Vikan - 05.03.1942, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 5, 1942
7
Um krossgátur.
Framhald ai bls. 4.
eru ekki svo margir sem aðkvæðir eru á eftir SK.
Það er ekki nema j og r. Einnig gæti verið um
forskeyti að ræða. Þá koma hljóðstafir einir til
greina. Hér mun þó ekki geta verið um aðra að
ræða en á og ó. Þriöji möguleikinn er að nr. 3
byrji á tvíhljóðanum au. Stafurinn á 3. sæti sé a.
Um síðasta stafinn eru engar upplýsingar og
ekkert við að styðjast, annað, en að hann er
endastafur í orði, sem táknar höfuðbúnað. Við
höfum fengið SKAU. Við þreifum okkur áfram.
Þarna kernur stafurinn T. Hann fellur prýðilega
við það sem á undan er komið. Skaut er lika
ágætt orð, heiti á hinum forna höfuðbúnaði is-
lenzkra kvenna, sem ennþá er notaður við hátíð-
ieg tækifæri og þykir sóma sér hið bezta. ,,Skaut“
stenzt svo langt sem þekking okkar nær ennþá,
og það sem komið er, er ekki í öðrum tengslum
við framhald krossgátunnar, en í gegnum nr. 3.
Það orð er sjö-stafa og þýðir trúgjörn. Við höf-
um 2 fyrstu stafina, tvíhljóðann au. Hver er trú-
gjörn ? Trúgjörn er sú, sem er fús til að trúa því,
sem henni er sagt, án þess að yfirvega það með
gaumgæfni, sú sem er auðvelt að fá til að trúa
— anðtrúa. Þarna er sjö-stafa orð komið upp í
hendurnar á okkur. Það þýðir trúgjöm og fellur
inn í nr. 1 og nr. 6 lárétt. Nú er spurningin, hvort
það geti staðist við það sem á eftir kemur. Af
þeim 5 stöfum, sem eftir eru, eiga 3 sæti í öðrum
orðum. T er 4. stafur i nr. 11 lárétt. U 2. stafur
í nr. 14 lárétt og A 3. stafur í 16 lárétt. Við at-
hugum fyrst hvernig gengur með T. Nr. 11 er sjö-
stafa orð og merkir gjöld. Ekki ætti maður að
gleyma gjöldunum. En væri úr vegi að nefna þau
skatta. Gjöld og skattar eru orð, sem skiptast á
í mæltu máli og enginn greinarmunur gerður á
merkingu þeirra. T er 4. stafur í „skattur“ og
kemur það heim við „auðtrúa“. En nú er eftir að
rannsaka hvort þetta getur staðist við óleystu
orðin i krossgátunni. En stæðist það, höfum við
fengið, ef svo mætti segja hrygglengjuna í öll
þau orð sem eftir eru. Að vísu liggja hin fengnu
orð ekki í gegnum smá-orðin nr. 8, 10, 12 og 13
lárétt, nr. 14 og 15 lóðrétt, en þau em öll svo háð
þessum orðum, sem fengin era, að það mun fljót-
lega segja til sín, sé rangt af stað farið. Við sjá-
um nú hvað setur. Þegar hér er komið lítur
krossgátan þannig út.
6. mynd.
(Framh.)
„Eyja veiðikattanna“.
Spölkorn frá Tahiti, sem er í Kyrrahaf-
inu, liggur ,,Eyja veiðikattanna", einkenni-
legt ríki. Saga þess er allt að aldar gömul.
Hún hófst þegar tvö skip, sem mikið af
rottum var í, strönduðu við eyjuna.
Hundruð af rottum syntu í land. Á
skömmum tíma höfðu þær aukið kyn sitt
svo mikið, að hinir innfæddu flýðu í dauð-
ans ofboði og eftirlétu grimmum rottun-
um eyjuna.
Nokkrum árum seinna frétti franskur
ævintýramaður, að ríkisstjórnin hefði
ákveðið að gefa þeim, sem gæti útrýmt
rottunum eyjuna. Honum leizt þannig á,
að það mundi vera vel þess vert að reyna
þetta. Hann safnaði fimm hundruð kött-
um og sleppti þeim lausum á eyjuna.
Þetta fyrirtæki heppnaðist svo vel, að
Frakkinn settist að þar og kom á stofn
alifuglarækt.
En eigandi fyrirtækisins átti eftir að
verða mjög undrandi. Þótt kettirnir væru
innan skamms búnir að ganga gjörsamlega
milli bols og höfuðs á rottunum, þá urðu
þeir brátt eins alvarleg plága og rotturnar
höfðu verið. Þeir juku kyn sitt og brátt
varð eyjan yfirfull af köttum.
Þegar rotturnar voru uppétnar, snéru
kettirnir sér auðvitað að hænsnabúinu.
Það var ógjörningur að halda banhungruð-
um skepnunum í burtu, og að lokum eftir-
lét vesalings, vonsvikni Frakkinn þeim
eyjuna.
Þetta var fyrir rúmum fimmtíu árum,
og kettirnir hafa alltaf setið þar að völd-
um síðan. Þeir eru nú svo fjandsamlegir
mönnunum, að ef bátur nálgast, koma þeir
hundruðum saman niður að ströndinni og
hvæsa og urra að komumönnum.
VIPPA-SÖGUR
Vondi strákurinn og dúfan
---- BARNASAGA ---
Vippa leið ekki vel fyrst í stað
eftir að hann fór frá mannin-
um, sem átti pöddurnar í glerkassan-
um. Hann ráfaði um göturnar og
vissi satt að segja ekki, hvað hann
átti að taka sér fyrir hendur eða
hvert væri bezt að halda. Honum
fannst allir vera á móti sér og eng-
inn skilja það, að litlir drengir þurfa
að hafa eitthvað fyrir stafni. Ekki
hafði hann fleygt kínverjanum vilj-
andi í þvottabalann! Og hvers vegna
þurfti maðurinn að verða svona vond-
ur, þó að hann gerði útaf við þessar
pödduskammir? Viþpi skildi þetta
ekki. Hvað mega litlir drengir eigin-
lega gera, hugsaði hann. Ó, hvað ég
vildi, að það væri komið sumar, svo
að ég gæti farið upp í sveit. Þar er
svo frjálslegt og gott að vera.
Vippi nam staðar á götunni. Rétt
fyrir framan sig sá hann sjón, sem
honum geðjaðist ekki að. Hjá einu
húsinu hafði verið stráð brauðmolum.
Falleg dúfa var að vappa þar urn og
fá sér að borða. En hún fékk ekki
að vera í friði. Litill strákpatti var
þama skammt frá henni og þótt hann
væri smávaxinn, var hann að taka
upp steina og reyna að kasta þeim í
dúfuna, svo að hún hraktist alltaf
annað veifið frá matnum. En ávallt
kom hún aftur, og þó gat hún átt það
á hættu, að steinamir færa í hana
og meiddu hana. Ósköp hlýtur hún að
vera svöng, fyrst hún gefst ekki upp
við að hirða molana, hugsaði Vippi.
Ég má til að hjálpa henni. Strákur-
inn er hræðilega illa innrættur að
geta ekki látið veslings fuglinn í
friði. Ætli hann kæri sig mikið um,
að svona væri látið við hann meðan
hann er að borða.
„Hættu þessu, strákur,“ sagði
Vippi. „Þetta er ljótt.“
Strákurinn leit upp og virtist vera
steinhissa. En hann var ekki lengi
undrandi og ekki hætti hann þessum
Ijóta leik.
„Ætlarðu ekki að hætta að kasta í
dúfuna,“ sagði Vippi og stappaði
niður öðrum fætinum, til þess að gefa
orðunum áherzlu. En hann þorði ekki
að ráðast á strákinn, af því að hann
bjóst ekki við, að hann væri eins
sterkur og strákurinn.
„Hvað varðar þig um dúfuna, áttu
nokkuð í henni?" spurði strákurinn
og var hinn hortugasti.
„Nei, ég á ekki dúfuna, en ég veit
fyrir því, að það er afskaplega Ijótt
að hrekkja saklaus dýrin og það gera
engir nema óþokkar,“ sagði Vippi og
var orðinn sárgramur út í strákinn.
„Á ég að segja þér nokkuð ?“ sagði
strákurinn.
„Hvað er það?“ spurði Vippi.
„Annars vil ég sem minnst við svona
vonda drengi tala.“
„Ef þú ekki hættir að skipta þér
af mér og dúfunni, þá hendi ég bara í
þig,“ og strákurinn reiddi upp hönd-
ina með steininum, sem hann hélt á.
Vippi hrökk aftur á bak af hræðslu
við það, að strákurinn kastaði í hann
steininum og hitti kannske.
Vippi stóð drykklanga stund og
horfði á dúfuna.
Þá hló vondi strákurinn og sagði:
„Á vissi ég ekki, að þú værir
hræddur við mig, hugleysinginn þinn.
Það er lítið gagn í því að brúlia bara
munn og geta svo ekkert."
Þetta þótti Vippa illt að heyra.
Bæði var nú það, að strákurinn
storkaði honum og svo hélt hann
áfram óáreittur að hrekkja dúfuna.
Hvað átti hann til bragðs að taka
til að klekkja á stráknum?
Vippi litaðist um í kringum sig.
Var ekkert hér, sem gat hjálpað hon-
um? Jú, biðum við, hvað var þetta?
Lá ekki þarna garðslanga út imi
glugga? Þegar neyðin er stærst er
hjálpin næst, hugsaði Vippi og
smeygði sér í skyndi inn um opinn
gluggann. Allt var i lagi, ekki bar á
öðra. Slangan var á krananum, ekk-
ert annað en skrúfa frá, þá kom
vatnið. Vippi gerði það og þaut út
aftur. Strákurinn skyldi svei mér fá
að finna, að Vippi var ekki ráðalaus,
þó að lélegur væri hann i slagsmál-
um og grjótkasti.
Strákurinn hafði ekkert fylgst
með því, sem Vippi aðhafðist.
„Varaðu þig nú, vondi strákur! Nú
færðu makleg málagjöld fyrir að
hrekkja dúfuna,“ kallaði Vippi og
beindi vatnsbununni úr slöngunni
beint á strákinn.
Vatnið kom eins og þrama úr
heiðskíru lofti yfir strákinn. Hann
vissi ekki sitt rjúkandi ráð og flýði
í dauðans ofboði, allur rennblautui'.
Vippi beið, þangað til strákurinn var
horfinn úr augsýn. Þá stakk hann
sér aftur inn um kjallaragluggann og
skrúfaði fyrir vatnið, harðánægður
yfir árangrinum af þessu tiltæki.
Þegar Vippi kom aftur út. úr kjall-
aranum, var dúfan í mestu makind-
um að borða brauðmolana, því að nú
truflaði enginn hana.
Vippi stóð drykklanga stund og
horfði á dúfuna. Þegar hún virtist
hafa fengið nægju sína, vappaði hún
til Vippa, horfði beint framan í hann
og deplaði augunum, eins og hún
væri að þakka honum fyrir liðveizl-
una, eða svo fannst Vippa að minnsta
kosti.