Menntamál - 01.07.1928, Blaðsíða 17

MENTAMÁL
79
Jeg hefi leitast við að sýna fram á það, að handiðnir eigi
erindi inn i skólana sem námsgrein, frá þvi sjónarmiði, að það
sje eðlilegt fyrir börn og unglinga aS taka sjer eitthvað fyrir
hendur, og að það geti einnig verið hagkvæmt fyrir þau að
kunna að nota ýms tæki. En málið hefir einnig aðra hlið. Síð-
ari ára sálarrannsóknir á sviði uppeldisíræðinnar benda i þá
átt. Þær benda á, að utanaðlærð bókþekking komi oft að sára
litlum notum. Þar á móti sje skylt að hlúa aö því, að barnið
geti fengið tækifæri til að starfa sem mest sjálfstætt, til þess
að styrkja eðlishvöt þess og auðga hugmyndalí fið. Verkefni.
sem börn taka af eigin vilja eftir uppfindingu sinni, eru marg-
falt meira virði fyrir þau, en verkefni, sem þau leysa af hendi,
að eins af því að skólinn krefst þess. Þar með er þó ekki sagt,
að verkefni þau, sem skólinn gefur, falli aldrei saman við ósk-
ir barnanna, en þau gera það ekki altaf. — En engar greinir
eru betur til þess fallnar, að vekja uppfindingahug barna, og
kenna þeim að vinna sjálfstætt, en einmitt handiðnir. Smíðuðu
hlutirnir geta haft ýmsa lögun, og ])á má prýða á margan hátt,
ef börnin eru nógu hugmyndarík til þess að finna eitthvað nýtt
sjálf. Það vekur hinn skapandi mátt, sem oft blundar í brjóst-
um bernskunnar. En það er einmitt þessi skapandi máttur, sem
er dýrmætasta eign bernskunnar. Að eiga sem flest skáld í þeim
skilningi, börn, sem uppgötva hlutina sjálf, er dýrmætt fyrir
hvert þjóðfélag. Að því marki ber að keppa í skólunum. Því
meiri sjálfstæð starfsemi, þvi meiri möguleikar til að komast
áfram og verða nýtur maður.
H'inar nýrri sálarrannsóknir hafa rannsakað börnin frá alt
öðru sjónarmiði, en áður hefir tíðkast. Comenius, Pestalozzi,
Fröbel og Rousse.au, og hvað þeir hjetu allir saman hinir eldri
uppeldisfræðingar, skrifuðu uppeldisfræði út frá sinni eigin
reynzlu, endurminningum frá bernSkuárum sinum. En slíkt er
ekki fulltraustur grundvöllur að byggja á, endurminningarnar
eru ekki altaf svo áreiðanlegar. En engum þeirra kom til hug-
ar að rannsaka börnin sjálf. En það hafa hinir yngri uppeldis-
fræðingar gert. Þroski barna hefir verið athugaður frá fæð-