Vikan - 06.02.1986, Qupperneq 24

,,EaP* vélarhljóö, sem viö
'^eyrum ekkert athugavert
við, þarf ekki örugglega aö
þyöa að ekkert sé aö vélinni.
Hún getur veriö orðin slitin og
þjappað ;illa þó okkur heyrist
'gangurinn góður " —
, Í rrfif fiS 1? -a Wmmw'tm

Allan þennan tíma hlustum við eftir sérhverju
óvenjulegu hljóði. Ef við getum ekki fundið hvaðan
það kemur og sætt okkur við orsökina er full
ástæða til að endurskoða bilakaupin eins og þau
leggja sig. Fylgjumst líka með þvi í speglinum
hvort óeðlilegur reykur kemur úr púströrinu.
Er nokkur leki?
Þegar aftur kemur úr reynsluakstrinum reynum
við að stöðva bilinn á láréttum stað, helst bundnu
slitlagi og tiltölulega hreinu, og drepa þar á honum.
Meðal annarra orða — virkar ekki handbremsan?
Svo förum við út og stingum fingri í púströrið. Ef
óhreinindin eru fitukennd eða gúmmikennd eru
líkur til aö bíllinn brenni olíu. Eigi hann ekki að gera
það er enn tími til að hætta við kaupin.
Hafi hæstvirtur tilvonandi kaupandi ekki gert
það ennþá er nú kominn tími til að skoða dekkin.
Helst eiga þau ekki að vera slitin (frá sjónarmiði
kaupandans), en ef þau eru slitin eiga þau að vera
jafnslitin yfir allan flötinn. Séu þau mest slitin á
jöðrunum og álika beggja megin þýðir það að þeim
hefur lengi verið ekið með of litlu lofti, á sama hátt
og mest slit á miðjunni þýðir að of mikill loft-
þrýstingur hefur verið i þeim. Séu framdekk slitin
aðallega á öðrum hvorum jaðrinum þýðir það kol-
ranga framhjólastillingu, sem fyrir utan svívirðilegt
dekkjaslit þýðir að billinn er miklu verri í stýri en
hann þyrfti að vera. Ekki er víst að eitthvað sé að
framhjólabúnaði annað en vanstilling, en ef svo er
gæti það kostaö allt upp I dýra viðgerð.
Sé eitthvað verulega að dempurum hefur það
líklega komið fram I prufuakstrinum. Til öryggis má
athuga demparana með því að rugga hverju horni
fyrir sig rösklega upp og niður. Ef það heldur áfram
oftar en tvisvar (hámark) þegar sleppt er þýðir það
ónýtan dempara á viðkomandi horni. Það er þó
ekki afskaplega dýr viðgerð. Hitt er svo annað mál
að vondir demparar eru hættulegir og borgar sig að
skipta um strax. Nú erum við búin að dútla dálitla
stund kringum bilinn eftir að reynsluakstri lauk.
Ökum honum nú eina bíllengd áfram (eða aftur-
ábak, eftir atvikum). Er nýr leki á planinu þar sem
hann stóð. Ekki svo? Alveg viss? Gott var nú það.
Svona til öryggis í lokin biðjum við einhvern
(seljandann) að aka bilnum i áttina frá okkur. Á
meðan sitjum við á hækjum okkar og reynum að
gera okkur grein fyrir tvennu: að afturhjólin fylgi
framhjólunum nákvæmlega (billinn sé ekki skakk-
ur, aki ekki út á hlið) og ekki sé kast á neinu hjóli.
Ef kast er á einhverju hjólinu má prófa að skipta um
og setja varahjólið þar á (meðal annarra orða,
hvernig er varadekkið slitið? Það er venjulega dekk
sem búið er að vera lengi undir bílnum). Ef kast er á
því líka er veruleg skekkja i dæminu, sem þarf
nánari athugunar við. Annars er það bara skæld
felga sem auðvelt er i flestum tilvikum að bæta sér
á næstu partasölu. Þegar bíllinn kemur til baka
látum við hann aka hægt fram hjá okkur og
stöndum fyrst öðrum megin, svo hinum megin.
Marrar nokkurs staðar í hjólalegu? Hvað segirðu,
vinstra afturhjólinu? Taktu af því hjólkoppinn og
helltu úr honum sandinum, prófaðu svo aftur. Er
það horfið? Datt mér ekki í hug, það var bara
sandur i koppnum. Og ekki orö meira um það.
Svona undir lokin sakar ekki að líta i skoðunar-
vottorðið. Sé billinn orðinn nokkurra ára hefur
hann væntanlega farið i gegnum nokkrar skoðanir.
Hefur hann fengið minusa í skoðunum? Það bendir
til nokkurs kæruleysis eiganda ef þeir hafa verið
tiðir. Á sama hátt getur það verið áhyggjuefni ef
bíllinn hefur gengið mikið kaupum og sölum.
Hvernig stóð á því? Þvi miður er ,,einn eigandi''
svo sem ekki mikil trygging heldur, þó almennt
megi búast við betri útkomu úr þvi dæmi, sérstak-
lega ef bíllinn er aðeins fárra ára.
Gerum tilboð
Ef kaupandinn er nú orðinn alvarlega skotinn i
bílnum, svo hann hefur annaðhvort ekki fundið
gallana eða sætt sig við þá, er að ganga til samn-
inga. Tíndu til allt sem þú getur sanngjarnlega
fundið að og núðu seljandanum því (kurteislega)
um nasir. Gerðu svo tilboð. Lækkaðu verðið eins
og þú þorir og/eða útborgun og afborganir. Þetta
er tilraunarinnar virði. Kannski færðu gagntilboð
sem þú getur gengið að eða gert annað gagntilboð
við, eða þér verður einfaldlega hafnað. Þá gerir þú
annað tveggja, hækkar þitt tilboð eða ferð að leita
þér að öðrum bil.
Þegar gengið er frá kaupunum skaltu krefjast
þess að fá allt tekið fram á afsali sem þér þykir
þurfa — svo sem að seljandi fullyrði að ný kúpling
sé í bilnum. Gættu þess líka að nýtt veðbókarvott-
orð bilsins liggi frammi við afsal og að ekkert hvíli á
bílnum, eða þú lætur taka fram á afsali að
veðbókarvottorð liggi ekki frammi, en ef skuld hvíli
á honum ábyrgist seljandi hana að öllu leyti. Þetta
siðarnefnda er tiðkað nokkuð en er í rauninni ekki
góð aðferð. Hiö eina pottþétta er aö fá veðbókar-
vottorðið, hreint og klárt. Þú færð afsal og lög-
reglutilkynningu — og minnstu þess að meðan þú
hefur ekki framvísað tilkynningunni og fengið bil-
inn löglega skráðan á þitt nafn er billinn löglega séð
eign seljanda — sem þá getur til dæmis veðsett
hann út úr höndunum á þér.
Eitt verð ég að leggja áherslu á I lokin. Þær leiö-
beiningar sem hér hafa verið gefnar eru það sem
ég hef lært á tiltölulega löngum bíladelluferli, og ef-
laust mætti miklu við bæta. Hins vegar held ég
megi fullyrða að hér sé ekkert rangt, þótt alltaf sé
matsatriði hve langt menn vilja ganga. Þegar
keyptur er notaður bill er aldrei of varlega farið.
Að lokum þetta. Látið ekki atvinnumenn i liði
bílasala slá ryki í augu ykkar með ómerkilegum
staðhæfingum. Einn lagði til dæmis rika áherslu á
að selja mér bil, sem ég fann ýmsa ágalla á, á þeirri
forsendu að hann væri i eigu frægs rallkappa og
bilaáhugamanns. Það skipti engu, í augum bilasal-
ans, að rallkappinn hafði ekki átt þennan bil nema
fáeina daga eða vikur og aldrei notað hann heldur
tekið hann upp i bíl sem hann var að selja. Bilakaup
min i þetta sinn enduðu með þvi að ég keypti ann-
an bíl á annarri bílasölu tveim mánuðum seinna og
hafði í millitiðinni gert tilboð í tvo bíla en verið
hafnað.
Mér til mikillar ánægju — eftir á séð.
24 Vikan 6. tbl.