Veðrið - 01.09.1978, Page 28

TRAUSTI JÓNSSON:
Hitt og þetta um ofviðri
Fyrir nokkrum árum geröi ég athugun á tíðni ofviðra á íslandi eftir árstím-
uin. Eg skrifaði stutta grein um þessa athugun og ætlunin var að sú grein birtist
í Veðrinu. En áður en af því yrði, varð ég fyrir því að vera beðinn um að flytja
erindi í útvarpið í erindaflokki um veðurfræði. Þar sem ég átti þetta efni tilbúið
fannst mér sjálfsagt að nota það sem hluta af erindinu. Öll erindin voru síðan
birt sent greinar í tímaritinu Ægi. Meginhluti upphaflegu greinarinnar er þess
vegna birtur þar (Júlíhefti 1981) og mér þykir ekki ástæða til að birta hana
aftur. En þessar athuganir á ofviðrum eru meira mál en svo að þeirn verði gerð
skil í einu erindi eða þá í einni grein og ekki tókst mér að konta að nærri öllu
sem ég hefði viljað i þetta erindi. Þessi grein sem hér fer á eftir er að miklu leyti
samsett úr afgöngum sem urðu eftir þegar búið var að koma erindinu niður í 25
mínútur. Ég sé enga ástæðu til að liggja á þessum afgöngum þó að því sé ekki að
leyna að þeir eru fremur sundurlausir. Vonandi get ég svo síðar meir birt fleiri
greinar í framhaldi af þessari.
Um skilgreiningu á ofviðri
Ekki er auðvelt að skilgreina ofviðri svo vel sé. I því sem fer hér á eftir er
einungis litið á daga þar sem öðru hvoru eða báðum eftirtalinna skilyrða er
fullnægt:
1. Meir en fjórðungur starfandi veðurstöðva á Islandi hefur talið 9 vindstig
eða meir.
2. Meir en tiundi hluti veðurstöðva hefur talið 10 vindstig eða meir.
Dagar sem uppfylla a. nt. k. annað hvort þessara skilyrða eru kallaðir of-
viðrisdagar og veðrin ofviðri. Þegar talað er um t. d. tíðni ofviðra eftir árstím-
um er því átt við dreifingu svona daga á árið. I því sem á eftir fylgir er einnig
öðru hvoru minnst á aftakaveður, sem ég skilgreini þannig, að a. m. k. 45%
veðurstöðva hafa talið 9 vindstig eða meir á sama degi.
Umýmis vandamál svona skilgreiningar
Skaðar í ofviðrum eru mjög tilviljanakenndir og misvel er skýrt frá þeim.
Þess vegna er engan veginn hægt að nota skaða eingöngu sem mælikvarða á
ofviðri. Einhvers konar skilgreining er því nauðsynleg ef unnt á að vera að finna
64 — VEÐRIÐ