Vikan - 29.01.1981, Blaðsíða 40

Þjóðlífsmynd
gilþrengslum. 1 þrjár aldir héldu Arabar
uppi árásum sínum. Á eftir fylgdu
friðartímar. Þá voru byggðar margar
kirkjur og klaustur, sem voru að sjálf-
sögðu höggvin inn i fjallið. Svæðið varð
að trúarlegri miðstöð. Þessi blómaöld
stóð yfir i fullar tvær aldir. Á tiundu öld
komu svo Tyrkir. — Þeir létu kristna
menn nokkurn veginn í friði en samt
sem áður tók fólk að flýja til Ítalíu og
Grikklands. Þegar kom fram á 12. öld
þráuðust aðeins nokkur hundruð við að
halda kyrru fyrir.
Stórkostleg helliskirkja
— Það eru sjötíu kirkjur inni i
fjallinu. Nú höfum við ekki lengur þörf
fyrir svo margar. Þarna uppfrá er ein,
segir öldungurinn og bendir hærra upp i
fjallvegginn. Það er stigi inni i fjallinu.
Kirkjan er lítil, en stórkostleg. nteð
bekkjum, altari og súlum sem höggnar
eru í fjallið og veggir og þak prýdd
kalkmálverkum. Viðkeifum upp stigann
og að fjallstindinunt og lendunt í kirkju
garðinum. Grafirnar eru höggnar inn i
bergið. Héðan má sjá i hve góðri vernd
þetta litla samfélag er. Það er umlukt
lóðréttum fjallveggjum á alla vegu. Til
þess að ná marki verða menn að vera
annaðhvort fjallagarpar eða ráða yfir
þyrlu.
Tíu langborð fyrir sameigin-
lega máltíð
Sextiu meirum neðar strevmir l'ólk
heim frá ökrunum. Börnin þyrpast út úr
skólahúsinu. Við höldunt niður og
sláumst i hópinn. Leiðsögumaðurinn
kemur auga á okkur og vísar veginn til
matsalarins.
— Kvöldmáltiðar neytuni við alltaf
sameiginlega. Við setjumst við eitt af
langborðununt tiu. Gamall maður við
enda borðsins stendur upp og les borð-
bæn. Þá kemur maturinn, soðnar áberg-
inur. tómatsalat, brauð og stórar belg-
flöskur nteð víni. Forvitin augu horfa á
okkur öðru hvoru.
— Við erunt ekki vön að l'á framandi
gesti, segir leiðsögumaðurinn afsakandi.
Unga fólkið snýr heim
Að lokinni máltið göngunt við um
loftgöngin og þiggjum heimboð hellis-
búa. Þeir sýna okkur mottur og ýmsa
hluti sem búnir eru til úr ónix, sem er
eins konar hálfgimsteinn. En við þessa
iðn dunda þeir á vetrum.
— Nokkrir ungir menn héðan hal'a
haldið út i heiminn, segir miðaldra kona.
En þeir hafa snúið heim aftur.
— Hvernig hafið þið farið að þvi að
fela svona samfélag ykkar, spyrjum við
leiðsögumanninn. — Þaðeru ekki nema
sárafáir hér sem hafa samskipti við
umheiminn, svarar hann. Þegar ég fer til
borgarinnar að selja vín, mottur og ónix,
spyr enginn ltvaðan ég komi. Það er ofur
einfalt.
Frá náttúrunnar hendi eru sérkenni-
legar klettastrýtur í Göremedal i
Tyrklandi, i hinni fornu Kappadókíu.
Þar hefur maðurinn holað út klettinn
og búið til hibýli hið innra, allt upp i
sex hæða, og mótað i leiðinni i
klettinn hægindi, stóla og eldstæði
þar sem henta hefur þótt.
Mótmælendasamfélag fyrir
átján öldum
Fyrir tvö þúsund árum var
Kappadókiuhéraðið rómverskt
skattland. íbúarnir lifðu sultarlífi. þeir
unnu eins og þrælar og á vetrum dóu
margir hungurdauða. Rórhversku
drottnararnir lifðu hins vegar munaðar-
lífi og bjuggu við allsnægtir. Um 200 e.
Kr. var hér slofnaður kristinn söfnuður.
Forystumaður hans, Basilius helgi,
réðst i predikunum sinum harkalega á
óhóf safnaðarbarnanna og munað og
brýndi Rómverja til að ntiðla fátækum
bændum af auðæfum sínunt. Þeir
snerust illa við. En söfnuður Basilíusar
stækkaði jafnt og þétt. Nokkur hundruð
kristinna manna héldu upp til fjalla og
settust að í hellunum sem hér eru.
Hellarnir höfðu orðið til á steinöld og
voru gerðir af Hittítum. Kristnir menn
mynduðu santfélag og áttu allt sameigin
lega. Þeir lifðu af vínyrkju.
Um miðja sjöttu öld hófust róstusam-
flýðu menn til fjalla. Þeir lögðu nótt við
nýtan dag að höggva nýja hella. Fjöllin
voru gerð að óvinnandi virkjum og
neðanjarðarborgir spruttu upp. Þær
rúmuðu tíu þúsund manns og
lifsnauðsynjar til langs tima, er setið var
unt þær. Til öryggis voru grafnir
launstigar, margra kílómetra langir, með
undankomu í huga. sem enda i ókleifunt
ir timar. Arabiskir þjóðflokkar gerðu
innrásir í þorp og borgir, rændu og fóru
með báli og brandi. Þúsundum saman
Hér er einn þessara húsasmiöa að
búa sér til hús — öllu heldur að móta
klettinn innan svo hann sé
þægilegur ívistar. Vera má að
hann mundi þarna hakann svo
skörulega til þess að móta sér hjóna-
rúmið.
40 Vikan 5. tbl.