Vikan - 09.07.1987, Blaðsíða 29

YJkA\ OG TTLVERAN
Símatíinar og samkcppni
Eitt mest notaða orð í fjölmiðlum þessi misserin er orðið
fjölmiðill eða einhver orð dregin af því. Fjölmiðlum verður
tíðrætt um sjálfa sig og samkeppni sína við aðra fjölmiðla.
Þeim er umhugað um áhrif þessarar samkeppni á fjölmiðla-
markaðinn og neytendur og loks eru þeir uppfullir af
viðtölum við fjölmiðlafólk um persónulega hagi þess og störf
þess við fjölmiðlana.
Fjölmiðlar heyja harða baráttu og sú barátta snýst fyrst
og fremst um fjármagn frá auglýsendum til að standa straum
af þessari baráttu. Baráttan um auglýsendurna birtist hins
vegar í samkeppni fjölmiðlanna um hlustendur, áhorfendur
eða lesendur að þessum auglýsingum. En þar sem flestir
neytendur, að börnum undanskildum, hafa áhuga á ein-
hverju öðru en auglýsingum í fjölmiðlunum leggur fjölmiðla-
fólk allt kapp á að gera neytendunum til hæfis með annars
við til kvölds. Auk fyrri starfa við lesendabréf, draumaráðn-
ingar og óskalagaþætti hringir það í hverja útvarpsrásina
af annarri og kvartar, sendir afmæliskveðjur, svarar gátum
eða selur kanarífugla á flóamarkaði. Síðasta verk þess fyrir
svefninn er að hringja í opna línu á Stöð 2. En þá er þetta
fólk yfirleitt orðið svo úrvinda eftir daginn að í stað þess
að leggja gáfulega spurningu fyrir þann sem situr fyrir svör-
um stynur það út úr sér brúðkaupskveðju til Lolla og Dísu.
Annars er ekki nóg með að fjölmiðlarnir hafi breytt lífi
þessa tiltekna hóps heldur eru þeir á góðri leið með að
breyta heiminum. Keppni þeirra urn neytendur birtist meðal
annars í keppni um að vera fyrstir með fréttirnar og sú sam-
keppni getur haft ófyrirsjáanlegar afleiðingar á mannkyns-
og Islandssöguna. VIKAN var einn fyrsti fjölmiðillinn sem
flutti neytendum fréttir af framtíðinni og það gerir hún enn
konar efni; þar á meðal frettum af viðburðum líðandi stund-
ar, stöðu sinni gagnvart öðrum fjölmiðlum og fyrrnefndum
viðtölum við fjölmiðlafólk. Eitt vinsælasta efni neytenda eru
þó neytendur sjálfir; þættir eða dálkar þar sem þeir geta
komið skoðunum sínum á framfæri, sent kveðjur, kvartað
eða leitað svara við ýmsum spurningum. Neytendur eru að
vísu misjafnlega áhugasamir um slíka liði en ákveðin stétt
þeirra hefur þó ólaunaða atvinnu við þessa dagskrárgerð.
Áður en fjölmiðlabyltingin gekk í garð lifði þetta fólk rólegu
lífi. Það lét sér nægja að senda kveðju í óskalög sjómanna
aðra hverja viku, skrifaði máski eitt eða tvö bréf á mánuði
í Velvakanda og lesendadálk DV og hringdi svo á beina línu
Ríkisútvarpsins þegar þess var kostur.
Líf þessa fólks hefur gjörbreyst. Nú á það fullt í fangi
með að nýta sér alla þessa nýju möguleika sem hafa opnast
að undanförnu. Það vaknar eldsnemma á morgnana og er
með árlegu viðtali við völvu. Flestir fjölmiðlar hafa fylgt í
kjölfarið og nú er svo komið að þeir eru fullir af vangavelt-
um um þróun mála. Skoðanakannanir segja fyrir um úrslit
kosninga af slíkri nákvæmni að það er nánast formsatriði
að kjósa. í kjölfar skoðanakannana mynda fjölmiðlarnir rik-
isstjórnir, lýsa þróun efnahagsmála með tilliti til þess og sjá
svo í hendi sér hvenær þessi ímyndaða stjórn fellur og efnt
verður til nýrra kosninga.
Enn eru margar slíkar framtíðarfréttir byggðar á vangavelt-
um og hæpnum líkindum en með aukinni tækni, æfingu og
þó fyrst og fremst samkeppni má búast við að fréttir sér-
hvers dags liggi að mestu fyrir daginn áður. Við getum átt
von á því að fá fréttir í þessum dúr: „Um miðjan dag á
morgun ferst farþegaþota austur af Filippseyjum eftir mis-
heppnaða lendingu. 426 manns farast og 18 komast af en
ennþá er óljóst hverjir það verða."
28. TBL VIKAN 29