Vikan - 03.04.1947, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 14, 1947
13
Perlan frá Páskaeyjunni
Barnasaga eftir Jens K. Andersen
LAND í augsýn,“ hrópaði létta-
drengurinn Jan, sem á páska-
dagsmorgun 1722 var á verði á i’rei-
gátu hins hollenzka sæfara, Rogge-
veens flotaforingja, er var á ferð í
kringum hnöttinn. Roggeveen korri í
snatri upp á þilfar. Var þetta terra
australia incoynita, hin óþekkta, suð-
læga heimsálfa, sem hann var að
leita að ? Nei, fyrir framan þá gnæfði
lítil eyja, sem var eins og þríhyrning-
ur í lögun. En þetta var þó nýr landa-
fundur — nýr staður, sem hægt var
að færa á páskadagsmorgun 1722
inn á sjókortið yfir hið víðáttumikla
Kyrrahaf.
„Við skýrum eyjuna eftir hinum
helga degi í dag, drengur minn,“
sagði flotaforinginn glaðlega. „Hún
skal heita Páskaeyjan.“
Skömmu seinna var varpað akker-
um við eyjuna. Þarna voru alls stað-
ar víkur og vogar, þar sem gott var
að lenda. Skipshöfnin, og þá ekki
sízt Jan horfði með forvitni á eyj-
una, sem auðsjáanlega hafði í upp-
hafi myndast við eldgos. Öteljandi
útbrunnir eldgýgir gnæfðu yfir grýtt
landið, en innan um allt grjótið og
klungrið uxu stinnar grastegundir.
Einn klettóttur tangi fram i hafið var
þeim til mestu furðu alþakinn af
steinmyndum — mannslíkömum og
fuglshöfðum höggnum í stórgrýtið.
En eyjan, sem innfæddu mennirnir
nefndu Rapanui, hafði margt furðu-
legt að geyma, sem Hollendingarnir
höfðu gaman af að athuga, þegar
þeir gengu á land. Þarna voru háar
steinsúlur höggnar út sem manns-
höfuð, fallegir tréskurðarmunir,
furðulegir strákofar og steintöflur
með myndaletri, sem líktist helgirún-
um.
Innfæddu mennirnir líktust ekki
hinu venjulega Suðurhafseyjafólki.
Þeir voru friðsamir við hvíta menn,
en deildu mjög innbyrðis og voru sí-
felldar ætta- og fjölskyldu óeirðir á
milli þeirra. Þeir ræktuðu, „batater“,
sem eru nokkurskonar kartöflur og
stunduðu fiski- og skjaldbökuveiðar.
Jan athugaði allt gaumgæfilega.
Hann hafði ekki haft minnstu löng-
un til að gerast léttadrengur á skipi.
Hann þráði að sökkva sér ofan í bæk-
ur og verða menntaður maður, en þar
sem foreldrar hans voru ekki nógu
efnuð til .að láta hann læra, hafði
hann farið til sjós.
Dag einn er þeir dvöldu á Páska-
eyjunni áræddi Jan að fara einn sins
liðs á land í rannsóknarferð. Hann
Veiztu þetta
Efsta mynd til vinstri: Eskimóar á meginlandi Norður-Ameríku gera sér
alltaf dagamun eftir vel heppnaða hvalveiðiferð með því að keppa um
það hver kemst hæst í „tolleringú." Stúlkurnar og börnin bera venjulega
sigur úr býtum. — Efsta mynd til hægri: Síðast var gerð breyting á fána
Bandaríkjanna 1912, þegar Taft forseti lét setja stjörnurnar í sex raðir
og þá átta í hverja röð. — Að neðan til vinstri: Hvað er frjófruma hvals-
ins mörgum sinnum stærri en frjófruma músarinnar? Helmingi stærri. —
Að neðan til hægri. „Colorado-“kartöflubjallan gerir árlega 3,000,000
dollara skaða á kartöfluuppskeru Bandarikjanna.
gekk með fram ströndinni innan um
heljarstór steinlíkneski. Honum hafði
verið sagt að þessi líkneski væru
minnisvarðar hinna dauðu. Allt í einu
heyrði hann óp nálægt sér og sá inn-
fæddan, fullorðinn karlmann og inn-
fædda stúlku á aldur við sig í hat-
rammlegum bardaga. Maðurinn hafði
þrifið í hár stúlkunnar og sveiflaði
steinöxi yfir höfði hennar. Hún varð-
ist með eirhníf, en það var svo sem
auðséð, hver myndi bera sigur af
hólmi.
Án þess að hika eitt augnablik
hljóp Jan stúlkunni til hjálpar, um
leið og hann brá upp skammbyss-
unni, sem hann bar við belti sér.
Maðurinn varð hans óðara var,
sleppti stúlkunni og varpaði öxinni i
áttina til hans. Jan brá sér snöggt
undan, svo að öxin flaug fyrir ofan
höfuð hans. I sama bili hleypti Jan
af byssunni. Hann hitti ekki, en villi-
maðurinn varð svo hræddur við skot-
hvellinn, að hann flýði eins og fætur
toguðu.
Stúlkan varpaði sér niður við fæt-
ur Jan. Hún spratt síðan upp og
þakkaði honum með mörgum orðum,
sem, Jan skildi ekki. Að lokum greip
hún lítinn poka, fléttaðan úr basti,
sem hékk við belti hennar og gaf Jan
hann. Hann hristi höfuðið, en hún
tróð honum í hönd Jans og hljóp svo
burtu.
Þegar Jan sneri sér við, sá hann
hvar skipsfélagar hans komu þjót-
andi. Þeir höfðu heyrt skothvellinn
frá þorpinu Hanga Roa og komu nú
honum til hjálpar í þeirri trú að það
hefði verið ráðizt á hann. Jan tróð
bastpokanum í vasann og gekk á
móti þeim. Hann sagði þeim frá at-
burðinum, en nefndi ekki gjöf villi-
stúlkunnar. Það var ekki fyrr en
hann kom aftur um borð að hann
athugaði pokann betur, en varð þá
undrandi. Þvi að í pokanum var stór
og falleg perla.
Jan geymdi perluna vel og vand-
lega það sem eftir var ferðarinnar.
Roggeveen heppnaðist ekki að finna
meginland Ástralíu, en gerði samt
margar merkilegar, landfræðilegar
athuganir. Þegar heim til Hollands
kom, seldi Jan perluna og hann var
bæði glaður og þakklátur, þegar
hann fékk svo mikið fyrir hana að
hann gat látið eftir löngun sinni og
hafið bóklegt nám. Perlan frá Páska-
eyjunni varð honum til gæfu og oft
varð honum hugsað til eyjarinnar
með hinum undarlegu steinlíkönum
frá fornöldinni.
Biblíumyndir.
1. Ekkjan Noomí bjóst til að
hverfa aftur heim frá Móbslandi
með tengdadætrum sínum. Er þær
voru farnar á leið, til þess að hverfa
aftur til Júdalands þá sagði hún við
tengdadætur sínar: Farið, snúið við,
hvor um sig til húss móður sinnar.
Og Orpa kvaddi tengdamóður sína
með kossi, en Ruth gat ekki slitið sig
frá henni.
2. Rut för og tíndi á akrinum á
eftir kornskurðarmönnunum, og
henni vildi svo vel til, að teig þenn-
an átti Bóas, sem var í ætt við
Emanúel. Og sjá, Bóas kom frá
Betlehem og hann mælti við þjóninn,
sem settur var yfir kornskurðar-
mennina: Hverjum heyrir þessi
stúlka til. Og þjónninn svaraði: Það
er móabítísk stúlka sem kom aftur
með Noomí frá Móabslandi. Þá sagði
Bóas við Ruth: Heyr þú, dóttir min,
far þú ekki á annan akur, til þess að
tína, og far þú heldur ekki héðan, en
haltu þig hér hjá stúlkum mínum.
3. Og Bóas sagði við öldungana og
fólkið eftir hann hafði talað við
lausnarmanninn við borgarhliðið:
Þér eruð í dag vottar að því, að ég
hefi keypt af Noomi allt það, sem
Elimelek átti, svo og allt, sem þeir
Kiljón og Mahlón áttu. Einnig hefí
ég keypt Rut hina móabítísku mér að
konu.
4. Síðan gekk Bóas að eiga Rut og
hún ól honum son. Grannkonurnar
gáfu honum nafn og sögðu: Noomí
er fæddur sonur! og nefndu hann
Óbed; hann var faðir Isaí, föður
Davíðs.