allur skammtaður og
borðaður úr öskum með
loki yfir. Tinföt og tindiskar
voru til á efnabæjum, en al-
mennt var lítið um leirilát,
enda voru þau dýr og þóttu
ærið brothætt.
Á flestum stórheimilum
\ar til mikill trogafjöldi, og
er getið um 24 trog (á móti
10 í Naustinu) á búi Otte-
sens sýslumanns í Síðumúla
árið 1810, og var hann þó
alveg nýbúinn að reisa þar
bú. Mjólkin var látin setj-
ast í trogum, og tók það
eftir atvikum 2—3 dægur,.
Þá var trogunum rennt
þannig, að matselja hélt
hendinni fyrir rjómann og
renridi undanrenningunni
nndan um eitt hornið S
annað ílát. „Var þá mikils
um vert að hún væri hrein
um hendurnar," segir Jónas
frá Hrafnagili í Islenzkum
þjóðháttum.
Trogin i Naustinu eru
smíðuð eftir gömlu trogi,
sem til er á Forngripa-
safninu og mun vera frá
Ásbúð við Hafnarfjörð.
Sagði Gröndal, að stjómin í
Nausti hefði mikið rætt það
að sandblása trogin eða
gera þau á annan hátt
gömul á að sjá, en komizt
að þeirri niðurstöðu að hús-
freyjur hér áður fyrr hefðu
áreiðanlega verið of á-
nægðar yfir að eignast ný
trog til að fara þannig með
þau. Þetta má rétt vera, en
þó hef ég heyrt frá því sagt,
að hreinlætiskonur hafi
hellt sjóðandi sortulyng-
seiði í nýju askana og lát-
ið það standa í þeim í eitt
eða tvö dægur, til að gera
þá harða og svarta að inn-
an, svo að betra yrði að
þrífa þá.
Þorrablótsveizlan í Naust-
inu tókst semsagt ákaflega
vel. Uppaldir Reykvíkingar
virtust kunna að meta súr-
matinn ekki síður en fyrr-
verandi sveitamenn, og það
kæmi mér ekki á óvart þó
mikið ýrði spurt eftir þess-
um íslenzþu réttum i Naust-
inu nú á þorranum.
Halldór Gröndal er ein-
staklega vel lagið að kynna
á veitingastað sínum þjóð-
legan íslenzkan mat. T. d.
mun hann eiga mestan þátt
í hve miklum vinsældum
kæstur hákarl hefur nú
náð í höfuðborginni. Siðan
hann fór að hafa hákarl á
boðstólum, fær maður hann
iðulega í veizlum í heima-
húsum.
Enn ein tízkusýningin
Nú gerist stutt á milli
tízkusýninga. Fyrir
skemmstu sá Vigdís Aðal-
steinsdóttir um tízkusýn-
ingu, sem haldin var milli
þátta á hljómleikum hjá
„Tommy Steele Norður-
landa“ (á miðunum stóð
ekki nafnið á blessuðum
piltinum, svo hann virðist
sætta sig vel við að bera
bara nafn annars manns).
Fatnaðurinn, sem þarna
var sýndur, var frá ýmsum
fyrirtækjum hér í bænum:
kápur frá Andrési Andrés-
Vigdís Aðalsteinsdóttir
sýnir pokakjól frá Bezt.
syni, kjólar frá Bezt, barna-
fatnaður frá Eros, hattar
frá Hattabúð Reykjavlkur
og drengjafatnaður frá
Andersen & Lauth. Um
tizkusýninguna er allt gott
að segja, nema hvað áhorf-
endurnir virtust ekki kunna
fyllilega að meta hana. Viða
í salnum hvað við b(i-ú,
þegar rokkhljómsveitin
þurfti að víkja fyrir seinni
hlutanum af tízkusýning-
unni. Einkum vöktu athygli
mina kjólarnir frá Bezt,
sem margir hverjir voru
frumlegir og fallegir.
Nýjungar utan úrheimi
* Áströlskum hænsna-
ræktendum hefur hingað til
þótt það talsverður ókost-
ur að geta ekki vitað hvaða
egg kemur úr hvaða hænu.
En nú hafa þeir fundið á-
gætt ráð. Þeir smyrja bara
nef hverrar hænu með á-
kveðnum lit, því þegar hæna
er búin að verpa eggi, ku
hún nudda nefinu utan í
það. Nú undirrita hænurn-
ar beinlínis eggin sin.. Því
miður get ég ekki útskýrt
hvaða þýðingu það hefur.
En sennilega er það til þess
að kaupandi eggsins geti
borið fram kvartanir sínar
við rétta hænu, ef honum
líkar það ekki.
® 1 Bandaríkjunum eru nú
komnir á markaðinn raf-
magnsofnar, sem eru eins
og skermar og hægt er að
sveigja til. Skerminum eða
hluta af honum má beina í
hvaða átt sem er. Það er
því hægt að hringa raf-
magnsofninn utan um kul-
vis gamalmenni, ef þörf
krefm-, og verður varla
komist lengra í að nýta hit-
ann.
® Frá sama landi berast
þær fréttir að nú sé farið
að framleiða rafmagnsmott-
ur úr aluminium. Maður
st.ígui' bara á mottuna og
undir eins byrja fimmtán
burstar að þurrka af skón-
um og soga rykið niður í
þar til gerða geyma. Mott-
an er 47 sm. á breidd og 76
sm. á lengd og þarf að
hvíla í 15 sm. djúpri gróf.
Aftur á móti hef ég
ekki heyrt að eftir-
farandi hlutir hafi
i erið fundnir upp.
« Sogskálar undir blóma-
vasa, svo þeir velti ekki um.
• Sement í öllum litum,
svo ekki þurfi að mála hús-
in.
<* Barnagrindur með á-
föstum hitamælum til að
mæla gólfkuldann.
® Mismunandi langar
höldur í strætisvagna fyrir
misstórt fólk.
o Ljós með mismunandi
litbrigðum, svo hægt sé að
breyta litum á herbergjun-
t:m með einu handtaki.
mii M! mi!
Og hér er viðtal við sjálfan rokkkónginn í Bretlandi —
TOMIMY STEELE
EG veit ekki hve löng
loftlínan er milli Cat-
ford og Bermondsey. En
það er heil veröld — og ó-
trúlega mikil frægð á að-
eins einu ári (plús öflug
hröð guitarslög) — sem
skilur á milli hinnai' gömlu
sex herbergja íbúðar Hicks-
hjónanna, og hússins sem
Tommy, elzti sonur þeirra,
keypti nýlega handa þeim
með ást og þakklæti.
Ravensborne Park er ó-
sköp svipað öðrum snyrti-
legum og rólegum íbúðar-
hverfum, þar sem húsin
standa tvö og tvö saman,
hafa fjögur svefnherbergi
og ofurlítinn garð fyrir
framan.
Það eina sem skilur hinn
nýja bústað Hicksfjölskyld-
unnar frá öðrum húsum við
götuna, er iðandi hópur af
unglingum og krökkum,
sem allan daginn hangir í
námunda við hliðið með
eiginhandarbækurnar sin-
ar á lofti og mænir for-
vitnislega og ófeiminn á
útidyrnar.
Þegar ég smeygði mér
varlega gegnum þvöguna,
var ég að velta því fyrir
mér hver væru viðbrögð
foreldra Tommys, bræðra
hans og Söndru litlu systur
hans gagnvart þessari ei-
lífu ásókn aðdáenda hans.
Ég var líka að hugsa um
það hvernig þeim mundi nú
ganga að koma sér fyrir í
þessu nýja hreiðri með allra
nýtízkulegasta húsbúnaði
og skínandi veggfóðri, svo
gerólíkt sem það er fyrra
heimili þeirra í Bermonds-
ey.
Sjálfur kunni ég vel við
mig, um leið og frú Hicks
bauð mig velkominn í and-
dyrinu með ósviknum Ber-
mondsey-framburði, sem
engan á sinn líkan.
Frú Hicks er lagleg
kona, með falleg augu og
eins dökk á brún og brá og
Tommy er Ijós. Hún er
eðlilega virðuleg og það fer
henni ákaflega vel. Hin lát-
lausa og hlýlega framkoma
hennar minnti mig strax á
mína eigin móður.
— Sonur sæll, kallaði
hun upp á loftið. Ertu ekki
kominn á fætur? Gleymdu
ekki að bursta á þér hár-
ið . . . Ekki svo að skilja að
það hafi nokkur áhrif,
sagði hún svo við mig. Hann
hefur svo fíngert hár að
hann ræður ekkert við það,
Ég veit að það er orðið
framorðið, bætti hún við af-
sakandi (klukkuna vantaði
15 mínútur í tvö eftir há-
degi), en það skiptir svo
miklu máli að hann fái
nægan svefn. Ég er alltaf
að minna hann á að hann
er enn að vaxa. En hann
getur ekki farið beint í
bólið strax eftir hljómleik-
ana. Hann er alltaf að
reyna að útskýra það fyrir
mér, að hann verði fyrst að
jafna sig. Og það skil ég
reyndar vel.
— Ég geri ráð fyrir að
hann geti ekki heldur
borðað áður en hljómleik-
arnir byrja, skaut ég inn í.
— Já, það er alveg rétt.
Hann getur það ekki. Hann
er of spenntur til að geta
melt matinn. Ég segi alltaf
við hann: Sonur sæll, mér
er alveg sama á hvaða tíma
ég elda mat handa þér og
félögum þínum, ég vil lang
helzt að þú komir með þá
heim. Einustu skiptin sem
ég hef áhyggjur af honum
er þegar ég veit ekki hvar
hann er.
Það er eins og móðir
Tommys hafi lesið hugsan-
ir mínar, því hún flýtir sér
að segja: — Tommy vildi
hafa allt hérna samkvæmt
nýjustu tízku, skiljið þér?
Og mér finnst nú að hann
hafi rétt til að ráða því,
eftir allt sem hann er bú-
inn að gera.
Við færðum okkur nú
fram i litla notalega her-
bergið með kremgulu veggj-
unum við hliðina á eldhús-
inu. Ég þóttist sjá að hún
léti miklu fremur borða þar
er í glæsilegu borðstofunni.
— Eitt finnst mér svo dá-
samlegt í þessu húsi, sem
Tommy hefur keypt handa
okkur, sagði hún með brosi,
sem gerði hana svo ung-
lega, að hún leit næsturn
út fyrir að vera, á sama
aldri og sonur hennar.
Nei, það var ekki dýra
sjónvarpstækið eða fallegi
innbyggði útvarpsgrammo-
fónninn í setustofunni, við
hliðina á langa, stoppaða
sófanum, sem Tommy vildi
endilega hafa eldrauðan, í
stíl við gólfteppið. Nei, það
var að vissu leyti miklu ó-
skáldlegra. Eruð þið búin
að geta upp á því? Það var
baðherbergið.
— Ég er ekki enn búin
að venjast því að hafa heitt
vatn á öllum tímum sólar-
hringsins, með því einu að
skrúfa frá krana, sagði
húsmóðirin á heimilinu.
— Ekkert okkar getur
fyllilega áttað sig á því.
Þegar Tommy var lítill og
sá mig bera vatnsfötu,
sagði hann stundum.
„Mamma, einhvern tíma
ætla ég að kaupa hús með
almennilegu baðherbergi
handa þér.“ Þetta var
nokkurs konar lejmdarmál,
sem við áttum saman. Og
það dásamlega er, að það
hefur orðið að veruleika . ..
— Hvernig stóð á að þið
völduð Catford-hverf ið ?
spurði ég.
— Allir spyrja okkur að
því. Ég skal segja yður
það. Það var hluti af leikn-
um, sem við Tommy lékum
eftir að hann var orðinn
nógu stór til að fara i bað-
hús. „Hvar vildirðu helzt
að húsið væri, mamma?“
spurði hann og ég svaraði.
„Ja, ekki mjög langt frá
Bermondsey.“ „Eins og í
Catford kannski?" „Já,“
svaraði ég, án þess að láta
mig svo mikið sem dreyma
um að það gæti orðið að
veruleika. „Það væri prýði-
legt.“ Og nú er svo komið.
Hún var búin að gefast
upp á að kalla upp á loftið,
og hafði vísað mér upp í
herbergið til Tommys.
Þarna stóð hann í svartri
peysu og gráum mjóum
buxum, sem hann hafði
keypt án þess að máta þær
daginn áður. Hann stóð fyr-
ir framan háan spegil og
var að reyna að koma
einhverju lagi á ljósa hár-
lubbann með greiðunni.
Og ég hugsaði með sjálf-
um mér: Þrátt fyrir alla
þessa furðulegu hringiðu
Velgengninnar, hefurðu ekki
breyzt hið allra minnsta í
útliti síðan þú varst upp-
götvaður fyrir ári slðan,
þegar þú söngst fyrir kvöld-
verði í kaffihúsi i Soho.
Nákvæmlega sami klæðn-
aðurinn, sama hreinskilna,
breiða brosið móti öllum, og
sami alvarlegi málrómur-
inn, sem ekki leynir upp-
runa sínum í Bermondsey.
Þegar ég spurði hvað
hann fengi venjulega mik-
ið, svaraði hann: — Þrjátíu
pund fyrir kvöldið. lÉg býst
\nð að þeir heifi verið ein-
staklega örlátir við mig,
þegar tekið er tillit til þess
að ég var ekkert þá.
Já, þeir hafa vissulega
ekki verið neitt naumir við
óþekktan strákling úr sjó-
liðinu.
Hvað eyðirðu núna miklu
á sjálfan þig á viku af
þeim hundruðum punda,
sem þú vinnur fyrir? spurði
ég-
Þessu svaraði hann svona,
Framhald á bls. 13
VIKAN
minnir áhugaljós-
myndara á ljós-
myndakeppni blaðs-
ins. Auglýst er eftir
myndum sem á ein-
hvern hátt má setja
í samband við starf-
semi Flugfélags Is-
lands. Nú eru allra
síðustu forvöð, því
að keppninni lýkur
22. febrúar.
Verðlaun:
Flugferð til London
og lieim a.ftur.
s
VIKAN
VIKAN
9