Vikan - 26.07.1962, Qupperneq 3

VIKAN
og íseknin
Fljúgandi bútur
Flugbátar eru ekki nýtt fyrir-
bæri, jafnvel ekki hér á landi.
Skömmu eftir að hnattflugleiðang-
urinn bandaríski lenti hér — en
Nelson hinn sænsk-bandariski, einn
þeirra þremenninganna, varð fyrst-
ur til að koma hingað flugleiðina
— lenti hér italskur flugbátur, sem
siðan hafði samflug með þeim til
Grænlands, þar sem hann skadd-
aðist í lendingu og varð að hætta
förinni. Foringinn á flugbátnum,
flugvellir hvarvetna og viðhorf
allt annað. Þó eru þeir enn víða
í notkun.
Það mætti því lialda að hinni
eiginelgu þróunarsögu flugbátanna
væri lokið. En svo er ekki. í Banda-
rikjunum er nú verið að reyna
nýja gerð litilla flugbáta — tveggja
manna — sem eru að þvi leyti frá-
brugðnir eldri gerðum, að þeir eru
mcð hreyfanlegum væng — og er
vængurinn um leið bæði liæ.ðar og
hliðarstýri. Þetta hefur þann kost
i för með sér að sjálfur báturinn
liggur alltaf láréttur i lofti, hangir
neðan i vængnum eins og lóð, og er
talið öruggt að þessi farkostur geti
hvorki — ef ekkert bilar — hrap-
að né lent í skrúfstungu, eða að
flugmaðurinn geti misst stjórn á
lionum á annan hátt.
Frumhugmyndin að slíkum flug-
kosti er ekki ný, þvi að George
nokkur Spratt, sonur eins af sam-
verkamönnum þeirra Wriglit-

Flugtakið — veitið athygli hvernig vængnum er beitt upp á við að framan.

WWS-f'
■ •ía.-fifrffð?!

n&t&XÍSiiÍBHÍHr

Fljúgandi báturinn fleytir kerlingum á 60 mílna hraða á klukkustund.
Locatelli, einhver sá failcgasti og
glæsilegasti maður, sem um getur,
sætti þeim örlögum mörgum árum
siðar að vera brytjaður í spað af
blámönnum í Abbysiníu, sem áttu
sárra harma að hefna á flugmönn-
um Mussolinis, en það er önnur
saga. Þegar Flugfélag íslands tók til
starfa, festi það fljótt kaup á flug-
bátum, bæði til innanlands- og
millilandaflugs, og reyndust þeir
vel. Að undanförnu hafa flugbát-
arnir orðið að þoka fyrir hinum
hraðfleygu flugvélum, enda eru nú
bræðra, byggði ekki ósvipaðan flug-
bát og flaug honum skömmu fyrir
1930. Með aukinni kunnáttu og
tækni i smíði hraðbáta og þó eink-
um lítilla og orkusterkra hreyfla er
auðveldara nú að fullkomna þessa
hugmynd, enda er svo að siá sem
því sé vel á veg komið.
Þessi „fljúgandi hátur“ er hvað
skrokk snertir byggður mjög svip-
að og lítill hraðbátur. Auðvelt er
að draga hann aftan i bil á venju-
legum hraðbátssleða, og er þá
vængnum snúið aftur, svo hann
valdi ekki neinni ásteitingu i um-
ferðinni. Á vatni nær báturinn 60
milna hraða á klst., en þá fer liann
lika að fleyta kerlingar, og þarf
ekki annars við en halla vængnum
upp á við til Jþess að hann sleppi
vatninu og taki flugið, og dugar
bátnum 150 m atrenna til þess að
ná þeim hraða, sem flugtak krefst.
Hreyfillinn er 100 hestafla og
skrúfan afturbyggð, það er að
segja ýtiskrúfa en ekki togskrúfa
eins og á venjulegum flugvélum;
i lofti nær báturinn 125 milna
hraða á klst. og getur flogið i
15.000 feta hæð og á 25 gallónum
af benzini getur hann larið 400
milna vegalengd.
Vængurinn, sem er 22 fet eða
um sjö metrar að lengd, er gerð-
ur úr alúmín, en skrokkurinn úr
Pátakrossviði og styrktur stálbönd-
um, en uppfinningamennirnir telja
að skrokkurinn verði gerður að
miklu leyti úr alúmin þegar til
kemur og fjöldaframleiðsla á þessu
farartæki hefst. Eru þegar taldar
miklar likur á að það verði bráð-
lega; slíkur flugkostur muni koma
mörgum i góðar þarfir, sér i lagi
lyrir það hve öruggur hann er i
lofti og auðvelt að stjórna lionum.
Eina hættan, sem fluginu er sam-
fara, er í þvi fóigin að vængurinn
detti af — en svo ramlega er frá
honum gengið að það á ekki að
geta komið fyrir. Ef hreyfillinn
bilar, má lenda bátnum eins og
svifflugu — jafnvel á jörð án þess
þvi fylgi nokkur slysahætta.. Stýr-
ið er eins og á bíl, og ekki þarf
nema nokkurra flugstunda þjálfun
til þess að geta stjórnað þessum
fljúgandi bát fullkomlega.
Það er og mikill kostur á þessum
flugkosti, að fyrir vængumbúnað-
inn hefur misvindi ekki nein áhrif
á flugið. Og þess er mun minni
hætta að flugmanninum fatist, þeg-
ar sjálfur skrokkur flugtækisins
haggast ekki. Það virðist þvi ekki
að ófyrirsynju að miklar vonir
eru tengdar við þennan nýja flug-
kost — að visu innan vissra tak-
marka. Og þó er ekki talið útilok-
að að hann kunni að hafa áhrif á
gerð annarra flugtækja, þegar frá
liður og næg reynsla er fengin.
Efsta teikningin sýnir vængstillingu
við flugtak, á láréttu flugi og niður-
svifi. Miðteikningin sýnir vængstill-
ingu í vinstri beygju, sú neðsta í
hægri beygju.
ltitstjórn og aúsjlýsingar
Útgefandí: Hilmir h.f. ,
Ritstjórl:
Gísli Sigurðsson (ábm.)
Auglýsingastjóri:
Jóhannes Jörundsson.
Framkvæmdastjórí:
Hilmar A- Kristjánsson.
Pósthólf 149. Afgfeiðsla og dreifir
Blaðadreifing, Laugavegí 133, si
36720. Dreifingarstjóri: Óskar Kar.
son. Verð i lausasölu kr. 15. Áskrift
arverð er 200 kr. ársþriðjungslegl
greiðist fyrirfrám. Prentun: Hil“:
h.f. Myndamót: Rafgraf h.L
í næsta blaði verður m.a.:
• MYND, — nýtt dagblað hefur göngu sína á næstunni, og
VIKAN ræðir við forstjórann og ritstjórn um útlit blaðsins,
tilhögun, form, efni þess o. fl.
• Thelma Ingvarsdóttir. — Hún átti heima í Skerjafirðinum,
þar til í fyrra. Þá fór hún til Hafnar og gerðist fótómódel.
Hún segir í viðtali frá ánægjulegu starfi en erfiðu. Margar
myndir.
FORSÍÐAN
Næsta helgi er ein mesta ferða- og útileguhelgi ís-
lendinga, Verzlunarmannahelgin. Þá fara þúsundir
manna út í náttúruna, ef veður leyfir (og raunar
hvort sem er), og eyða þar frítíma sínum við glaum og gleði. Það er ekki
sízt æskufólkið, sem notar tækifærið og fer með viðleguútbúnað upp í Borg-
arfjörð, austur á Þingvöll, Laugarvatn, Þórsmörk eða ...
Það er ástæðulaust að telja upp fleiri staði, því þeir verða víst fáir, þar
sem ekki sést tjald um næstu helgi. Myndin á forsíðunni er tekin inni á
Þórsmörk og skýrir sig raunar sjálf. Það er farið að kvölda, skuggarnir
lengjast og sólbaðið búið daginn þann. En það er ekki kominn háttatfmi
ennþá og bráðum nær einhver í gítar og fer að spila í rökkrinu ...
• Eitt lítið leyndarmál. — Svipmyndir frá stúdentafagnaði.
• Thalisman. — Frásögn af skipsstrandi við Vestfirði vorið 1922.
Eftir Jónas Guðmundsson, stýrimann.
• Morgunn í apríl. — Smásaga.
• Getraun Vikunnar, þriðji hluti. Sex verðmætir vinningar.
• Tækniþáttur, myndir o. fl.
VIKAN 3