Vikan - 17.02.1944, Blaðsíða 11

VIKAN, nr. 7, 1944
11
Framhaldssaga:
Höf undurinn:
Agatha Christie
Hver gerði það?
Sakamálasaga eftir AGATHA CHRISTIE
15 .........................
„Það er einhver hefðarfrú, sem á hann. Hann
er mjög ftnn. Handsaumaður. Hann er sjálfsagt
frá París."
„Þér eigið hann ekki, og þér vitið ekki hver
á hann?"
„Ég? Ónei.“
Poirot var sá eini, sem heyrði nokkurt hik í
rödd hennar.
Bouc hvíslaði til hans. Poirot kinkaði kolli og
sagði við konuna:
„Þrír þjónar svefnvagnsins eru að koma.
Viljið þér segja mér, hvern þér hittuð, þegar
þér voruð á leiðinni til prinsessunnar með ábreið-
una?“
Þeir komu inn. Pierre Michel, stóri ljóshærði
lestarþjónninn í Aþenu-Calaisvagninum og feiti
hrokkinhærði þjónninn í Bukarest-vagninum.
Hildegrade Schmidt leit á þá, en hristi strax
höfuðið.
„Nei,“ sagði hún. „Ég sá engan þessara i
nótt.“
„En það eru ekki fleiri þjónar i lestinni. Yður
hlýtur að skjátlast.“
„Ég er alveg viss. Þessir eru allir háir og
stórir menn. Sá, sem ég sá, var lítill og dökk-
hærður. Hann hafði lítið yfirskegg. Rödd hans,
þegar hann sagði „afsakið", var dauf, eins og
kvenmannsrödd. Ég man vel eftir honum.“
21. KAFLI.
Yfirlit yfir vitnisburð farþeganna.
„Lítill dökkhærður maður með kvenlega rödd,“
sagði Bouc.
Hildegrade Schmidt og lestarþjónarnir þrír
voru farnir út.
Bouc var örvæntingarfullur á svipinn. „En ég
skil ekkert af þessu — ekkert! Óvinurinn, sem
Ratchett talaði um, hann hefir þá samt verið í
lestinni? Hvernig hefir hann getað gufað svona
ulveg upp? Ég er alveg ruglaður. Segðu eitt-
hvað, vinur minn, ég grátbið þig. Sýndu mér
hvemig hið ómögulega getur verið mögulegt!"
„Þetta er alveg rétt hjá þér,“ sagði Poirot.
„Hið ómögulega getur ekki hafa átt sér stað, þess
vegna hlýtur hið ómögulega að vera mögulegt
þrátt fyrir allt.“
„Segðu mér fljótt, hvað í rauninni gerðist í
lestinni í nótt.“
„Ég er enginn galdramaður, vinur minn. Ég
•er, alveg eins og þú, mjög ruglaður af þessu öllu.
Þessu máli miðar mjög einkennilega áfram.“
„Því miðar alls ekki áfram. Það stendur við
það sama."
Poirot hristi höfuðið. „Nei, það er ekki rétt.
Okkur hefir miðað áfram. Við vitum þó eitthvað,
við höfum heyrt vitnisburði farþeganna."
„Og hverju erum við nær? Engu.“
„Segðu það ekki, vinur minn.“
„Ég ýki, ef til vill. Ameríkumaðurinn Hard-
man og þýzka stúlkan, já, þau hafa bætt ein-
hverju við það, sem við vissum. Það er að
segja, þau hafa gert allt langtum óskiljanlegra
en það var.“
„Nei, nei, nei,“ sagði Poirot sefandi. Bouc
sneri sér að honum. „Talaðu þá, láttu okkur
heyra vizku Hercule Poirots.“
Forsasra: Hercule P°ir°t er á íeið
® ' frá Sýrlandi með Taurus
hraðlestinni. 1 lestinni eru aðeins tveir aðr-
ir farþegar; ung stúlka, sem heitir Mary
Debenham og Arbuthnot ofursti frá Ind-
landi. Þegar Poirot kemur til Stamboul, fær
hann skeyti um að koma strax til Eng-
lands. Hann hittir gamlan vin sinn, Bouc,
sem er framkvæmdarstjóri jámbrautar-
félagsins. Þeir verða samferða með jám-
brautinni. Á Tokatlian gistihúsinu sér Poi-
rot tvo Ameríkumenn. Honum lízt illa á
þann eldri, sem heitir Ratchett. Þessir tveir
menn, MacQueen og Ratchett, fara einnig
báðir með lestinni. Ratchett biður Poirot
um að vemda sig, af því að hann er hrædd-
ur um líf sitt. Poirot neitar. Ratchett er
myrtur í lestinni. Poirot tekur málið að
sér og yfirheyrir MacQueen einkaritara
Ratchett, sem segir honum það, sem hann
veit um hagi hans. Því næst skoðar Poirot
líkið ásamt Constantine lækni og finna þeir
á þvi 12 mismunandi djúpar stungur. Poirot
kemst að því að Ratchett heitir réttu nafni
Cassetti og það var hann, sem stóð fyrir
ráninu á Daisy litlu dóttur Armstrongs
ofursta. Frú Armstrong lézt af sorg og
Armstrong sjálfur framdi sjálfsmorð. Barn-
fóstra, sem ekki gat sannað sakleysi sitt
framdi einnig sjálfsmorð. En Cassetti slapp
frá Ameríku og ferðast nú um undir gerfi-
nafni. Poirot hefir hafið yfirheyrslurnar og
yfirheyrt lestarþjóninn, einkaritara Ratc-
hetts, herbergisþjón hans, og amerísku kon-
una. Hann hefir yfirheyrt sænsku konuna
og Dragomiroff prinsessu, sem segist hafa
þekkt móður Armstrong. Hann hefir líka
yfirheyrt Andrenyi greifa og frú hans.
Hann yfirheyrir Arbuthnot ofursta, og
kemst að því, að hann hefir kannast við
Armstrong. Hann yfirheyrir því næst Hard-
man og kemst að því, að hann starfar hjá
leynilögregluskrifstofu í New York, og
Ratchett, sem var hræddur um líf sitt,
hafði ráðið hann til þess að vernda sig í
lestinni, en Hardman hafðí ekki orðið var
við neitt. Því næst er ítalinn yfirheyrður og
virðist hann saklaus. Poirot yfirheyrir ung-
frú Debenham, og er hún mjög róleg, en
getur ekki gefið nokkrar mikilsverðar upp-
lýsingar. Nú er hann að Ijúka við að yfir-
heyra Hildegrade Schmidt. Hún hafði þurft
að fara til prinsessunnar um nóttina og
lestarþjónn hafði vakið hana til þess.
„Sagði ég þér ekki, að ég væri alveg eins
ruglaður og þú? En við getum að minnsta kosti
litið á vandamál okkar. Við getum þó raðað því,
sem við vitum, skipulega niður.“
„Otskýrið þetta fyrir okkur, Poirot," sagði dr.
Constantine.
Poirot ræskti sig og slétti úr þerripappír, sem
lá fyrir framan hann.
„Við skulum líta á málið, eins og það liggur
fyrir núna. Það eru í fyrsta lagi nokkrar óefan-
legar staðreyndir. Þessi maður, Ratchett eða
Cassetti, var rekinn tólf hnífsstungum og dó í
nótt sem leið. Það er fyrsta staðreyndin."
„Ég er sammála þér, vinur minn,“ sagði Bouc
og var háðskur á svip.
En Hercule Poirot var ekki alveg af baki dott-
inn. Hann hélt rólega áfram.
„Ég mun nú minnast á nokkuð sérstakt, sem
við dr. Constantine höfum þegar rætt um. Ég sný
mér að því núna. Næsta þýðingarmikla atriðið, að
því er mér finnst, er tíminn, þegar glæpurinn var
framinn."
„Það er nú líka eitt af þvi fáa, sem við vitum,“
sagði Bouc. „Glæpurinn. var framinn klukkan
kortér yfir eitt í nótt. Allt bendir að minnsta
kosti til þess.“
„Nei, ekki allt. Þú ýkir. En það er vissulega
mjög margt, sem bendir til þess.“
„Mér þykir vænt um, að þú skulir þó viður-
kenna það.“
Poirot hélt áfram rólegur og ótruflaður.
„Við höfum hér þrjá möguleika. (1) að glæp-
urinn hafi verið framinn, eins og þú segir, klukk-
an kortér yfir eitt. Þetta er stutt af vitnisburði
klukkunnar, vitnisburði frú Hubbard, og vitnis-
burði þýzku konunnar, Hildegrade Schmidt. Það
kemur heim við vitnisburð dr. Constantine.
(2) — að glæpurinn hafi verið framinn seinna,
og klukkan hafi verið stillt af ásettu ráði, til þess
að leiða á skakkt spor.
(3) — að glæpurinn hafi verið framinn fyir,
og vitnisburður klukkunnar hafi hér sama til-
gang og áður er nefnt.
Nú, ef við teljum fyrsta möguleikann likleg-
astan að vera réttan, og flest bendir til þess, þá
er líka ýmislegt sem mælir á móti þvi. Ef glæp-
urinn var framinn klukkan kortér yfir eitt, getur
morðinginn ekki hafa farið úr lestinni, og þá
kemur upp sú spuming: Hvar er hann? Og hver
er hann?.
Við skulum byrja á þvi að athuga vitnisburð-
inn vandlega. Við heyrum fyrst um þennan mann,
lítinn, dökkhærðan með kvenlega rödd, hjá Hard-
man. Hann segir, að Ratchett hafi sagt frá hon-
um og ráðið sig til þess að vemda sig fyrir þess-
um manni. Það er ekkert, sem sannar þetta; við
vitum bara það, sem Hardman segir. Við skulum
íhuga þessa spumingu: Er Hardman sá, sem
hann læzt vera — starfsmaður við leynilögreglu-
skrifstofu í New York?
Það sem mér finnst vera skemmtilegt við þetta
mál, er að við höfum ekki eins greiðan aðgang að
því og lögreglan myndi hafa. Við getum ekki
rannsakað hreinskilni þessa fólks. Við verðum að
treysta eingöngu á ályktanir okkar. Það finnst
mér gera málið skemmtilegra. Það er ekki eins
og öll þessi vanaverk. Heldur byggist það á gáf-
um og hreinskilni. Ég spyr sjálfan mig: Getum
við treyst frásögn Hardmans viðvíkjandi honum
sjálfum? Ég hugsa mig um og svara. „Já.“ Ég
álít, að við getum treyst frásögn Hardmans."
„Þér trv'iið þá á það, sem við köllum hugsýni?"
spurði dr. Constantine.
„Nei, alls ekki. Ég gef líka gaum að líkindun-
um. Hardmann ferðast með falsað vegabréf —
það gerir hann undir eins grunsamlegan. Það
fyrsta, sem lögreglan mun gera, þegar hún kemur
til skjalanna, er að halda Hardman eftir og senda
skeyti vestur, til þess að vita, hvort frásögn hans
sé sönn. Og um marga af hinum farþegunum
er það að segja, að það mundi vera erfitt að
sanna hreinskilni og sannsögli þeirra; en það
mundi nú að öllum líkindum ekki vera reynt,
einkum þar sem ekkert virðist grunsamlegt við
þá. En i Hardmans tilfellinu er það auðvelt.
Annað hvort er hann sá, sem hann þykist vera,
eða ekki. Þess vegna er ég viss um, að allt sé
í lagi með hann.“
„Þú sleppir honum þá við allan grun?“
„Nei, alls ekki. Þú misskilur mig. Auðvitað
getur ameriskur leynilögreglumaður haft sína