Vikan - 24.08.1989, Side 53

C5ÆLUDVRIN
Dreymir dýrin okkar?
TEXTI:
FRlÐA BJÖRNSDÓTTIR
Dreymir dýrin? spyrja
margir, sem horft hafa
á heimilisköttinn eða
hundinn liggja sof-
andi, en fara svo skyndilega að
gefa ffá sér torkennileg hljóð,
mjálma eða stynja í svefhinum.
— Já, sérfræðingarnir halda því
fram að dýrin dreymi, og ein-
mitt þetta, sem við töldum
upp hér að ffaman, gefi það til
kynna.
Það er mjög algengt að
hundar, sem eiga erfiðan dag
að baki, með miklum hlaupum
og leik, sofha en fara svo að
hreyfa fæturna eins og þeir
væru enn á hlaupum, þótt
steinsofandi séu. Þá er trúlega
að dreyma um ævintýri
dagsins, hvort heldur þau hafa
verið eltingaleikur við eigand-
ann eða kindur upp um fjöll, ef
um sveitahund er að ræða.
Sagt er að kettir láti ekki
eins illa í svefhi og hundar en
þó kemur oft fyrir að sjá má þá
slá út í loftið með loppunni
rétt eins og þeir væru að reyna
að krækja í mús.
Hinir vantrúuðu láta sér
eflaust ekki þessar staðhæflng-
ar nægja og segjast ekki trúa
því að dýrin geti dreymt, en
þeir geta þá fengið að vita að
hægt er að merkja bylgjur frá
heilanum ef línuriti er tengdur
við höfuð þeirra. Fram hafa
komið á línuritum dýra sam-
svarandi hreyfingar eins og
sjást á línuritum fólks sem er
að dreyma.
Kisusaga
Dýrleif í Mosfellssveit hefur
sent okkur frásögn af kisunni
Prinsessu sem hlaut nafhið af
því að farið var með hana eins
og væri hún postulínsdúkka.
Dýrleif fékk Prinsessu mánað-
argamla og vildi hún í byrjun
aðeins liggja á koddanum
hennar og hreyfði sig lítið, en
það átti eftir að breytast og
hún fór síðar upp á allar hillur
og henti öllu sem þar var nið-
ur auk þess sem hún át öil þau
blóm sem hún komst í tæri
við. Og Dýrleif segir: Þó svo
Prinsessa væri vel kassavanin
þótti henni ágætt að breyta til
og pissaði þá í blómapottana,
svo oft þurfti að gera stór-
hreingerningar á eftir. Ég átti
stóran bangsa sem sat alltaf úti
í horni og var mikið loðinn.
Prinsessa hélt að þetta væri
mamma hennar og lá undir
hrömmum bangsa og tottaði
hann, en engin kom mjólkin.
Prinsessa vildi ekki kattamat,
hún vildi vera eins og mann-
fólkið. Helst vildi hún kjötboll-
ur og kartöflur. Sykur fannst
henni góður, auk þess sem
súkkulaði og malt var hennar
uppáhald, svo ekki sé nú talað
um kókópöffs og seríós. Einu
sinni var ég að borða kornfleks
en þurfti að skreppa frá. Þegar
ég kom til baka sat kisa á eld-
húsborðinu og borðaði korn-
fleksið mitt með bestu lyst.
Eftir það fékk hún sama morg-
unmat og ég og var mjög
ánægð. Á jólunum „rústaði"
hún jólatrénu og öllum kúlun-
um. Þegar gestir komu í heim-
sókn hljóp hún til dyra og
mjálmaði og lét ekki gestina í
friði, vildi alltaf liggja ofan á
þeim en hvæsti þó þegar þeir
settust í stólinn hennar. Ég
varð að loka hana úti úr her-
berginu mínu á næturnar því
annars beit hún mig í tæmar,
en stundum var hún í vondu
skapi og þá var ekki svefhfrið-
ur vegna þess að hún klóraði
og klóraði í hurðina og stökk á
hana. Þegar opnað var fyrir
Prinsessu kom hún og sleikti
mig í framan til að vekja mig.
Prinsessa var mikil skræfa. Hún
var hrædd við snjó og hljóp
inn um leið og hún var sett út
í snjóinn. Hún var líka hrædd
við bíla og stórar kisur og
kæmu ókunnar kisur inn um
gluggann faldi hún sig svo erf-
itt var að finna hana aftur, segir
Dýrleif að lokum og segist
ætíð muni minnast kisunnar
Prinsessu.
Hugleiðing í fram-
haldi af kisusögu
Það er tvennt sem kemur
fram i þessari sögu sem við
getum hugleitt svolítið betur.
Fyrra atriðið er að Dýrleif seg-
ist hafa fengið Prinsessu aðeins
mánaðargamla. Það hefur
komið fram hjá okkur áður í
þessum þáttum að hvolpa eða
kettlinga á fólk alls ekki að taka
til sín fýrr en þeir eru orðnir
tveggja mánaða gamlir. Þeir
verða að fá að vera hjá móður-
inni að minnsta kosti það lengi
svo þeir fái tækifæri til þess að
Iæra sem mest af henni, en að
þeim lærdómi eiga þeir eftir
að búa um alla ókomna tíð.
Yfirleitt er ekki erfitt að fá
kettlinga, og þess vegna er á-
stæðulaust að taka kettling
sem er yngri en tveggja mán-
aða, betra er að bíða þar til
kettlingur fæst sem náð hefur
þeim aldri og fengið að vera í
fi-iði hjá móður sinni. Hvað
varðar hvolpana þá lætur eng-
inn ábyrgur ræktandi eða
hundeigandi hvolp frá sér
yngri en 2 mánaða, svo reikna
má með að ekki hafi verið vel
að ræktuninni staðið ef eigand-
inn reynir að koma hvolpinum
frá sér fyrr. Verið því vel á
verði!
Að venja
hunda og ketti
Síðara atriðið, sem gaman
væri að hugleiða betur, er
hvernig venja má ketti á að
pissa í kassa. Köttum er eðli-
legt að gera stykkin sín í sand
og þess vegna er kattasandur
til mikilla bóta. í upphafi er
gott að venja kettlinginn með
því að fá sér kassalok eða lágan
kassa og setja í hann kattasand
eða rifin dagblöð. Kisunóru er
sýndur kassinn og henni leyft
að skoða sig um í honum. Áður
en langt líður pissar hún áreið-
anlega í kassann. Hún er fljót
að læra og leitar sjálfkrafa í
kassann þegar hún þarf á því
að halda, en í byrjun er þó rétt
að fara með kettlinginn í kass-
ann um leið og hann vaknar
eða er búinn að borða eða
leika sér í nokkra stund. Þess
verður þó að gæta að ekki má
fera kassann úr stað, því varla
er hægt að búast við því að
kisa leiti hann uppi ef hann er
ekki þar sem hún á von á
honum.
Það þarf meiri þolinmæði
við að venja hvolpa en það er
þó svo sannarlega hægt. Þegar
hvolpar eru orðnir fjögurra til
fimm vikna hætta þeir yfirleitt
að gera stykkin sín í bælið sitt.
Þá er byrjað að setja dagblöð
við bælið og eftir að þeir hafa
pissað á blað einu sinni leita
þeir gjarnan á það aftur. Mesta
þörf hafa þeir fyrir slíkt þegar
þeir vakna eða eru nýbúnir að
borða. Það verður að hrósa
hvolpinum fyrir að nota blaðið
og aldrei má skamma hvolpinn
fyrir að gera það ekki, en sé
hann staðinn að verki er rétt
að segja „nei“ í ströngum tóni
og setja hann svo beint á
blaðið. Hann er fljótur að skilja
hvað við er átt.
Þegar hvolpurinn er orðinn
fjögurra mánaða er hann far-
inn að geta sofið af nóttina án
þess að þurfa að losa sig og þá
er rétt að fara að venja hann
fyrir alvöru á að gera stykkin
sín utan dyra. Auðvitað má
byrja á því fyrr, þótt árangur-
inn verði ef til vill ekki mikill.
Sumir fara nú út með blað,
sem pissað hefur verið á, og
setja hvolpinn á það þegar
hann er nývaknaður eða ný-
búinn að borða. Hvolpurinn
hleypur ef til vill fram og til
baka og kannar umhverfið, en
það er ekkert nema þolinmæði
sem gildir. Eftir að hundurinn
hefur lært að fara út, biður
hann eiganda sinn um að lofa
sér út, þegar þörf krefur, og
einnig er gott að venja hann á
að fara út á vissum tímum. Ef
skilja verður hundinn eftir ein-
an í nokkra klukkutíma er gott
að setja blað á gólfið fyrir inn-
an dyrnar þar sem hann er
vanur að fara út því yfirleitt
notar hann sér það ef nauðsyn
krefur.