Menntamál - 01.12.1953, Blaðsíða 26

148
MENNTAMÁL
Ritstjórarabb
SkraddaraþanJcar um próf.
Próf eru svo mjög iðkuð í íslenzkum skólum, að ekki getur talizt
úr vegi, að þau séu nokkuð rædd. Og þau fela í sér ýmiss konar vanda,
sem hverjum ábyrgum skólamanni er skylt að gera sér grein fyrir.
Til þeirra fer mikill tími, og í þau er lagt mikið erfiði. En er þá
þessum tíma alls kostar viturlega varið? Ýmsum nemendum valda
þau kvíða og þrautum. Er það með öllu skaðlaust? Mörgum er gjarnt
að líta á próf sem sjálfstætt markmið, sem nemendum og kennurum
beri að keppa að um fram annað. Eru prófin þá jafnverðugt mark-
mið í starfi skóla sem ýmsir vilja vera láta? Þessum spurningum er
að vísu ekki auðsvarað þann veg, að ekki verði deilt um svörin. Og
ég ætla meira að segja, að það sé með öllu ókleift. Hins vegar getum
við, sem við skóla störfum, ekki skorazt undan því að svara þeim
á einhvern veg. í því efni verðum við að treysta þekkingu okkar og
heilbrigðri skynsemi. Hið versta, sem við gerum er að ganga fram í
hugsunarleysi.
Það, sem ég segi hér á eftir um próf og tilhögun prófa, er því ekk-
ert fullnaðarsvar við þeim spurningum, sem varpað var fram, heldur
miklu fremur efasemdir um það, að við förum að öllu leyti vitur-
lega að í þeim efnum, fram bornar í því skyni einu að vekja til um-
hugsunar um það, hvort eitthvað mætti þar ekki betur fara.
í marzmánuði s. 1. kom til mín erlendur menntamaður og vildi
fræðast um íslenzk skólamál. Hann var gagnkunnugur þeim málum
víða um Evrópulönd, einkum í Mið-Evrópu og á Englandi. Hér
hafði hann dvalizt um nokkurt skeið og heimsótt skóla. Mér nærri
því óaði við glöggskyggni hans, er hann lýsti fyrir mér athugun-
um sínum hér, einkum þegar þess var gætt, að hann skildi ekki fs-
lenzku. Samt hafði hann t. a. m. gert sér ljósa grein fyrir gerð
kennslubóka. Hann spurði mig í þaula, svo að ég hef ekki öðru
sinni staðið frammi fyrir jafnhnitmiðuðum prófspurningum og
ekki lieldur verið jafnríkt eftir svörum gengið. Hann gleymdi jafn-
vel ekki farskólabörnunum og þeirra málefnum.
Eina spurningu lagði liann fyrir mig með svofelldum formála:
„Ég hef tekið eftir því,“ sagði hann, „að í íslenzkum skólum er
miklu meiri áherzla lögð á próf, og þar snýst allt miklu meira um
próf en í skólum nokkurs annars lands, þar sem ég þekki til. Og
nú er stefnan alls staðar sú að gera próf sem minnstan þátt í skóla-