Vikan - 15.06.1939, Blaðsíða 15

Nr. 24, 1939
VIKAN
15
Jolán Földes:
w
i
I>að, sem komið er af sögunni:
Barabás loðskinnaskraddari flytur búferlum frá
Budapest til Parísar og hafnar með fjölskyldu
sína, konu og þrjú böm, í Veiðikattarstræti. ■—
Fyrsta fólkið, sem þessir nýju Parísarbúar kynn-
ast, eru tveir útlendir flóttamenn, þeir Liiv og
Bardichinov. Er annar Rússi, en hinn Júgoslavi.
Þeir eru bamgóðir og rabbsamir karlar, er öllum
vilja vel. — Ett kvöldið bætist grískur flóttamað-
ur í hópinn, Papadakis að nafni. Síðar bætast
tveir menn enn í hópinn, Vassja, sem öllum hjálp-
ar, og Anna verður ástfangin af, og Fedor. —
Vassja smitar alla af starfsgleði. — Anna þrá-
biður pabba sinn og Bardichinov um að lofa sér
að læra eitthvað. En skyndilega syrtir að. Vassja
verður fyrir bílslysi og deyr. Þegar búið er að
jarða Vassja, flytjast allir úr veitingahúsinu.
Barabásfjölskyldan flytzt í aðra íbúð í Veiðikatt-
arstræti. — Anna fékk ósk sína uppfyllta um að
læra eitthvað. Hún er nú orðin útlærð sauma-
kona. — István er Ungverji. Hann hefir ráð undir
hverju rifi um að verða sér úti um atvinnuleysis-
styrki og stundar það. ■— Hann býr að heita
hjá Barabásfjölskyldunni og reynir að koma sér í
mjúkinn hjá Önnu. ■— Nú koma alltaf nýir og
nýir Ungverjar til Parísar. Þar á meðal er Peter
Hallay, sem ætlar að setja upp næturskemmti-
staö, og hefir István með sér í ráðum. — Jani
verður fyrstur manna til að segja Önnu, að ávís-
anafölsun hafi komizt upp í einhverjum banka.
Þeim líður illa. Þau vita, að þar hefir István ver-
ið að verki. Nöfn eru ekki nefnd í blöðunum, fyrr
en næsta dag. István hefir verið tekinn fastur.
Feðginin, Anna og Barabás, fara til Suður-Ame-
ríku í von um betri kjör, en i fyrstu höfn er
Barabás bitinn í fótinn af skaðlegri flugutegund.
Hann leggst veikur. — Jani er orðinn ástfang-
inn af stúlku, sem Albertine heitir og er fiðlu-
leikari. — Barabás og Anna fara heim til París-
ar. Anna fær vinnu aftur á saumastofunni. Nú
er Barabásfjölskyldan hamingjusöm, þó að ekki
sé nema svolitla stund. -— Anna hittir Pia Monica
stundum á saumastofunni, en þær eru alltaf jafn
vandræðalegar, þegar þær tala saman. — Nú
hefir Barabás líka fengið virmu. ■— Loksins
heimsækir Albertine Barabásfjölskylduna. — Nú
■streyma Þjóðverjar til Parísar. Cathrina kynnist
einum þeirra Giinther Volkmar, docent. Hún býð-
ur honum til Barabásfjölskyldunnar, eingöngu til
að kynna hann og Önnu. — Anna verður ekki
ástfangin af honum, en henni leiðist hann ekk-
ert. Jani er nú orðinn fullveðja. Hann afsalar sér
ekki frönsku borgararéttindunum. — Anna og
Klárí hafa miklar áhyggjur út af því, að Albert-
ine og Jani verði aldrei hamingjusöm.
Anna fer upp í rúmið.
— Segðu honum það, ef þú þorir.
Klárí verður hugsi, síðan segir hún:
— Ég þori því ekki. Við erum ekkert
slæm systkini, Anna? Ef eitthvað er að,
stöndum við saman og erum reiðubúin til
að hjálpa hvert öðru eins og við getum.
En tala um það . . .
— Ég er sú eina af okkur, sem hefi átt
við sorg að stríða, segir Anna hnuggin.
— Láttu ekki svona! Ég átti alls ekki
við það. Klárí sér, að Anna er farin að
dotta. Hún slekkur ljósið. — Góða nótt!
Klárí hefir rétt fyrir sér, sérhver hreyf-
ing Albertine fer í taugarnar á Jani. Hann
getur ekki skýrt, hvað það er, sem fer í
taugarnar á honum. Litlar, sakleysislegar
athugasemdir getur hann aldrei þolað.
— Yndisleg! hrópar Jani í hrifningu
eftir fiðlusónötu.
— Þessi! Albertine setur skeifu á munn-
inn.
— ,,Tráumerei“ er eins og sykurvatn.
Það er ágætt sem aukanúmer, því að það
er svo stutt. Viðkvæmar sálir verða hrifn-
ar af því.
Auðvitað fara þau að rífast. Þar að auki
eru þau ekki sammála um tónlist, sem þó
hefir tengt þau meira saman en nokkuð
annað. I rauninni skilur Jani aðeins hrein,
einföld og viðkvæmnisleg lög, en Albertine
hneigist meir og meir að nýtízku tónsnill-
ingum. Það getur verið, að þessi skoðana-
munur eigi ekkert skylt við þjóðernið, en
Albertine hefir svarið á reiðum höndum.
— Þú ert auðvitað hrifnastur af þýzkri
tónlist, því að hún er nógu væmin.
— Ég get ekki þolað þýzka tónlist, svar-
ar Jani bálreiður. — Þú spilar nú varla
annað en þessi þýzku lög, sem eru eins
og móðursýkisköst.
— Það er satt, segir Albertine hlæjandi.
— Þú hefir unnið. Við erum sátt. Hún
hleypur til hans og klappar honum, en
Jani getur ekki heldur þolað það. Um
svona mál verður að ræða og útkljá þau
almennilega. Það er ekki hægt að hlaupá
svona frá einu í annað, eins og Albertine
er vön að gera. En hann finnur litla, grann-
vaxna líkamann hennar, svo að hann held-
ur vingjarnlegar áfram:
— Heyrðu, góða míii . . .
— Nei, kjáhinn þinn, ég rífst ekki við
þig. Þú ert ljótur, heimskur og andstyggi-
legur! Ferkantaði hausinh á þér er fullur
af allskonar órum. Þú ért áldrei ánægður
með neitt, -— en ég elska þig. Elskar þú
mig?
Jani elskar haha. Samt sem áður getur
hann ekki þölað þetta flangs hennar. —
Þetta áhyggjulausa kæruleysi, þegar hún
daðrar við hljómsvéitarstjórana og lista-
mennina á söngleikahúsinu. Hann getur
ekki heldur þolað þetta kynlega ófrjáls-
lyndi, sem Albertine á svo hægt með að
sameina léttúðinni. Hvað þetta snertir hef-
ir lífið gert hjarta Janis vorkunnlátt.
Vegna hinnar heiðarlegu, tryggu tilveru
sinnar, dæmir Albertine dauða jafnt sem
lifandi.
En hvaða gagn er að því að vera að ýfa
þetta upp? Jani finnst hinar góðu hliðar
Albertine jafn óþolandi og hinar vondu.
Gallar hans sjálfs eru óþolandi, ef hún
hefir þá. Það góða, sem hann er hrifinn
af hjá sjálfum sér, dæmir hann fyrir neð-
an allar hellur hjá Albertine. Hinn sami
löstur og hin sama dyggð verður allt ann-
að, ef hann verður þess var hjá henni.
Smekkur þeirra, skapferli og skoðanir eru
í ósamræmi. Þau geta aldrei verið sam-
mála.
Og . . . hvað útlendingum viðvíkur . . .
Albertine reynir að dylja það, en hún skoð-
ar sérhvern útlending sem sjaldgæft fyrir-
brigði af f jarlægri dýrategund. Klárí hefir
á réttu að standa, Albertine er að kalla
hrærð yfir því, að þau skuli hegða sér
eins og manneskjur. Hún hlustar á hið
glæsilega tal Bardichinovs. Hún horfir á
hann með sama hrifningarsvipnum og hún
hefði horft á sel í fötum.
Fyrir henni var Jani enginn útlendingur.
Jani— er Jani. Klárí skoðar hún líka sem
jafningja sinn. Hún leitar ráða hjá henni
og heimsækir Barabás-fjölskylduna við og
við. Hún reynir að venjast þeim, en það
gengur ekki rétt vel. Hún situr með stóra
nefið sitt á meðal þeirra eins og andar-
ungi, sem hefir villzt í hænsnakofa. Hún
fær í magann af ungversku réttunum, sem
eru framreiddir henni til heiðurs. Hún
hræðir foreldra Janis með nákvæmum lýs-
ingum á meltingarstarfsemi sinni.
Samt eru Barabáshjónin farin að kunna
vel við Albertine, eins og foreldrar Alber-
tine eru farin að kunna vel við Jani, Það
eru aðeins Jani og Albertine, sem kunna
ekki vel hvort við annað. Þau eru aðeins
ástfangin. Þetta er raunaleg saga.
Barabás-systkinin þrjú minnast ekki á
leyndarmál sín.
Þau eiga hvert sitt leyndarmál, sem eru
hvert öðru lík. Leyndarmálin þrjú eru þrjú
æfintýri.
Ein vinkona Klárí, lítil, stuttnefjuð,
frönsk stúlka, sem les læknisfræði, spyr
hana, hvort hún þurfi ekki góða, ódýra
saumakonu.
— Ég? Klárí hlær. — Ég er bezt klædda
konan í París. Kjólarnir mínir eru ekki
einungis sniðnir af fyrsta flokks sníðara
í stóru maison de eouture, heldur einnig
saumaðir af honum. Þar að auki fæ ég
það ókeypis. Það er systir mín.
—- Gerir ekkert, segir Suzanne og hlær
líka. — Komdu með mér til saumakonunn-
ar. Hún býr hér rétt hjá, við Rue Vaugir-
ard. Hún er að sauma á mig danskjól. Mig
langar til, að þú skoðir hann, sérstaklega
þar sem þú ert skyld svona snillingi.
— Jæja! Klárí lætur tilleiðast, þegar
það kemur í ljós, að hún hefir nægan tíma.
— Ég kem!
— Hún hefir ekki stóra saumastofu,
segir Suzanne, — en hún er dugleg. Hún
er ekki frönsk. Hún er rússnesk og ódýr.
Þær snúa talinu að öðru, prófum, verk-
legum æfingum, starfsbræðrum — sér-
staklega einum, sem heitir Raymond, og
Suzanne stríðir Klárí með honum.