Vikan - 07.12.1939, Page 13

Nr. 49, 1939
V IK A N
13
Þrjóturinn.
Framhaldssaga
eftir
Arifold Bennett
Prú Machin hefði áreiðanlega skammað
hann, hvað sem hann hefði komið með
annað en selskinnskápu. En selskinnskápa
gengur við allt og gleður hverja konu. Sel-
skinnskápa er hið eina óhóf, sem kona eins
og frú Machin getur leyft sér.
— Mátaðu hana, sagði Denry.
Hún gerði það. Kápan fór henni ljóm-
andi vel.
— Sú er nú heit, var það eina, sem hún
gat sagt.
— Vertu þá í henni, sagði Denry.
Augnaráð móður hans gerði uppástung-
una að engu.
— Hvert ertu að fara? spurði hann,
þegar hún gekk út úr stofunni.
— Ég ætla að fela hana.
Hann mótmælti, fór úr frakkanum og
settist við arininn. Skömmu síðar kom
móðir hans aftur og settist, skjálfandi af
kulda.
— Heyrðu, mamma, við sækjum lækni.
— Ég vil ekki sjá lækni.
— Þú ert með inflúensu, og það er
vondur sjúkdómur.
— Þú getur kallað það, hvað sem þú
vilt. I mínu ungdæmi var enginn sjúkdóm-
ur til með því nafni. Kvef kölluðum við
kvef.
— Já, en þú ert veik.
— Það hefi ég aldrei sagt, svaraði hún
reiðilega.
— Og þér batnar aldrei í þessu hreysi,
sagði Denry sigri hrósandi.
— Þetta þótti gott hús, þegar við faðir
þinn fluttumst inn í það, og því hefir alltaf
verið haldið vel við. Það var nógu gott
handa honum föður þínum, og það er nógu
gott handa mér. En sumir eru orðnir svo
stórir upp á sig. Og hvað heilsunni við-
víkur, þá er Reuben gamli, nágranni okk-
ar, orðinn 91 árs. Ég hefði gaman af að
vita, hvað hann ætti marga jafnaldra í
þessum fínni húsum.
Denry gat staðið upp í hárinu á öllum
öðrum en móður sinni. Hann byrjaði á ný.
— Borgum við fjóra shillinga og sex í
húsaleigu eða ekki?
— Eins og við höfum gert, sagði frú
Machin. — Ég hefði gaman af að sjá hús-
eigandann hækka húsaleiguna, bætti hún
við.
— Já, við borgum f jóra shillinga og sex
á viku, en veiztu, hvað ég hefi miklar tekj-
ur?-------Að minnsta kosti tvö þúsund
pund á ári.
1 annað skipti laug hann viljandi að
móður sinni. Hann hafði 4 þúsund pund í
laun á ári sem kaupfélagsstjóri og stærsti
nluthafi í kaupfélaginu. Hvers vegna gat
hann ekki sagt fjögur eins og tvö við
móður sína ? Sannleikurinn var blátt áfram
sá, að hann var hræddur við að segja f jög-
Það, sem áður er komið af sögunni:
Edward Henry Machin var fæddur árið 1867
í elzta bænum af „bæjunum fimm“. Móðir
hans var saumakona og kallaði hann Denry.
— Þegar hann var 16 ára gamall kom
hún honum á skrifstofu hjá hr. Duncalf,
málafærslumanni. — Þá var það, að greifafrú
ein hélt dansleik í „bæjunum fimm“. Á
dansleiknum vann Denry sér það til frægðar
að dansa fyrstur við greifafrúna. — Frú
Codleyn er ekkja og húseigandi, sem skipti
við hr. Duncalf. Þeim hafði orðið sundur-
orða og varð það til þess, að hr. Duncalf
sagði Denry í reiði sinni upp atvinnunni, —
en við það komst Denry í þjónustu frú
Codleyn sem húsaleigurukkari ........, —
Herbert Calvert, auðugur húseigandi, fékk
Denry til að rukka fyrir sig húsaleigu.
Ruth Earp var ein af leigjendum hans. Denry
heimsótti hana því til að rukka hana, en hún
lék laglega á Denry. ... Það endar með því,
að þau trúlofast. Ruth fer illa með hann i
peningamálum og trúlofunin slitnar skyndi-
lega. Það næsta, sem Denry datt í hug var að
stofna „kaupfélag bæjanna fimm“, og það
gerði hann. Nú þurfti hann að fá góða aug-
lýsingu, og þá datt honum i hug að fá greifa-
frúna af Chell til að vera verndara félags-
ins. Og hann hélt til Sneyd Hall, bústaðar
greifafrúarinnar. — En sú ferð endaði illa.
Síðar heimsótti Denry Jock. þjón greifafrúar-
innar, og fékk hann í lið með sér. Næst þegar
greifafrúin þurfti að fara að heiman, bilaði
vagninn, en Denry, sem bar þar að — af
tilviljun, bjargaði öllu. Og greifafrúin varð
verndari kaupfélagsins.
ur. Honum fannst hann mega skammast
sín gagnvart henni móður sinni fyrir að
vera auðugur. Móðir hans, sem hafði strit-
að frá morgni til kvölds alla sína ævi, fyrir
nokkra shillinga á mánuði. Fjögur þús-
und! Kaupfélagið hafði borið sig framar
öllum vonum. Aðalskrifstofan var í Han-
bridge, og svo voru útibú í bæjunum fjór-
um. Hr. Penkethman stjórnaði tuttugu
skrifstofumönnum og rukkurum. Áhrifa-
mikið fólk sagði, að það næði engri átt,
hvað hann græddi mikið. Og greifafrúin af
Chell hafði látið af starfi sínu sem vernd-
ari og gefið Pirehill-sjúkrahúsinu hluta-
bréf sín. Denry játaði það, að hann hefði
aldrei þótzt vera mannúðarvinur, en hann
hefði aðeins eitt takmark eins og allir aðr-
ir: að auðgast á því að gera öðrum gott.
Annars gat hver ráðið því, hvort hann
væri í kaupfélaginu eða ekki. Mörg þúsund
kaupfélagsmeðlimir skrifuðu greinar í The
Signal til þess að verja hann. Það var ekki
talað eins mikið um nokkurn mann í öllu
greifadæminu og Denry. Það kom í ljós,
að svona kaupfélög voru í mörgum bæj-
um í Yorkshire og Lancashire. Denry þótti
leiðinlegt að verða að játa, að hann hefði
þá ekki fundið þetta upp.
Eftir það þreifst kaupfélagið vel. Denry
óx í áliti. Asninn hans dó. Ekki þorði hann
samt að kaupa sér hest og vagn móður
sinnar vegna. Þess vegna ók hann í leigu-
vögnum.
1 klæðaburði og framkomu var hann
jafnvel jafnoki Harold Etches, en við hann
hafði hann einu sinni verið hræddur. —
Etches bjó aðeins með konu sinni í yndis-
legu húsi í Bleakbridge, en Denry með
móður sinni í hlægilega litlu húsi í hinu
hlægilega Brougham Street. Hann varð
að engu í Brougham Street. Hann gat
hvergi látið sjá sig með móður sinni. Hún
var hætt að sauma, því að viðskiptavinir
hennar sendu henni engin boð um að koma.
Var hægt að ásaka þá fyrir það, þegar
sonur hennar græddi á tá og fingri ? Denry
hafði hvað eftir annað reynt að koma vit-
inu fyrir hana, en það hafði alltaf mis-
heppnazt. Hún var of sjálfstæð og of vana-
föst. Hann hefði auðvitað getað flutt sig
í betra hús, en hann vildi það ekki.
Þau voru, í stuttu máli sagt, skrítið fólk.
Þetta kvöld, kvöldið fyrir afmælisdag
hennar hafði hann ákveðið að fá hana til
að flytja úr gamla húsinu, en það bar eng-
an árangur, fremur en venjulega. Það
þýddi nefnilega ekkert að vera smjaðurs-
legur við frú Machin. Hún talaði aldrei um
fyrir neinum og var reið við þá, sem
reyndu að tala um fyrir henni.
— Jæja, ef þú hefir tvö þúsund pund
á ári, er bezt fyrir þig að leggja fyrir. Ein-
hvern tíma þarftu kannske á því að halda.
Maður veit aldrei, hvað fyrir kann að
koma. Það eru ekki nema tveir dagar síð-
an, að maður nokkur týndi half-a-crown
á götunni.
Denry hló.
— Já, hlæðu bara, sagði hún.
— Það er enginn efi á því, byrjaði hann
á ný, — að þú ættir að fara í rúmið og
liggja í nokkra daga.
— Það vantaði nú bara, sagði hún. —
Og hver ætti að gæta hússins á meðan?
— Rose Chudd, sagði hann.
— Nei, ég kæri mig ekkert um, að
ókunnugt fólk vaði um mitt hús.
— Þú veizt vel, að hún sveltir blátt
áfram, síðan hún missti manninn. Hvers
vegna ættum við ekki að hjálpa henni?
— Vegna þess, að ég vil ekki hafa hana.
Hvorki hana né nokkurn annan. Þú getur
gefið henni eins mikla peninga og þú vilt,
en ég sé enga ástæðu til, að hún setji hér
allt á annan endann, þó að ég sé kvefuð.
— Þú ert vitlaus, mamma.
— Getur verið, sagði hún. — I einni
fjölskyldu eru aldrei tveir ofvitar. En
héðan flyzt ég aldrei, og meðan ég get
staðið á fótunum, læt ég ekki aðra vinna
þau verk, sem ég vinn bezt sjálf. Það varð
þögn. — Þú verður að hætta við þetta. Þú
getur ekki narrað mig með skinnfeldi. Hún
fór að hátta. Daginn eftir lá illa á honum.
— Vertu ekki leiður, sagði hún.
En innst inni þótti henni vænt um, að
hann skyldi vera óánægður, því að það
sýndi, að honum var ljóst, að hann hafði
beðið ósigur.
Og svo fékk Denry inflúenzu. Hann
sagði, að hún hefði auðvitað smitað sig.