Vikan - 04.11.1943, Blaðsíða 4

4
VTKA.N, nr. 44, 1943
Rödd samvizkunnar.
r
Ilöngum og skuggalegum fangelsis-
ganginum heyrðist þungt fótátak.
Fangavörðurinn nam staðar við
klefann nr. 5. Það glamraði í járnhurð-
inni um leið og hún opnaðist. Einum ný-
um fanga var hrundið inn í klefann, sið-
an var dyrunum skellt í lás aftur.
Fanginn stóð kyrr um stund, ringlaður,
svo litaðist hann um í klefanum, sem var
dimmur og óvistlegur.
„Ó, guð minn góður!“ stundi hann. „Að
þetta nýja ár skuli byrja á þennan hátt!
Ó, að þetta skyldi henda mig.“
Hann rýndi út í myrkrið, og þá varð
honum skyndilega Ijóst, að hann væri ekki
einn í klefanum. Tveir aðrir fangar lágu
í fletum sínum og fylgdust með hverri
hreyfingu hans.
„Góðan daginn, bræður!“ kallaði nýi
fanginn. „Það gleður mig, að ég skuli ekki
vera aleinn hér!“
„Hversvegna gleður það þig, bjáninn
þinn? sagði yngri fanginn og reis upp í
fleti sínu. Leið þér ef til vill ennþá verr
utan fangelsismúranna?“
„Nei, þar hafði ég það eins gott og ég
gat frekast á kosið. 1 gær héldum við
hátíðlegt nýárskvöldið — en í dag sit ég
í fangelsi! Nú sitja börnin mín og konan
og gráta sáran,“ sagði hann og þurrkaði
tár, sem runnið höfðu niður kinn- hans.
„En guð mun ekki líða annað en að sannleik-
urinn sigri. Ef til vill eruð þið líka komnir
hingað inn af misskilningi ? Við skulum
ekki örvænta, en bíða þolinmóðir, guð
mun bráðum frelsa okkur---------.“
„Nei, vinur minn,“ sagði eldri fanginn,
sem inni var, „héðan kemst maður ekki
svo auðveldlega. Ég er nú búinn að sitja
hér í f jóra mánuði, og hver veit, hve lengi
ég fæ að vera hér ennþá.“
„Mánuði!“ stundi nýi fanginn. „Ég hefi
ekkert illt gert af mér. Það hefir enginn
leyfi til þess að handtaka saklausan mann
og halda honum í fangelsi frá konu og
börnum--------.“
Hann brast í grát, svo kraup hann á
kné og krossaði sig og fór að biðjast fyrir
hátt og innilega.
„Aumingja ræfillinn!“ sagði ungi fang-
inn hæðinslega. „Hann trúir ennþá á guð
og hefir auk þess lært bænirnar heima
hjá sér, án þess þær hafi komið honum
að nokkru gagni. Heyrðu nú, garmurinn
þinn, lofaðu okkur að vera lausum við
þessar andlegu hugleiðingar! Hér er engin
kirkja!“
„Hvað kemur það þér við, þótt hann
biðjist fyrir,“ sagði eldri fanginn, sem
verið hafði með honum í klefanum.
Ungi fanginn muldraði einhver óskiljan-
leg orð ofan í barminn til svars; og ný-
komni fanginn snéri sér að honum og
sagði:
„Undrar þig það, að ég skuli biðjast fyr-
ir? Hefir þú aldrei beðið til guðs í erfið-
leikum þínum?“
„Nei, það hefir mér aldrei komið til hug-
ar! Bænin veitir mér hvorki peninga né
frelsi. Þú skalt bara biðjast fyrir í hundr-
að ár — en þrátt fyrir það munt þú aldrei
losna úr þessu fangelsi."
„Jú, þú skalt sjá það, að ég verð látinn
SMÁSAGA
eftir A. Alaverdjanz
laus,“ svaraði nýi fanginn; „ég hefi ekkert
brotið af mér —.“
„Hversvegna varstu þá handtekinn, og
látinn hingað inn?“
„Ég veit það ekki — þeir hljóta að hafa
tekið manna feil. — Og þessvegna bið ég
guð minn um að frelsa mig héðan aftur. —
Þú ert að sjálfsögðu líka kominn hingað
án saka!“
„Ég hefi engu stolið,“ svaraði ungi
fanginn.
„Ert þú ákærður fyrir þjófnað?"
„Já, ég seldi silfurbelti úti á torgi. Og
ég var tekinn fastur og því haldið fram,
að ég hefði stolið beltinu.“
„En það var ekki rétt, þú hefir átt það?“
„Auðvitað. Það er að segja; ég fékk það
hjá vini mínum. Og segjum nú svo, að ég
hafi ekki haft leyfi til þess að selja það,
var það þá samt ekki betra, en að deyja
úr hungri?“
„Mæðuleg stuna heyrðist frá nýa fang-
anum.
„Ég sé, að það er eitthvað, sem þyngir
samvizku þína,“ sagði hann. „Bið guð og
I VITIÐ ÞÉR ÞAÐ ?
I 1. Eftir hvem er þetta erindi:
Ég er eins og kirkja á öræfatind,
svo auð, sem við hinzta dauða;
þó brosir hin heilaga Maríu-mynd,
þín minning, frá veggnum auða.
| 2. Hvað er langt frá Reykjavík, kringum f
Hvalfjörð, að Króksf jarðarnesi ?
= 3. Hvenær voru hér sett lög um ríkisút- =
gáfu námsbóka?
| 4. Hvehær var samband íslenzkra bama- |
kennara stofnað?
| 5. Hvenær var gengið frá samningum við |
Höjgaard & Schultz um framkvæmd |
hitaveitunnar ?
| 6. Hverrar þjóðar var tónskáldið Igor |
Stravinsky, og hvenær var hann i
| fæddur.
| 7. Hvar eru sítrónur mest ræktaðar?
| 8. Hvenær tóku bolsévikar völd á Rúss- I
landi ? |
| 9. Hvað er talið að margar miljónir |
manna tali rómönsk mál?
| 10. Hvenær var síðast borgarstyrjöld á |
Spáni?
Sjá svör á bls. 14. |
imiiiiitiHiiiiiiiiiiiniMiiiimiiiiminiminiimniHiniminiiiKniiiimiinHiHinH
játa þú fyrir honum syndir þínar, og hann
mun hjálpa þér —.“
„Syndir mínar!“ greip ungi fangínn
fram í. „Hver segir, að ég hafi brotið af
mér?“
„Nei, það segi ég heldur ekki,“ svaráði
nýi fanginn hæglátlega. „Ég er fátækur
skósmiður, og —
Hann þagnaði skyndilega, því hann sá,
að ungi maðurinn kipptist við og fölnaði,
þegar hann nefndi orðið „skósmiður.“
„Ert þú — skósmiður?" stamaði hann,
hvar áttu heima?“
„Ég á heima á Völugötu. Hefir þú
nokkurntíma komið á vinnustofu mína?“
„Nei, nei, aldrei. Ég kannast ekkert við
þig, ekki einu sinni götuna, sem þú átt
heima í; ég spurði þig bara —.“
Ungi maðurinn ráfaði að fleti sínu, eins
og drukkinn maður, fleygði sér þung-
lega niður í það og breiddi teppið upp fyrir
höfuð.
Skósmiðurinn horfði um stund á hann;
svo sagði hann við gamla fangann:
„Ég vil biðja fyrir þessum unga manni!“
Hann kraup á kné og bað lengi og
innilega. —
Nokkru seinna kom fangavörðurinn inn.
„Skósmiður,“ sagði hann, „dómarinn bíð-
ur eftir þér!“
Skósmiðurinn fylgdist með honum út úr
klefanum. Hurðin var ekki fyrr fallin aft-
ur, en ungi fanginn kastaði ofan af sér
teppinu og starði fram fyrir sig ógnandi
á svipinn.
„Ég vil ráðleggja honum, að láta mig í
friði með bænir sínar! Ég var kominn á
fremsta hlunn með að játa allt —.“
Og hann breiddi teppið aftur upp fyrir
höfuð.
Það liðu nokkrar klukkustundir. Ungi
fanginn varð æ órólegri; hann byrjaði að
ganga óþolinmóðlega um gólfið í klefanum,
og hann hlustaði við og við eftir, hvort
hann heyrði ekkert hljóð fram á fangelsis-
ganginum. f þá fimm daga, sem gamli
fanginn 'hafði haft hann að herbergisfé-
laga, hafði hann aldrei séð unga manninn,
í slíkum hugaróróa sem np; hann hafði
þvert á móti verið uppblásinn af hroka,
stundum hafði hann verið gáskafullur og
sagt ýmsa reifara. Og þegar gamli fang-
inn eitt sinn hafði spurt hann um, hvort
hann hefði ekki samvizkubit, hafði hann
svarað hæðnislega:
„Samvizkubit! Ha, ha, ha! Það eru að-
eins heimskingjar, sem þjást af því. Ég
er ekki svo vitlaus, að ég fari að með-
ganga!“
Það var byrjað að dimma, þegar glamr-
aði í klefahurðinni og skósmiðurinn var
leiddur aftur inn. Hann hallaði sér þung-
lamalega á fleti sitt, byrgði andlitið í hönd-
um sér og stundi mæðulega.
„Guð verði vesalings konunni minni og
börnunum líknsamur í nauð þeirra! Hvað
skyldi nú verða um þau? Ætli þau fái nú
nokkuð að borða?“
Pramhald á bls. 13.