Vikan - 12.04.1945, Page 3

VIKAN, nr. 15, 1945
Landslag eftir Asgrtm Jónsson.
Asgrímur Jónsson
rnáíarí
Framhald af forsíðu.
Fjalla-Eyvindar var, er hann lagði hönd að
verki, og eru enn til gripir á landi hér
eftir hann, sem sanna það, riðaðar körfur
úr tágum og hlutir úr tré.
Faðir Ásgríms var Jón Guðnason, Þing-
eyingur; og var hann alinn upp á Ishóli
fremst í Bárðardal, einna næst óbyggðum
og Ódáðahrauni. Þaðan fór hann suður í
Hreppa og kvæntist þar, en hóf svo bú-
skap, við lítil efni, í Flóanum, með hinni
sunnlenzku konu.
Jafn snemma og Ásgrímur komst á legg,
fór hann að hafa mikið yndi af að teikna
og að móta allskonar myndir úr mold og
leir. Annað efni var ekki fyrir hendi, en
tilhneigingin rík til þessarar viðleitni.
Jón, faðir drengsins, sagði: „Hann á að
verða málari.“ Hann hafði sem sé þekkt
eða séð Ásgrím Gíslason málara í Þing-
eyjarsýslu og eitthvað af verkum hans. —
Og Ásgrímur litli hélt áfram að teikna í
frístundum sínum, myndir upp úr Biblíu-
sögunum og fleira slíkt.
Fjórtán ára gamall réðst hann svo til
hinna alkunnu Nielsenshjóna á Eyrar-
bakka, en heimili þeirra var víðfrægt fyrir
menningu og góðvild húsráðendanna, og
þessi vist Ásgríms þar varð þýðingarmikil
fyrir hann, ekki sízt fyrir það, að þau
hvöttu hann til að reyna að fara utan til
náms, til að „sigla“ eins og það þá var
kallað. Annar maður, sem Ásgrímur minn-
ist jafnan með virðingu og þakklæti frá
bemskuárunum, er séra Jón Steingríms-
son í Gaulverjabæ (faðir Steingríms raf-
magnsstjóra). Hann hélt uppi bamaskóla,
og þar fékk Ásgrímur sína fyrstu fræðslu
utan heimilisins. 1 þann tíð urðu böm fá-
tæka fólksins oft lægri í skólaröðinni en
böm hinna efnuðu og fengu jafnvel stimd-
um lakari vitnisburð en þeim bar að réttu
lagi. Þegar kennarinn hafði gefið Ásgrími
einkimn fyrir skriftina, þá kom klerkur og
sagði: „Hann á að fá meira fyrir þessa
skrift, drengurinn“ — og einkunnin var
hækkuð. Þetta jók traust drengsins og trú
hans á sjálfum sér og hæfileikum sínum.
Ekki raðaði séra Jón Steingrímsson
bömunum eftir efnum og ástæðum for-
eldranna við fermingarathöfnina, heldur
lét þau draga um, hvar þau ættu að standa
á kirkjugólfinu — og drengurinn úr hjá-
leigunni dró númer 1.
Jafnframt því sem Ásgrímur vann alla
heiðarlega vinnu í æskunni, hélt hann
áfram að teikna og fór jafnvel að mála
myndir. Svo réði hann sig vestur á Bíldu-
dal, til Péturs Thorsteinssons útgerðar-
manns og málaði þar í frístundum, og þar
seldi hann fyrstu málverkin sín. Telur
hann að sum þessara æskuverka hafi verið
furðanlega góð.
En svo frétti hann þangað vestur, að
unglingur úr Hmnamannahreppi, Einar,
sonur Jóns á Galtafelli, væri sigldur til
Kaupmannahafnar að læra að verða mynd-
höggvari, og þá þoldi hann ekki lengur
mátið og fór á eftir. Þar sem efnum var
engum af að taka, varð hann að vinna
fyrir sér alla daga, en gekk svo í teikni-
skóla á kvöldin; hann var tápmikill og
hraustur á þessum árum og þoldi allt. —
Þeir þurfa minna á sig að leggja sumir
unglingamir islenzku núna, sem fara utan
til náms, og sumir með fullar hendur
f jár. — Þannig liðu 2—3 ár, en þá komst
Ásgrímur á listaháskólann, undir hand-
leiðslu ágætra prófessora. Þó minnist hann
jafnan á docent Grönvold, sem sinn ágæt-
asta kennara á þessum skólaárum. Hafði
Nátttröllið á glugganum, eftir Ásgrím. Þessi mynd og hinar þjóðsagna-
myndimar, sem fylgja greininni, eru úr hinni prýðilegu þjóðsagnaútgáfu,
„Islenzkar þjóðsögur og ævintýri", Einars Ól. Sveinssonar, sem Leift-
ur hefir gefið út, með mörgum myndum eftir Islenzka listamenn.
Framhald á bls. 7.
Ásgrimur Jónsson: Gilitrutt. (Myndin er úr „Islenzkar þjóðsögur og
ævintýri").