Vikan - 23.05.1940, Síða 7

VIKAN, nr. 21, 1940
7
holdvotur, undir skáp og lá þar hræddur
og skjálfandi til klukkan fimm um morg-
uninn. Þá fór hann til Omaho og bað um
morgunmat. Síðan skoðaði hann bæinn og
fór svo á leið til búða Kellys, en var stanz-
aður við brú eina og heimtað af honum
brúargjald. Einhver, sem vorkenndi hon-
um, gaf honum 25 cent, svo að hann gæti
ekið til Chautauqua Park. Þegar þangað
kom, gekk hann á fund Kellys.
Atvinnuleysingjarnir lentu í mörgum
erviðleikum. Að lokum ákvað Kelly, fyrir-
liði, að láta hópinn ganga til Washington,
þar sem hann átti að hitta Coxey, hers-
höfðingja. Á undan hópnum var ekið 12
vögnum, fullum af matvælum, sem fólk í
Omaha og Council Bluffs hafði gefið þeim.
Eftir tvo daga var Jack kominn niður úr
skónum sínum og gekk á sokkaleistunum.
Hann sneri sér til stjórnarinnar og bað
um nýja skó, en þeghr honum var neitað
um þá, gekk hann berfættur, þar til hann
fékk skóna.
Jack kunni illa við allan aga, og þegar
hann komst höndum undir, laumaði hann
sér fram hjá vörðunum til að skoða lands-
lagið. Hann fékk blöðrur á fæturna og
ákvað því að fara heldur með lestinni. En
áður en hann lagði af stað, höfðu verið
útvegaðir vagnar handa þeim, sem gátu
ekki gengið. Þegar þeir komu til Des Mo-
ines voru matvælin búin.
Nú gat hópurinn, sem var 20000 manns,
ekki farið lengra og settist því að í Des
Moines. Þar var þeim komið fyrir í gamalli
verksmiðju, og bæjarstjórnin varð að sjá
þeim fyrir 6000 máltíðum á dag. Stjórn
járnbrautarfélagsins var beðin um að
flytja hópinn til næsta bæjar, en hún neit-
aði því. Jack hvíldi sig þennan tíma með
því að borða og sofa. En atvinnuleysingj-
arnir smíðuðu sér timbur-fleka, sem þeir
sigldu á niður eftir Des Moines-fljótinu.
Jack sigldi ásamt níu mönnum á góðum
báti, sem þeir höfðu náð í. Þeir voru á
undan öllum öðrum. Fyrstir komu þeir til
smábæjar með ameríska fánann sinn og
spurðust fyrir um, hvað íbúarnir ætluðu
að gera fyrir atvinnuleysingjana. Þegar
þeim var sýnt, hvað þeir ættu að fá, tóku
þeir allt, sem bezt var. Jack játaði, að þetta
væri ekki fallegt, en félagar hans sögðu,
að þeim, sem kæmu fyrstir, bæri maturinn.
Kelly fyrirliði var bálreiður. Hann sendi
á eftir þeim, en þegar ekki náðist í þá, sendi
hann tvo menn á hestum til að aðvara
bændurna. Að lokum neyddust Jack og fé-
lagar hans til að snúa til hópsins á ný. 1
Quincy í ríkinu Ilhnois, sem Jack var sagt,
að væri með stærri bæjum í Bandaríkjun-
um, betlaði hann allan daginn. Þar fékk
hann nærföt, sokka, skyrtur, skó, hatta og
föt handa tíu manns. Fólkinu hafði hann
gætt á ágætum lygasögum.
En nú voru hinir góðu dagar hópsins
taldir. í hálfan annan sólarhring fengu
þeir hvorki vott né þurrt, og sólarhitinn
var gífurlegur. Jack skrifaði í vasabókina
sína: „Sting af á morgun. Ég þoli ekki að
svelta.“ Með honum fóru bátsfélagar hans.
Kelly hélt leiðar sinnar ög komst að lok-
um til Washington með örfáa menn, en þá
kom í Ijós, að Coxey hershöfðingi sat þar
í fangelsi fyrir að hafa traðkað á grasinu
í kringum Capitol.
Jack komst samt sem áður til Chicago.
Á pósthúsinu þar átti hann bréf að heim-
an ásamt fjórum dollar-seðlum frá Elizu.
Um kvöldið fór hann í leikhús, og um nótt-
ina svaf hann í rúmi í fyrsta skipti síðan
hann fór að heiman. Næsta dag fór hann
með báti yfir til St. Joseph í Michigan-
ríkinu, þar sem móðursystir hans, Mary
Everhard, bjó.
Jack dvaldi hjá henni í nokkrar vikur
í miklu dálæti.
Hann komst til New York sem farþjóf-
ur. Hann bað um mat á morgnana, en síð-
ari hluta daganna var hann venjulega í
litlum garði við City Hall. Fyrir peninga
sína keypti hann gamlar bækur og mjólk.
Með vagni komst hann til Niagara-foss-
anna. Þar varð hann svo hrifinn af nátt-
úrufegurðinni, að hann gleymdi öllu öðru.
Seint um kvöldið lagði hann sig fyrir úti á
víðavangi. Klukkan fimm um morguninn
vaknaði hann og gekk niður að fossunum
aftur. En þegar hann gekk í gegnum bæ-
inn um nóttina, mætti hann þremur mönn-
um. Tveir þeirra voru flækingar, en einn
lögregluþjónn, sem sneri sér þegar að Jack
og spurði, hvar hann ætti heima. Þegar
Jack vafðist tunga um tönn, tók lögreglu-
þjónninn hann fastan og lét hann í fang-
elsið í Niagara. Um morguninn voru sextán
fangar leiddir inn í réttarsalinn og þeir
voru allir dæmdir í 30 daga hegningar-
vinnu.
Jack var fluttur í handjárnum ásamt
átta mönnum á járnbrautarstöðina. 1 lest-
inni kynntist hann manni, sem hafði verið
í mörgum fangelsum og kunni eitt og ann-
að, og þeir urðu vinir. Þeir voru síðan flutt-
ir í héraðsfangelsið, þar sem Jack var
krúnurakaður og klæddur í þverröndótt
fangaföt. Snemma næsta morguns voru
fangarnir látnir fara út og draga báta,
sem átti að setja á skurð einn.
Vitið þér það?
1. Hvað heitir frægasti landkönn-
uður Svía?
2. Hver var upphafsmaður skáta-
hreyf ingarinnar ?
3. Hvaða litir eru í belgiska fán-
anum?
4. Hvað heitir yfirhershöfðingi
Frakka ?
5. Hvað er myntin í Ungverjalandi
kölluð ?
6. Hvað er Islam?
7. Hvað er stjarnan Venus kölluð
öðru nafni?
8. Hver var fyrsti skátahöfðingi
Islands ?
9. Hvaða land er að tiltölu við
fólksfjölda mesta nýlenduríki
veraldar ?
10. Hver er Ciano greifi ?
Sjá svör á bls. 14.
Að tveim dögum liðnum kom vinur Jacks
honum til hjálpar. Hann þekkti nefnilega
eftirlitsmennina frá fornu fari og þeir
gerðu hann og Jack að dyravörðum.
Þegar Jack var orðinn dyravörður, gat
hann fylgzt með öllu, sem fram fór í fang-
elsinu. Hann varð fljótlega góður vinur
eftirlitsmannanna, varðmannanna og fang-
anna. Hann hlustaði á sögur þeirra og lærði
mál þeirra og heimspeki.
Að þrjátíu dögum liðnum, voru Jack og
dyravörðurinn látnir lausir. Þeir gengu inn
í veitingahús og fengu sér ölglas. Skyndi-
lega stóð Jack upp, bað vin sinn afsökun-
ar og stakk af. Nokkrum mínútum síðar
sat hann í lest á leið vestur á bóginn.
Á nokkrum mánuðum ók hann með lest-
inni þvert í gegnum Kanada — 5000 km.
Hann naut ævintýranna, einkum þegar
hann ók 1600 km. með sama kolavagnin-
um og sníkti sér mat í bæjunum, þar sem
lestin stanzaði. Að lokum komst hann til
Vancouver, réði sig sem háseta á „Uma-
tilla“ og vann fyrir sér til San Francisco.
Það er ómögulegt að verða var við
nokkra jafnaðarmennsku hjá Jack Lon-
don á þessum tíma. Sem dyravörður í
fangelsinu hafði hann ekki látið fangana
fá aukabita eins og þeim bar, heldur seldi
hann þeim hann fyrir tóbak og bækur.
Hann var stálhraustur, hafði grjótharða
vöðva og maga, sem gat melt allt. Hann
gladdist yfir æsku sinni og vinnuáhuga.
Hann breyttist þegar hann komst að því,
hvers vegna. fátækustu mennirnir voru
orðnir að því, sem þeir voru. Áður hafði
hann haldið, að flækingar væru flækingar
af því, að þá langaði til þess. Þó að hann
sæi, að sumir þessara manna yrðu aldrei
annað en ræflar, varð hann að viðurkenna,
að flestir þeirra voru ágætir menn, sem
hafði verið misboðið með vinnu og slysum.
Jack lærði tvennt af þessari reynslu. 1
fyrsta lagi, að hann varð að menntast til
að geta unnið með heilanum, og í öðru lagi,
að það var eitthvað í ólagi með fjárhags-
kerfið.
Þegar hann kom til Oakland aftur, vissi
hann, að eitthvað nýtt beið hans, en, hvað
það var, vissi hann ekki. Hann hafði þegar
heyrt heilmikið um sosialismann.
Einhver heimspekingurinn hafði bent
honum á smápésa til lesturs og þegar hann
hafði lesið hann, hneigðist hann að kenn-
ingum Karls Marx.
Það leið ekki á löngu áður en Jack Lon-
don hélt því fram, að sósíalisminn væri hið
stærsta í heiminum.
Framhald í næsta blaði.
Saltið og Byron.
Sumir álíta óheillamerki að missa niður
salt. Byron lávarður, ljóðskáldið fræga,
rétti engum salt við borðhald og vildi ekki'
láta neinn rétta sér það, af hræðslu við,
að það mundi fara til spillis. Ef einhver
gerði þetta, stóð Byron samstundis upp og
gekk sína leið.