Vikan - 12.06.1947, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 24, 1947
13
Fátæki málarinn.
BARNASAGA.
Beint á móti hinu skrautlega og
stóra húsi ríka Mikjáls stóð litla
en snotra hús fátæka Antons. Hjá
rika manninum var fjöldi þjóna, og
dagurinn leið með glaumi og gleði.
Það heyrðust oft háværar raddir og
hlátrar þaðan, en stundum lika rifr-
ildi, því að Mikjáll var gjarn á að
rífast og skammast við alla, sem ekki
fóru eftir vilja hans.
Slíkt heyrðist aldrei frá húsi Ant-
ons. Þar bjó hann hamingjusamur og
ánægður með móður sinni og ungri
eiginkonu; þeim þremur fannst öll-
um svo vænt um hvert annað og frá
gamla garðinum í kringum húsið
þeirra heyrðust jafnan ánægðar
raddir og fjörugur söngur.
En harðan vetur nokkurn hrasaði
Anton og fótbrotnaði, og þetta var
mikil ógæfa, því að nú gat hann ekki
unnið. Hann var málari að atvinnu
og málaði svo fallega og vel, að flest-
ir vildu láta hann mála fyrir sig, en
nú gat hann ekki gengið út, til að
sinna störfum sínum.
„Hirtu ekkert um það, Anton,"
sagði kona hans. „Við björgumst ein-
hvernveginn. Ég get svo ósköp vel
unnið úti um tíma, þar til þú hress-
ist.“
Og þetta gerði hún. Til að Anton
leiddist ekki, meðan hann lá í rúm-
inu, fékk hann pappír, pensil og liti
og tók að mála yndislegar smámynd-
ir.
En til allrar óhamingju varð kon-
an hans einnig veik og nú höfðu þau
ekkert til að lifa á. Þá fór móðir
Antons til ríka Mikjáls og bað hann
um hjálp.
„Eg vil láta þig fá 100 dali fyrir
kofann þann arna. Það er raunar
allt of mikið, en mig langar til að
stækka garðinn minn!“ sagði hann.
„En hvar eigum við þá að búa?“
sagði gamla konan hrygg.
„Það verðið þið sjálf að hugsa um,“
svaraði hann, „þiggurðu boðið eða
ekki?“
„Þessir fátæku skussar geta aldrei
Hún talaði við Anton um það og
þeim kom saman um að þau skyldu
fá 50 dali að láni hjá Mikjáli og ef
Anton yrði ekki búinn að greiða hon-
um þá aftur að einu ári liðnu, skyldi
Mikjáll fá húsið þeirra.
Mikjáll hló með sjálfum sér og
hugsaði:
klórað saman 50 dölum. Ég ætla að
gera sem þau segja, og þá fæ ég
húsið fyrir 50 dali í stað þess að
kaupa það fyrir 100 dali.“
Strax og Anton var orðinn heil-
brigður, tók hann að vinna og reyna
að safna saman peningum, en það
gekk hægt og með hverjum degin-
um, sem leið varð hann hræddur um
að honum tækist ekki að útvega sér
þessa 50 dali á einu ári. Konan hans
hjálpaði honum, en það var sáralítið,
sem hún vann sér inn og urðu þau
því mjög döpur í bragði.
Einu sinni, þegar Anton kom heim
frá vinnu sinni, sagði kona hans glöð:
„Ég hefi selt eina af myndunum,
sem þú málaðir, þegar þú varst veik-
ur. Það kom maður fram hjá, sem
bað um vatn að drekka. Meðan ég
sótti það handa honum, skoðaði hann
myndirnar þínar og keypti eina
þeirrá fyrir þrjá dali.“
Anton varð mjög glaður og þau
reyndu nú að selja hinar, en það var
ekki oft, sem það tókst, því að fólk-
ið í héraðinu hafði lítinn skilning á
slíkum hlutum.
Þegar árið var liðið, vantaði ennþá
10 dali og vildi Mikjáll þá taka hús-
ið af þeim. En Anton grátbændi hann
um að gera það ekki, og að lokum
samþykkti Mikjáll að lofa þeim að
halda þvi, ef Anton vildi skreyta
húsið hans fagurlega með málverk-
um.
. Nú varð Anton að leggja mikið að
sér, enda varð húsið þakið listaverk-
um, þegar hann var búinn. Siðasta
daginn, sem hann vann við það, komu
konungurinn og drottningin akandi
og námu staðar fyrir utan hús Mikj-
áls.
Mikjáll kom þjótandi, hann var
ofsaglaður yfir að fá svona tigna
gesti til sín og sagði reiðilega við
Anton.
„Snautaðu burt og láttu ekki
kónginn og drottninguna sjá þig.“
En í sama bili komu konungs-
hjónin inn um dyrnar.
„Ég er einmitt kominn til að sjá
þetta hús, sem ég hefi heyrt svo
mikið talað um og svo er ég þá svo
heppinn að rekast á sjálfan málar-
ann,“ mælti kóngurinn.
| Mikjáll hneigði sig djúpt og vildi
!leiða konungshjónin um húsið, en
kóngurinn sneri sér að Anton og
sagði:
„Komdu með mér og útskýrðu fyr-
ir mér myndir þínar!“
Ungi málarinn hlýddi óðara, en
Mikjáll var reiður yfir að vera sett-
ur hjá.
„Þú hefir auðvitað fengið of fjár
fyrir verk þitt,“ sagði kóngurinn.
'■’íj „Ég fékk 10 dali fyrir það," svar-
^aði Anton.
„Hvað er að heyra þetta!“ hróp-
■ aði kóngurinn. „Þú átt minnst skil-
*ið að fá 1000 dali!“
Siðan sagði Anton, hvernig i öllu
lá og kóngurinn sneri sér reiður að
Mikjáli.
„Þú hefir hagað þér svívirðilega,
og ég skipa þér að bæta úr þessu,“
sagði hann. „Anton á að halda húsi
sinu, en þú að borga honum 1000
dali fyrir málverkin og er það vel
sloppið fyrir þig.“
Mikjáll þorði ekki annað en að
hlýða, þótt hann væri öskureiður.
„Það var lán að þjónninn okkar
skyldi kaupa myndina af konu Ant-
ons,“ bætti drottningin við, „annars
hefðum við aldrei fengið að vita,
hvílíkur málari hann er. En nú ætla
ég að biðja hann að koma og mála
konungshöllina og sú vinna skal
verða honum vel borguð."
Þannig fór það að fátæki málarinn
varð smátt og smátt rikur maður, en
hann gleymdi aldrei þvi timabili,
þegar hann bjó hamingjusamur,
þrátt fyrir fátæktina, í litla sveita-
þorpinu með móður sinni og eigin--
konu.
Kirkjubær á Síðu Frh. af bls. 7
um upp heiðarbrekkuna á móts við klaust-
urrústirnar. Eftir þessum stíg, er mælt,
a.ð systurnar hafi gengið upp á heiðina,
þegar þær áttu þangað leið.
Á sandi, sem venjulega er nefndur
Stjórnarsandur og tekur við af graslendi
því, er liggur milli Skaftár og heiðarinn-
ar austur frá bænum í Kirkjubæ, er svo-
nefnt Kirkjugólf, myndað úr stuðlabergs-
dröngum, flestum fimmstrendum, en sum-
um ferstrendum, og standa þeir upp á
endann hlið við hlið og allir nokkurn veg-
inn jafnhátt upp. Mynda þeir þannig slétt-
an flöt, veðraðan og máðan af vindum og
úrkomu aldanna. í mjó bil, sem eru milli
dranganna, hefir runnið leir, sem síðan
hefir harðnað eins og steinlím. Flöt sú,
sem drangar þessir mynda, minnir mjög
á gólf, gert úr fimmstrendum eða fer-
strendum steinflögum, enda hafa ýmsir
haldið, þar á meðal danski fræðimaðurinn
Kristján Kálund, að um gamalt gólf væri
að ræða og leirlögin í sprungunum á milli
dranganna væri steinlím, þótt raunar sé
fljótséð, að um náttúrufyrirbrigði er að
ræða.
Örskammt frá Kirkjugólfi, aðeins nær
heiðinni, er stakur grjóthóll, ekki stór, er
nefnist Hildishaugur. Ekki ber þó þessi
hóll það nafn með réttu, því að annar hóll,
sem var dálítið nær Klirkjugólfi, en er nú
upp blásinn og eyddur með öllu, bar áður
þetta nafn. Sá hóll var enn til á nítjándu
öld. Segir Jón Ámason, að grafið hafi ver-
ið í hann og hafi fundizt leifar af spjóti
og fleira af jámtagi. Er því sennilegt, að
þar hafi verið um foman haug að ræða.
— 1 Landnámabók segir, að Hildir hinn
gamli hafi verið heygður í Hildishaugi.
Svör við „Yeiztu —?“ á bls. 4:
1. Elizabeth Englandsdrottning. Á nýársdag
1572 gaf jarlinn af Leicester henni gullarm-
band, skreytt gimsteinum og rúbínum, og á
því var einnig komið fyrir litlu úri.
2. 1802.
3. Sigurð Pétursson. 1846.
4. Hann var kallaður faðir danskra málvísinda,
var fyrst rektor í Næstved, seinna prestur.
Gaf út fyrstu dönsku málfræðina. Uppi 1631
—1702.
5. Ur Vafnþrúðnismálum.
6. 71,7%.
7. 8176 m. Asíu.
8. Fahrenheit frá Danzig, árið 1714.
9. Sál, uppi um 1020 fyrir Krist.
10. 1386—1466.
Hildir vildi færa bú sitt í Kirkjubæ eftir
dauða Ketils fíflska og hugði, að þar
mundi heiðinn maður mega búa. En er
hann kom nær að garði, varð hann bráð-
dauður og var heygður í Hildishaugi, eins
og þegar er getið. Hildir hefir ekki trúað
Framhald á bls. 15.