Vikan - 07.11.1974, Síða 15

Smásaga eftir Nelson Algren
LINN
HSIONSTRÆTI
og hengdi harmonikuna á örugg-
an staö.
Roman læddist berfættur á siöu
nærbuxunum, sem mamma hans
haföi saumaö handa honum
snemma um haustiö, læddist aö
forstofudyrunum. Allir i húsinu
voru sofandi. Gluggarúöurnar
voru hélaöar, og þaö var kalt inni,
og Roman opnaöi dyrnar gæti-
lega. Allir sváfu, og frammi á
gangi blakti dauf gastýran. Þaö
var engan aö sjá, engan. Fólkiö
svaf, og Roman leit á bak viö
huröina og skalf, og þaö var ekki
eingöngu úr kulda. Enginn, ekk-
ert var sjáanlegt alla nóttina.
Hann fór l rúmiö aftur og baöst
fyrir i hljóöi, þangaö til hann
heyröi, aö móöir hans var komin
á fætur. Þaö var þó ekki fyrr en
hún var búin aö kveikja upp i
kolamasklnunni frammi i eld-
húsi, aö hann byrjaöi aö klæöa
sig. Hann sneri baki I eldavélina
og sagöi móöur sinni frá þvi, sem
hann haföi heyrt um nóttina, en
hún sagöi ekki neitt.
Tveimur dögum seinna kom
faöir hans heim, og hann var ekki
meö harmonikuna. Hvort hann
haföi selt hana eöa týnt henni eöa
lánaö hana skipti ekki máli.
Nema hvaö konan hans leit á
þetta sem eins konar fyrirboöa.
Hún haföi fundiö þaö á sér, aö
breyting var i aösigi, sagöi hún.
Hana^ haföi dreymt fyrir þessu.
Hana' dreymdi, aö ungur, ókunn-
ur maöur stæöi i ganginum. Hann
var drukkinn og hallaöi sér upp
aö veggnum, og þaö var storknaö
blóö á skyrtunni hans og á hönd-
unum. Hún vissi, eins og raunar
öll Orlovfjölskyldan, aö vansælt
dáiö fólk kemur aftur. Þaö kemur
til þess að vara við eöa hugga eöa
verja sig eða iörast. Þaö kemur
til þess aö öölast frið eöa hefna
sin.
Allan þennan dag stóö hún yfir
rjúkandi pottunum, og hún fór
yfir það i huganum, hverjir henni
nákomnir væru dánir. Einn
frændi hennar haföi t.d. drukkiö,
og bróöir hennar kom heim úr
striðinu og dó siöan. Faöir hennar
og móöir höfðu dáiö, áöur en hún
gifti sig. Meira var það nú ekki.
Um kvöldiö fór htjn og bankaöi
upp á hjá frú Zolewitz. Frú
Zolewitz sat þegjandi um stund,
þaö var engu likara en hún heföi
átt von á henni.
„Þaö er dálitiö sem húseigand-
inn vill ekki, að viö segjum nýjum
leigjendum frá”, sagöi hún, „ekki
of fljótt aö minnsta kosti. Þannig
er, að ungur maöur bjó hér i
þessu húsi, einmitt iibúöinni ykk-
ar. Hraustur, ungur maöur og
fallegur. En hann var veikur,
veikur I höföinu, veikur af
drykkjuskap. Hreinræktaöur
syndari. Hérna bjó hann ásamt
konu, og þau voru ekki einu sinni
gift. Hún vann, en hann geröi
aldrei handtak. En þaö út af fyrir
sig breytti engu og ekki heldur
áfengiö. Nei, ógæfan var fólgin I
þvl, aö þau voru ógift. Svo var það
á gamlárskvöld, aö hann kom
heim af bjórstofunni, og allt i
einu, upp úr þurru, byrjaöi hann
aö lemja konuna. Hann lamdi
hana, þangaö til öskur hennar
uröu aö snökti. Siöan rann" snökt
hennar út i ekki neitt. Þessi ungi
maöur var naut sterkur og viniö
haföi gert hann vitstola. Eftir aö
snöktiö hætti heyröist ekkert.
Ekki stuna, þangaö til næsta
morgun, aö lögreglan kom meö
miklum bægslagangi. En þaö var
ekki til neins aö vera meö þessi
læti. Ég heföi getað sagt þeim þar
fyrirfram. Ungi maöurinn haföi
hengt sig i klæðaskápnum. Þann-
ig fæöir ein synd af sér aöra, og
þau voru jöröuö hliö viö hliö, og
þaö var enginn prestur viöstadd-
ur”.
Frú Orlov varönáföl... 1 henn-
ar eigin klæöaskáp. „En þaö er
ástæöulaust aö gera sér rellu út af
þessu”, sagöi frú Zolewitz, „hann
er ekki með nein illindi. Hann
kemur aöeins til þess aö láta biöja
fyrir sér á kristilegan hátt og ööl-
ast friö. Biddu fyrir unga mann-
inum, hann þráir frið”.
Eftir matinn þetta sama kvöld
sameinaöist öll fjölskyldan í bæn
og pabbinn lika. Nú var harmo-
nikan týnd, og bjórstofurnar uröu
þvi aö komast af án hans. Þegar
búið var aö biöjast fyrir, fór hann
I rumið ásamt konu sinni eins og
góöum eiginmanni sæmir, og eftir
þaö heyröist ekkert bank.
A hverju kvöldi baö f jölskyldan
fyrir veslings unga manninum, og
á hverju kvöldi háttuðu þau hjón-
inofansama rúm, af þvi aö hann
var búinn aö týna harmónikunni.
Þá vissi gamla konan, að bankiö
haföi verið góöur fyrirboöi, og
hún skýröi prestinum frá þessu
öllu saman, og presturinn bless-
aöi hana. Hann kvaö þaö vera
guös vilja, aö Orlovfjölskyldan
skyldi meö bænum sinum létta
þessu fargi af unga manninum og
aö gamli Orlov skyldi eignast
konu i staöinn fyrir harmoniku.
Nú hélt hann sig oftast heima
viö, af þvi músikin var horfin úr
lifi hans, og er timar liöu varö
hann húsvörður og meira aö segja
sá bezti I öllu Noblestræti. Frú
Zolewitz fór til prestsins og sagöi
honum, hvern hlut hún heföi átt i
þessu kraftaverki, og presturinn
blessaöi frú Zolewitz lika.
Þegar húseigandinn frétti, aö
allir reimleikar væru horfnir úr
húsi hans, þá færöi hann Orlov-
ijöiskyldunní gjafir. Og þótt
húsaleigan væri ekki alltaf greidd
á réttum tima, þá sagöi hann ekki
neitt, og presturinn blessaöi hann
lika. Aö lokum borgaöi Orlovfjöl-
skyldan enga húsaleigu, en I þess
staö baö hún fyrir húseigandan-
um.
Og Teresa litla varö allt I einu
mikilvægasta persónan I öllum
bekknum, enda spurðist þaö
fljótt, aö kraftaverk heföi gerzt
heima hjá henni. Systir Maria
Ursula sagöi, aö barniö liktist
meira og meira dýrölingi meö
degi hverjum. Upp frá þvl var
engin i bekknum jafn dugleg aö
læra og Teresa litla.
Tviburarnir höföu lika fengiö
'tugboö um kraftaverkiö, og þeir
•öu meira aö segja góöir vinir,
u sér saman og voru I eins föt-
um og lásu saman spurninga-
kveriö. Hundurinn Udo vissi lika,
aö blessun heföi hlotnast þessu
heimili, því aö nú var hann ekki
lengur laminn meö harmonik-
unni.
Það var aöeins ein sorgleg hliö
á þessari annars heillavænlegu
breytingu. Nú haföi aumingja
Roman ekki lengur neitt rúm til
þess aö sofa i. Pabbi hans var
heima á hverri nóttu, eins og góö-
um eiginmanni sæmir, og þess
vegna varö Teresa aö sofa á milli
tviburanna.
Þannig vildi þaö til, aö næturn-
ár I lifi Roman Orlov uröu ónæöis-
samar. Hann varö aö sofa undir
rúmi, og oftar en ekki brakaöi svo
I fjöðrunum, aö honum varö ekki
svefnsamt. Upp frá því eyddi
Roman æsku sinni undir ööru
hvoru rúminu, þvi að sjálfur haföi
hann ekkert rúm til þess aö sofa I.
A þessu gekk þangaö til hann
varö sautján ára. Þá tók hann þaö
upp hjá sjálfum sér aö sofa aö
deginum til, svo hann þyrfti ekki
aö sofa á nóttunni nema á næstu
bjórstofu. Og einhvern veginn
varð hann aö drepa timann, og
hann tók upp þráöinn, þar sem
faöir hans haföi oröiö frá aö
hverfa. En hann haföi enga
harmoniku sér til afsökunar, þaö
var aöeins þessi vöntun á rúmi til
þess aö sofa I. Og þegar svo bjór-
stofurnar lokuöu, varö hann aö
fara heim til sln. Þess vegna kall-
aöi hann dögunina bitrustu stund
sólarhringsins. Hann varö aö fara
heim til sin, þó hann ætti hvergi
heima.
Er þetta fylliriisraus, eöa er
þetta heilagur san"1 »kur? Ég get
aðeins boriö um þaö, aö hann
sagöi mér frá þessu eins og þaö
væri satt, þótt hann drykki hvern
tvöfaldan á fætur öörum. Og eitt
er vist, aö sé Roman Orlov ein-
hvers staöar nærri, þá ganga
menn ekki að þvi gruflandi, hver
sé mesti drykkjuboltinn I
Divisionstræti. Faöir hans er nú
kominn undir græna torfu og tvi-
burarnir farnir út og suöur, en
móöir hans stendur á þvi fastar
en fótunum, að ungi maöurinn,
sem bankaöi, hafi I raun veriö
djöfullinn. Því aö án þess aö gera
sér grein fyrir þvi, lét hún af
hendi góöan son I skiptum fyrir
einskisnýtan eiginmann.
„Ég er aö drekkja orminum”,'
segir aumingja Roman og talar
ofan I glasiö sitt. „Hjálpiö mér aö
drekkja orminum”. Býr djöfull-
inn I einum tvöföldum, eöa er
hann sá sem nagar og nagar alla
nóttina? Eöa er hann hinn, sem
bankar á köldum vetrarnóttum
meö blóöiö storklö á hnúum,
45. TBL. VIKAN 15