Vikan - 12.01.1939, Blaðsíða 8

8
VIK AN
Nr. 2 1939
ur. Það var draum-
ur Margrétar að
sameina þessi þrjú
ríki.
En Albrecht frá
Mecklemborg átti
tilkall til Svíþjóðar,
og af því leiddi lang-
varandi deilur.
Ólafur dó á unga
aldri, og Margrét
var kjörin bæði í
Danmörku og Nor-
egi „ráðandi beggja
ríkjanna“.
Með dugnaði sín-
um náði hún undir
sig Svíþjóð, og Al-
brecht frá Mecklem-
borg var fluttur
fangi til Danmerk-
ur.
En í þessari bar-
áttu hafði Margrét
komizt að raun um,
hve sjóræningjamir
gátu orðið henni til
mikils gagns í stríðinu við Albrecht. Auð-
vitað var verzlun Hansastaðaborgahna
henni þyrnir í augum. Þess vegna opnaði
hún bæi og hafnir fyrir ræningjana, svo
að þeir kæmu ránsfeng sínum fyrir.
Gamlir, þýzkir sagnfræðingar halda því
fram, að Margrét hafi birgt þá að mat-
vælum.
Þetta styrkti stöðu sjóræningjanna svo,
að þeir gátu árið 1382, undir forastu
Störtebeckers, komið fram með þeim mynd-
ugleik, að bæirnir urðu að semja við þá.
Á fundi einum í Wismar bauð hann þeim
vopnahlé til næsta vors, og bæirnir tóku
tilboði hans fegins hendi.
Þeir héldu sér í skefjum á meðan á
vopnahléinu stóð, en notuðu tímann til að
útbúa sig betur. Bæimir fengu líka smjör-
þefinn af því, þegar friðurinn var úti. Nú
gekk það svo langt, að ákveðið var að
leggja niður verzlunarferðir á Eystrasalt-
inu. Afleiðingin varð sú, að
þurð varð á vörum, verðlag
hækkaði og gjaldþrot vofði yf-
ir verzlunarfyrirtækjunum. —
Nokkrar verzlanir létu í ör-
væntingu skip sín leggja á
sjóinn, en þau urðu Störtebeck-
er og hinum nafnkunna starfs-
bróður hans, Gödeke Michel að
bráð.
Borgarstjórinn í Stralsund
tók þá það til bragðs að verð-
launa hvem þann, sem tekið
gat herfang af sjóræningjun-
um, svo að ekki leið á löngu
áður en Hansastaðaskipin
sigldu fram og aftur um
Eyst.rasaltið. Margrét drottn-
ing snérist nú á sveif með
borgarstjóranum, af því að J
Störtebecker hafði ekki hlíft
norskum og dönskum skipum.
hólmsbúar, er vom
að miklu leyti þýzk-
ir, voru alltaf fylgj-
andi Albrecht. Sat
því her Margrétar
um borgina. Jóhann
hertogi frá Meck-
lemborg tók það þá
til bragðs ásamt
forráðamönnum
bæjanna Wismar og
Rostock að hjálpa
Albrecht til að verja
Stokkhólm. Þá var
lítið um hermenn,
svo að leitað var til
sjóræningjanna, er
borgarstjórinn í
Stralsund var ný-
búinn að flæma í
burtu.
Þeir voru ýmist
hér og þar á Eystra-
saltinu eða stund-
uðu rán á landi. I
Wismar og Rostock
var látið boð út
ganga, að hver sá, sem vildi ræna og
brenna í Danmörku og Noregi og sjá Sví-
þjóð fyrir matvælum, skyldi koma í aðra
hvora borgina, þar sem hann myndi fá
ránsbréf.
Er hægt að lá ræningjaflokkunum það,
að þeir skyldu streyma þangað í stórum
hópum? Störtebecker, sem var um eitt
skeið einvaldi Norðursævarins, kom einna
fyrstur á vettvang með alla sína menn.
Aðsóknin var yfirleitt svo mikil, að gömul
frásaga hermir: „Það er ekki hægt að
lýsa því, hve margir vondir menn frá öll-
um löndum gáfu sig fram, bændur, borg-
arar, hirðfólk og margir fleiri, af því að
allir, sem ekki nenntu að vinna, töldu sér
trú um, að þeir gætu orðið auðugir á
kostnað dönsku og norsku bændanna.“
En það voru ekki eingöngu ræningjam-
ir sem gleyptu við þessu boði, heldur og
hverskonar æfintýramenn. Þannig gengu
margir aðalsmenn í samband
við ræningjana og tóku að
stjórna þeim. Með þessu höfðu
bæirnir sjálfir komið sér í
klípu, sem Margrét drottning
varð síðar að hjálpa þeim úr.
Frá þessum tíma stafar
nafnið „Vitaliebræður“, sem
þeim var gefið, af því að þeir
áttu að sjá Stokkhólmsbúum
fyrir matvælum. Þessu nafni
héldu þeir eftir að ferð þeirra
var lokið, og þeir gátu á ný
virt að vettugi, hver var vinur
og hver óvinur. Þeir rændu
öllu, sem þeir gátu. Orðtak
þeirra var: Vinir guðs, óvinir
alls heimsins. Ekki leið á löngu
áður en Eystrasaltið varð ill-
ræmdasta hafið á hnettinum.
Þeir voru einnig kallaðir
Framh. á bls. 18.
Margrét drottning hafði bægt Albrecht
frá Mecklemborg frá Svíþjóð, en Stokk-
Störtebeckcr-peningur, sem virðist vera gamall,
;n er í rauninni svikinn. Hann var sleerinn 1694.
Giæpamenn á miðöldum, sem bíða eftir því í hlekkjum að verða teknir af lifi.
Eitt fylgsnanna í Fríslandi, þar sem Störtebecker og menn hans dvöldu.